Ez neukan gaiaz idazteko batere asmorik, baina ikusten ari naiz joan den astean Bizardunak taldeak Esne Beltzaren azken singleaz publikatu duen Facebookeko post bat dela eta animoak ez direla hoztu oraindik. Puntu hauetan jarri ditut gaiak probokatu dizkidan burutazioak. Horietako batzuk beste era batera bota ditut han eta hemen, blog bat daukadala oroitu aurretik.
Zero: Bizardunek idatzi dutena ez da taberna batean edonork esan dezakeenaren oso diferentea. Aldea da, talde batek beste bati buruz esan duela. Eta publikoki.
Bat: Bizardunen idatzia kritikatzeko sare sozialetan irakurri ditudan mezu guztien artean bakar batek ere ez du esaten Esne Beltzaren kanta ona iruditzen zaionik. Gaia hori zela uste nuen: singlea gustatzen zaigu ala ez? Gainontzeko guztia galdera sinple horri erantzun nahi ez izatetik deribatzen den alferreko marmarra dela iruditzen zait –jarraian datozen puntuak bezalaxe, portzierto–.
Bi: Aipatutako testuak goiburuan “comunicado” jartzen du eta zenbaitek manifestu bezala irakurri dute, auskalo zergatik. Baina titularrean “manifestu” hitza agertuko balitz ere, manifestu bat litzateke? Testuak beti du testuinguru bat, kasu honetan Facebook. Testuak beti du egile bat, kasu honetan bere adierazpen publikoetan boutadeak jaurtitzeagatik nabarmendu izan den taldea. Osagai horiek kontuan hartu gabe hitzak bere literaltasunean hartzen baldin baditugu, buka dezakegu sinesten La Orquesta Mondragón benetako orkestra bat izan zela edo Unión del Pueblo Navarro eta Nafarroako Herri Batasuna gauza bera direla.
Hiru: Aipatutako Facebookeko testua kritikatzeko erabilitako argudioen artean gehien errepikatu direnak: “Bizardunek erdaraz kantatzen dute, nor dira beraiek euskaraz egiten dena epaitzeko” eta “kritika beharrezkoa da, baina izan dadila eraikitzailea”. Lehenengoari dagokionez: beti irudituko zait susmagarri iritzia emateko zilegitasun karnetak banatzen dituen jendea. Kritika egin den hizkuntzari dagokionez, Esne Beltzak kanta euskaraz egin balu ere ez luke asko balio, baina gogora dezagun Sueños de color-en sekulako presentzia duela gaztelaniak; eta argudioak ez luke balio handirik, arrazoi horietan oinarrituta euskara ez den hizkuntza batean norbaitek euskal talde bati buruz zerbait positiboa esaten duen bakoitzean ere, kanpotar horrek iritzia emateko daukan zilegitasuna auzitan jarri behar genukeelako. Ez dugu egiten, noski. Kritika “eraikitzaileak” egiteko derrigortasunaz: oraindik ez da publikatu testu mota hori nola idazten den xehe azaltzen duen eskulibururik. Mesedez, norbaitek egin dezala behingoz, bestela ez gara aklaratzen eta.
