Ze dibertigarria den Ripstein eta ze arrazoi gutxi daukan

Zinemaldiaren ajearekin segitzen dugu: ardailaka aritu da Arturo Ripstein zuzendaria Garari eta Le Journal du Pays Basqueri emandako elkarrizketan; hain haserre, nik behintzat ez nuela parekorik ikusi 2003an eskubaloiko Txapeldunen Ligako finala galdu ostean Mateo Garraldak egindako adierazpen haietatik (o tempora, o mores!). Jose Luis Rebordinosek 14 urteko baten adin mentala daukala, Frances McDormand ez dela inoiz Pensilvaniatik atera, Guillermo Arriaga mexikarra denez etsai pertsonala duela, Bent Hamer ez duela inork ezagutzen eta, gehiegi ez luzatzeko, Zinemaldia lehen festibal serioa zela eta orain berriz, “subnormala”. Ez dela itzuliko.

Onartzen dut dibertigarria egiten zaidala zuzendari inportante bat horrelako jarrera zinkurinatian ikustea, baina Ripsteini norbaitek gogorarazi beharko lioke berak Urrezko Maskorra irabazi zuen urtean ere Silvia Pinal bazegoela epaimahaian, mexikarra bera, eta antza denez hori ez zela problema izan herrikide bat saritzeko; eta bazeudela “ezezagun” kategorian sar zitezkeen izenak ere; eta… tira, Ripsteinen kasketa horixe dela, ume baten jarrera mainontzia.
Egileek onartu beharko lukete posible dela kazetariek, kritikariek, epaimahaiek, jaialdien antolatzaileek eta gainontzeko kontubernio nazional-sozialista-judeo-masoniko-salafista-abertzaleek elkar hartuta erabakitzea euren pelikulen kontra egitea, baina badirela bestelako motiboak ere film bat hanka puntetan pasatzeko, tartean, adibidez, pantailan agertu dena ez izatea zuzendariak (askotan berak bakarrik) uste duen bezain ona. Las razones del corazón ikusi nuen Sail Ofizialean eta aspektu tekniko interesgarriak badituen arren, istorioa erori egiten da. Eta erortzen da, nire ustez, Madame Bovaryren irakurketa pertsonala egiten hasi eta zaharruno itxurako melodrama atera zaiolako.
Zergatik emaitza kaskar hori? Hara elkarrizketan, peste eta peste artean, Ripsteinen esplikazioa Flauberten nobela egokitzeko prozeduraz.

Paz [Alicia Garciadiego, gidoilaria] la había leído de muy jovencita, con 17 o 18 años, igual que yo. Fue una novela que me gustó mucho y que fue importante para mí. Le dije: “Vamos a traducirla, pero sin leerla. ¿De qué te acuerdas?”.

Izango da memoria eskasekoa naizela, baina nik 17-18rekin leitu nuen zerbait egokitzeko errepaso sakon bat gutxienez eman beharko nioke. Are gehiago Ripsteinek, duela 50 urte irakurri zuela kontuan hartuta. Ba ez: akordatzen naizena zirriborratu eta korrika noa Madame Bovary egokitu dudala esatera, istorio hori gaur egunera moldatzeak eskatzen duen analisi lana beste batzuentzat utziz. Hori bai, gustatzen ez bazaizue tontoak zarete eta pikatzen naiz eta zu beti bat gehiago eta txutxupe!
Oso dibertigarria dena, baina seriotasun apur bat ere eskertuko genuke noizean behin.