Uste dut Anariren kontzertu batean ikusi nuela aurreneko aldiz. Ondoan nuenari galdetu nion, gitarra-jolea bera, zer arraio ote zen eszenatokian ikusten ari ginen traste antenadun hori. “Uhinen bidez funtzionatzen du: eskua hurbilago jarriz gero, soinu baxuagoak ateratzen du; eta alderantziz, urrunduz gero, altuagoak”. Tresna futuristatzat hartu nuen Theremina: nire ondorengoek eskolan txirularen partez erabiliko duten instrumentua, agian. Baina ez nire garaikoa. Inola ere ez.
Aparkatu nuen kontua, atzo arratsaldean Bide Ertzean-en Twitterreko mezu bat irakurri nuen arte: “Musical lubrication totala, Andoaingo Jomesen eskutik”. Eta mezuarekin lotura, azpiko bideo honetara:
Eta berriro harrituta, baina oraingoan Google eskura, bila hasi nintzen. Nire sorpresa, 1919an sortu zela jakin nuenean. Fisikari eta txelo-jotzaile errusiar batek asmatu zuen, Lev Sergeievitx Termen-ek (a.k.a. Léon Theremin, izena frantsestu baitzuen).
Tresna elektronikoetan aitzindari, leku askotan erabili izan da: B Serieko film amerikarretatik, Led Zeppelinen Whole lotta love kantaraino. Theremin mota asko dago, baina erabiliena, estandarra, nolabait esateko Theremin Stratocasterra, Etherwave Standard izenekoa omen da.
Arazoa prezioa da. Edo ez zehazki. Prezioa baino, nola erabiliko duzun jakin gabe tresna batengatik 200 eurotik gora ordaintzea da problema. Horrek ere badu irtenbidea, lasai: brikolajea gustuko baduzu, eta pazientzia apur bat, badira gida laburrak (gaztelaniazko hau, kasu), zure Theremina etxean eraiki ahal izateko. Eta gaizki ateratzen bada, ez kezkatu: material berarekin irrati bat egin dezakezu.
Hori bai, jarri bolumena baxu: instrumentuari soinu polita atera arte bizilagun bat baino gehiago erotu dezakezu-eta.
Eguneraketa (2009-X-23, 17:56):
Beheko erantzun sorta polita ikusita jabetu naiz ez dudala mundua deskubritu Thereminari buruz idatzita. Gainera, Julenek Twitter bidez jakinarazi dit bere lagun batek ere kontuaz post- bat egin zuela, Thereminaz gain Reactable eta Tenori-O instrumentuak erakutsiz. Ez galdu Anpulubilan jarrita dauden bideo horiek: horrelakoen ondoren, jada ez nau ezerk harritzen.
7 Iruzkin
Aupa Gorka,
Susmatzen nuen bai, Theremina nahiko zaharra zela, baina ez nekien Argia bezain zaharra zenik… (agian hemendik aurrera esaera gisa erabil dezakegu: “Argia bezain zaharra”)
Yann Tiersenen bandan ere erabili izan dute instrumentu bitxi hori. Entzun adibidez Amelieren valsaren bertsio hau, gitarreo latz eta guzti.
Bestetik, iaz ikusi nuen Theremin tresnari buruzko dokumental bat, Canal 33 telebista-kate katalanean, eta berehala hasi nintzen ametsetan, mundu mailako Theremin-jole onena bihurtzearekin.
Lastima, ez dut lortu 200 euro aurreztea, eta brikolaje kontuetan ere baldar samarra naizenez, saiatzen ari naiz ahotsarekin Theremina imitatzen, tipo honek gitarra jotzen duen bezala.
We Are Standard-ek Theremina erabiltzen du, oker ez banago, Mikel Laboaren “Gure bazterrak” kantaren bertsio bat egiten dutenean.
Dena dela, Thereminaren erabilerarik ezagunena, ziurrenik, Beach Boysek egin zuten, “Good Vibrations” kantan (“uh uh egiten duen tramankulua” deitzen zion Mike Lovek despektiboki, bera baitzen tresna jo ohi zuena kontzertuetan “Good Vibrations”en unea iristen zenean…)
Gorka uste dut zuzenean lehen aldiz ikusi zenuen aurreneko aldi hartan, ni ere bertan nintzela. Anariren Gazteszenako kontzertuan, Zebra aurkeztu zuenean?
Azaroaren 5ean erabiliko al du “Irla Izan” aurkezteko? Batekin jakin.
Ah! Ahaztu dut… hurrengo artikulu batean jorratu pedal steel gitarra ere, hemendik gutxira ezaguna egingo baita talde baten disko berriarekin… Pista bat: BideHuts.
Inaxio, momentu honetaz ari zara?
@Edo Nor Irakurri dut dokumental horri buruzko zer edo zer. “Theremin an electronic oddysey”-ri buruz ari zara ezta?
@Iban Ez nuen WASen bertsio hori ezagutzen! Beach Boysenaz ere ez nintzen jabetu, oso modu sotilean sartzen dute ezta? Dena dela, instrumentua hor dago bai, “uh, uh” egiten.
@Iñaxio Ba ez, Bilbon izan zela uste dut… Baina tira, memoriak asko huts egiten zidan garai hartan, eta seguru Gazteszenakoan berriro flipatu nuela katxarroarekin, baita galdezka hasi ere. Zuri galdetu nizun igual? Testutik gitarra-jole kendu eta bateria-jole jarri beharko nuke? Disc-jockey? Kazetari? Aktore? Zu bai zarela gizon errenazentista!
Portzierto, pistarekin oso erraza utzi duzu kontua, baina ez noa misterioa argitzera. Humanitatea oraindik ez dago prest halako sekretuak ezagutzeko (baina laster bai).
@Julen Eskerrak ez dudala une intimoagoren bat aipatu blogean; igual aterako zenuen mangatik Flickr-eko argazki bat ilustratzeko! 🙂
Bai, Julen, han izan nintzen… 2006? Denbora pasatzen da, bai.