Lau: Duela nik-ze-ostia-dakit-noiz Euskal Kulturgintza Txintxoaren hit-paradean gogor jo zuen mantra batek eta geroztik neguarekin batera itzultzen da eztabaida kulturaletako arrakasten zerrendetara. “Kultura txikia gara eta ez dezagun elkar kritikatu” esaldiaz ari naiz. Jon Garmendia Txuriyak artikulu honetan interpretazio klasiko xamar bat eskaini digu. Hau zehazki: “Gurea bezalako kultura zapaldu eta ttipituetan aski zailtasun badugu burua gorantz ateratzeko elkarri mokoka ari gaitezen, edo agian, horrexegatik ari gara mokoka. Zailtasunak besterik ez ditu «kulturak» aurrera egiteko, eta aurretik «euskal» jartzen badiozu oraindik gehiago, eta zurrunbilo horretan harrapatuak gaude sortzaile guztiak gure herri zahar honetan”. Euskal kultura, euskara normalizatzea lortuko bagenu ere, eta Euskal Herri independente bat sortzea, beti litzateke kultura txikia, hiru milioi biztanlek ez dutelako gehiagorako ematen. Hiper-kopulatzen hasiko bagina ere, zenbat izatea lortuko genuke? Bost-sei milioi mende baten buruan? Konplikatua kultura txikia izateari uztea. Esaten ari al gara, hortaz, inoiz ezingo dela euskarazko kultur ekoizpen baten inguruko kritika negatiborik plazaratu epaiketa publiko bat jasan gabe? Iruditzen zait kultura txikiaren argudioa erabiltzearen atzean mentalitate subordinatu batek operatzen duela: izan ere, txikiak gara gure burua Espainiako edo Frantziako kulturen menpe irudikatzen badugu. Kontua da, ez dugula zertan hori egin. Eta ez dakit zergatik tematzen garen hori egiten. Nik behintzat, aske izan nahi dut, hemen eta orain.
Bost: Orain arte esan ez badut ere, ez zait batere gustatu Esne Beltzaren kanta hori. Taldearen ibilbide musikalak ere, oro har, nahiko indiferente utzi nau. Orain arte esan ez badut ere, Bizardunek lehen minutuan grazia egin zidaten eta bigarrenetik aurrera seko aspertu. Aurreko guztia idatzi baldin badut ez da izan, hortaz, gaiarekin atxikimendu bereziren bat daukadalako, etengabe herri honetako kultur rifi-rafeak termino berdinetan planteatzen direlako baizik. Izugarri aspergarria da. Ez dut uste euskal kulturari batere laguntzen dionik eztabaida guztiak eremu pribatura mugatzeak; ezta iritzi garbi bat ematera ausartzen denari halako pressinga egiteak ere. Deituidazue zoro, baina nik lasai hitz egin ezin den ekosistemetatik ihes egiteko ohitura dut. Ez dut uste bakarra naizenik.
15 Iruzkin
Laugarren puntuan diozuna ez da horrela. Batere. Nik ez dut kultura ttipia denik erraten gurea, nehoiz ez dut halakorik erran, baia aldiz ttipitua, zapaldua hitzak emanen dizu pista hurbilagotik. Eta ni kritikazalea naiz, beharrezkoa iruditzen zait, sortzaileek behar dute kritika, harik eta handitu eta hobe dezaten heien etorkizuneko sorkuntza. Bestalde, ohartuko zinen agian ere baliatzen dudala esaldi horretan, agian errnahi bat badu bere baitan, baina esaldi horrek beste norabide bat hartzen du, beste zerbaitez mintzatzeko enbeia daukat. Ongi bizi.
Aupa Jon.
Kritikazaleak zareala dinozue sortzaile gehienok, eta beharrezkoa deritzozuela kritika, baina inoiz bere ez dozue kritika bat onartzen. Hau normala da, esan gura da, danori gertatzen jaku, neroni barne, geure gizatasunagaz lotuta bere badagoalako. Baina koherentzia puntu hori eskatuko neuskixu. Izan bere, zeure artikuluan eta gainontzeko zeuon aldeko mezuetan errenkura dalako nabari. Errenkura sakona. (kasurako, itsusia dala dinozu, lana kaleratu barri dagoala, lana egiten hainbeste kostatu danean…eta abar. Kritikak edonoiz egin leikez, kaleratu barri dagoenean lan bat ondino inportanteagoak izanik kritikok, eta atzean lan asko egoteak ez dau esan gura lan ona danik, edo lan ona izan arren kritika bat merezi ez dauanik. Tira, basikoa da dinodana. Edo ez dodaz zeure esaldiok ulertu, edo soberan ikusten dodaz honeek, kritikazalea bazara).
Cabezafuego jaunaren bigarren komunikatua dala eta: Badauko beran mamia, baina aiko! Sutan jarri naz. Zera dino, badagoala eszena hau: ¨Hay una escena que premia a cierto tipo de grupos y a otros no¨. Ostia, ba beraren buruari bere begirada bat emon beharko leuskio Cabezafuego jaunak: Berak 2.komunikatua atara aurretik inork itaundu balit ze talde zerrendatuko lituzkeen, ¨tate¨, %99an bete betean joko neukean: Joseba Irazoki, Anari, Lisabo, sexty sexers. Hostia Iñigo. Moltzo horretan sartu dituanak bai izan direla gainbaloratuak geurean. Eszena ¨sasi alternatibo¨horretan inon baino gehiago onartu dira dinozan kanta ¨kaka¨ horreek. Esnaola jaunaren Lisaboren postureoari buruzko anekdotagaz ze identifikatuta ikusten dodan burua. Joe. Anari zalea naz betidanik, baina inoiz ez da entzungo geurean Anariren kanta hau kakatzarra dala, nahiz eta euren kanta asko kakatzarrak izan. Normala dan moduan. Eta Irazoki jaunarena, bufff. Orain dala 10 urte kristolango kuriosidadea neukon Irazokirengan, arriskatzen bajakialako, eta abar eta abar, baina orain postureoaren Iñigoren zerrenda ¨cool¨horretan sartu zanez gero gogo gitxiago daukot entzuteko. Eta Irazoki jaunak ez dauko inongo errurik. Ez eta Belakok, ez eta gainontzekook. Baina zerrenda horretako talde GUZTIEK izan dabez gauzak beste talde gehienak baino errazago. Belako onak dira orain oholtza ganean, baina hasikeran, (hasikeran, baina famatu egin eta gero dinot!!!) maila oso oso baxua emoten eben zuzenekoetan. Baina onartu jakean, beste talde askori baino gehiago. Hipokrita da Iñigoren planteamendua zeharo. Atom-en bolo ia guztietara joan nintzen neu bere, baina ezin esan eukean norberak ¨txo, gaur kokaina gehiegigaz urten dabe oholtza gainera, inozko bolorik eskasena emon dabe, banoa etxera¨. ¨Untouchables¨izan direlako beti, beraren zerrendako beste guztien moduan (eta pare bat ahaztu jakoz). Iñigok ahaztu egin dauz mainstream diren Esne Beltza-lako eta eszena ¨cool¨gafapastak biek euki dabezela faboreak, bakotzak beran mailan eta sektoreetan. Eta ahaztu egin dauz Iñigok, berareren melomaniatik kanpo dagozan hainbeste estilo eta talde, kristolango kalidadedunak. Esan barik doa Cabezafuego jaunak edozein kaka ataraten badau, bihar bertan edukiko dozula ¨Entzun¨ aldizkari eta abarren oniritzi itzela, Kafe Antzoki eta gainontzeko zirkuluetako ardi-talde betikoak atzean, epaitu barik kakazaharra dan ela ez, kritika zorrotz bai inoiz bere ez. Kokoteraino nago melomanoen postureoakaz. Melomanoek badakie ondo bai kaka zaharra defendatzen, kanpoan hain ondo egiten dana geurera ekarri eta edozelan saltzen.
Tira, eta badaezpada berton esango dot, emoten dau eta egunotako sarean zeharreko mezuok ikusita jendeak ez dakiela bereizketarik egiten: Neure ustez Cabezafuegok gauza interesgarri asko egin dauz eta garrantzitsua izan da baten beraren ekarria geurera.
Jon,
barkatuko nauzu hasikerako gaitik urrunegi joan nazalako. Edozelan bere, zorterik onena opa deutsuet bira barri eta abarretan.
1. Probetxu galanta atera diozu gaiari, zein errez ikusten den dena tendidotik.
2. Ez duzu iruzkin positiborik bilatu agian Bizardunen tabloian baino ez duzulako begiratu, kazetaria ez naizen arren, kontrastearena entzun dut inon.
3. Irakur ezazu Jon Gamendiaren testua birritan faborez, eta betaurreko berezirik gabe.
4. Ez dituzu Bizardunen formak auzitan jartzen, zilegi dira zuretzat. Txuriyari aldiz pressinga egitea leporatzen diozu. Hemen sua piztu duena Bizardunak izan da, zuk gasolina baino ez diozu botatzen eta kea Esne Beltzari leporatu.
5. Zure tranpan jausten zara zu zeu zilegitasun karnetak banatzean, eztabaidan sartzen eta zer ondo eta zer gaizki zehaztean, honetaz hitz egin dezaken baten hitzak manipulatzen. Aplikatu zure buruari inor ez epaitzearena.
6. Taldea gustatzen eta interesatzen ez bazaizu nolatan sartu zara eztabaidan? Gaiareri etekina atera diozu behintzat…
7. Azkena kuriositatez. Ekosistematik ihes egiteko ohitura diozu, ez da izango inoiz ekosisteman ez zarelako egon? Kulturaz idazten duzu, baina zenbat proiektu kulturaletan parte hartzen duzu? Zenbat ordu eman dituzu eszenatokiak muntatzen, barretan zerbitzatzen, musutruk lan egiten? Horrenbeste lekzioa eta egia moral bai aspertzen gaituztela gu, etxeko sofatik txiokatzea arras erreza delako.
1) Tendidotik? Ez naiz zezenketa zalea. Iradokitzen ari bazara kulturari buruz idazten duen kazetari batek ezin duela kulturari buruz idatzi, uste dut ondo argudiatu beharko duzula zure iruzkina.
2) Irakurri puntu hori ondo, mesedez: Bizardunena kritikatzeko irakurri ditudan iruzkinetan ez dut aurkitu Esne Beltzarena positiboki baloratzen zutenik. Eta iruzkin asko ikusi ditut Bizardunena kritikatzen.
3) Hirutan irakurri nuen hau idatzi aurretik. Ondorio batera iritsi nintzen: “Bat” puntuan esaten dena ikusten dut artikulu horretan, kanta baten inguruko balorazioa saihesteko musikagintzaren inguruko problema asko mahai gainean jartzea. Problema horiek hor daude, noski. Baina ez zen, nik dakidala, eztabaidaren gaia.
4) Ez ditut Bizardunen formak auzitan jartzen ez naizelako inor inork libreki espresatu duenaren formetan sartzeko. Hitzak besterik ez dira. Eta nik ez diot Jon Garmendiari pressinga egitea leporatu. Berriz ere, nahi duzun interpretazioa egin duzu nire testutik.
5) Nik ez diot inori zilegitasunik kendu iritzia emateko. Berriz ere, irakurri testua. Uste dut beroaldi batean idatzi duzula zure iruzkina.
6) Galdera horren erantzuna azken puntuan daukazu. Seguru testua irakurri duzula?
7) Hara, zilegitasun karnetak banatzen ari zara. Ordu dexente emanak ditut txosnetan zerbitzatzen eta hainbat proiektu kulturaletan aritu naiz nerabezarotik. Egongo da ni baino gehiago egin duenik. Gutxiago egin duenik ere bai. Auzia termino horietan planteatzen duzun momentutik, potentzialki inork ezin du ezeren inguruko iritzirik eman. Etxeko sofatik idatzitakoa zure iruzkina da, erreferentzia egiten dion testua ondo irakurtzeko eta argudiaketa sendo bat prestatzeko ere lanik ez duzula hartu begibistakoa baita. Nik horri nagikeria deitzen diot.
8) Gu biotako batek izen-abizenez sinatzen ditu bere iritziak eta besteak ez. “Soinu” ez da abizen bat. Beraz, eskertuko nizuke blog honen egilearekin hain modu beligerantean idazteko prest baldin bazaude, zure izen-abizenekin egin dezazula norekin ari naizen jakin dezadan. Bestela koldar hutsa zarela pentsatuko dut.
Kritikazale, kritikari eta autokritiko baten partez… karneta kendu didaten arren.
Tamainak ez du inporta. Hori da pentsatzen dudana Euskal Herriko kulturgintzaz. Gutxi gara bai, baina asko sortzen dugu. Kultura aberatsa dugula uste dut, eta urteekin are gehiago aberastu dela esango nuke.
Bereziki musikagintza da hurbilenetik jarraitu dudana. 2010etik hona datuak biltzen nabil Harrobia Lantzen ekimenaren bidez. Zenbakiak ikusita, urtero 300 erreferentzia baino gehiago argitaratzea ez da kultura txiki edo txikitu baten ondorioa. Oztopo jakinak ez dira desagertu, baino nabarmen egin du aurrera gure musikagintza “modernoak”. Aipaturiko kopuru horretatik erdia baino gutxiago ziren 2010 hartan euskaldunak. Azken urteetan, ordea, orekatzen ari da. 2015a bukatzear dela, baliteke euskarazko diskoak gehiago izatea.
Cabezafuegok sortu duen suak, kea hedatu du han eta hemen. Aldekoak eta kontrakoak agertu dira. Beste batzuk erdian geratu dira so, besteek esaten dutenari. Lezio emaile papera hartu dute gero, eta besteen jolas berean jausi dira. Zurrunbiloan bueltaka ibili gara abesti soil batengatik. Baino ez du ematen kantu soil bat.
Tamalez, horrelakoek nire ustez garrantzitsuagoa dena estaltzen dute. Berez, nahiko estalia badago ere, gure musikagintza azaleratu gabe geratzen da. Sortzen diren doinu asko debate guztietatik kanpo daude, ez direlako entzuten, ez direlako irakurtzen eta ez diegulako kasurik egiten. Gurean jorratzen den musika ez da munduko beste txokoetan egiten dena baino hobeagoa. Ezta okerragoa ere. Horrek ez du esan nahi kritikatu ezin dugunik, onerako zein txarrerako.
Zentzuzkoena iruditzen zait duguna balioan jartzea. Ahalegin berezia egitea gure musikagintzari hedapena emateko. Gero, gauza batzuk gustatuko zaizkigu, eta beste batzuk ez. Baino ezagutzen ez badugu, zertarako merezi du horrelako eztabaida txatxuetan sartzeak?
Esperientzia onik ez dut kritikak egin izanagatik. Asmo onarekin egiten ditut beti, baino lagunen zerrenda murrizten dut bakoitzeko. Penatzen nanuen adibide bat jarriko dut. Gazteszenan Lisabö gozatu ondoren, duela urte batzuk, galdera bat idatzi nuela Facebook-en (non bestela?). Oker ez banago, hau zen: “Lisabö ikustera joan zen jende mordo horretatik zenbat ote dira gai beraien disko bat osorik jarraian entzuteko?”. Bihurrikeria bat zen, postureoaz barre pixka bat egiteko. Galdera ez zuten denek berdin interpretatu, eta nik ezagun bat galdu nuen. Tamalez.
Hortaz, kultura kritikoa martxan jartzeko asko falta zaigula uste dut. Une honetan, ez gaude eskuliburu hori idazteko prest.
Ez gaude, ez. Ados nago esaten duzunean honelakoek garrantzitsuena estaltzen dutela. Badirudi hemengo kultur produkzioari buruzko iruzkinekin bi enfoke posible daudela: a) Oso ezagunak ez diren proposamenekin erabateko indiferentzia; eta b) oso ezagunak direnen alde erabateko gotortzea, iruzkin negatiborik ez onartzeraino.
Beraz, musikagintzaren hedapenaren premiarekin ados. Baina nola egin daiteke hori zein proposamen iruditzen zaizkigun interesgarri eta zein ez publikoki esateko beldurra hainbesterainokoa denean? Ze, ez zara bakarra iritzi bihurriren bat botatzeagatik ezagunen baten agurrik gabe geratu dena, hori ziurtatzen dizut.
Galdera potoloa Gorka. Uste dut, oraindik ere, batzuk prest daudela kritikak egiteko, baino beste batzuk ez jasotzeko. Tristea da panorama, baino pixkanaka aldatuko denaren itxaropena daukat. Bide horretan Bizardunak taldeak harturiko “forma” ez dakit egokiena den. Baino berretsi berri dutenean, argi dago ez dela abesti eta talde baten “kontra” idatzitakoa. Eredu bat kritikatzen dute, oso ezaguna zaiguna. Nik ere kritikatu izan dut, baino kontuz ibili behar da, lagunak galtzeko arriskua asko handitzen delako.
Nire aburuz, funtzesko kritika Esne Beltzaren abestiari doa zuzendua. Mezua+musikari. Hala ere, ez dut uste Sueños de Color abestia izan denik Los40Principalesen jarri daitekeen (Esne Beltzaren) lehenengo abestia. Esperimentu bat proposatzen dizuet, idatzi Googleen Eskuekin abestiaren lehenengo esaldia “esta noche, de fiesta vente conmigo morena”, Esne Beltzaz gain, zein abestirekin lotzen ditu bilatzaileak esaldi hori?
Jon Unai, arazoa ez dago esne beltzaren abesti konkretu horrekin. bizardunak beraiek facebooken jendeak gaiaz idatzi dituen iruzkieni erantzun die eta behin eta berriz esan dute ez dela abesti konretu horren arazoa. arazoa zabalagoa eta globalagoa dela.
Zer duzu maiatsun abesti baten kontra? zer duzu jairi buruzkoa den esta noche de fiestaren kontra? Ezin da gai horiez (ere) abestu? Ze esna beltzak behin eta berriz, urtez urte euskal preso politikoen aldeko edozein ekimenetan bere alea jarri dute eta beste letra asko arazo politiko eta sozialei buruzkoak dira.
Zu nor zara bizardunakek zer egin behar duen edo ez esateko? kantu hau txarra edo ona den determinatzeko? Zein talde diren puruak eta zein ez esateko? mesedez, jetsi harrokeriak.
Azken parrafoan nor zara zu esne beltzak zer egin behar duen esateko idatzi nahi nuen.
Abesti horren musika txarra dela determinatu dezakezu? ze irizpidetan oinarrituta? Eskorbuto edo RIPen 3 akordeko abestiez berdina diozu? (Gitarra jotzen hasi eta 3 hilabetera jo daitezke abesti horiek).
Zerbaitik batzuek rock gogorra ez den estiloko abestiak txarrak direla determinatzen duzue? Determinatu esaten dut zuk egin duzuna hortik doalako. Zuri ez gustatzea gauza bat da, baina beste gauz bat da hori musika txarra da eta kitto gisako zure jarrera. Esta noche de fiesta abestiak ez du maila musikalik? Benetan? Abestien tonalidadeak, armoniaz eta erritmoez badakizu? Ni musikaria naiz eta benetan esaten dizut musikalki esne beltzaren aldean abesti oso sinple eta landugabe asko entzuten direla gune erradikal-gogor-alternatiboetan.
Esne Beltza lagundu izana kritikatu duzu. Zergaitik? zein da zure ideala? euskal talde guztiak bokata ta gasolina truke jotzea? Zergaitik ez esne beltza erasotu beharrean diru laguntzak talde guztientzat eskatu eskatu behar zaionari? (kultura sailari adibdiez)
Benetan, batzuen inkisizioak, etxeko jendeari egiten diozuen inkisizioak ez du ez hanka ta ez buru.
Etsaiak nahi badituzu, badituzu pillo bat esne beltza eta bertako partaideen aurretik.
Niri Esne Beltza musikalki gustatzen zait (azken single-a kenduta), Bizardunena ez. Hala ere, 2ekin esperientzia txarrak izan ditut. 2010eko Hatortxun Ken 7ko kontzertura joan behar nintzen eta 2.ak jotzen zutenez, Bizardunak ikusten egon behar izan nintzen eta oso zakarrak dira (Bizardunen kontzertu 1ean egon den ia bakoitzak gauza bera erraten dute), jendeari ez diote inoiz errespetuz tratatzen. Esne Beltzaren 5 kontzertuetara joan naiz, lehenengo 4ak ongi, baina azkenean mozkorrak etorri ziren oso gaizki jotzen eta abesten eta hori errespetu falta ikaragarria iruditu zitzaidan.
Hau guztia erranda, Bizardunak ezin dire euskal musikan sartu, gaztelaniaz BAKARRIK abesten dutelako (euskal hitzak berak erraten du hori), Esne Beltza euskal musika da gehienetan edo batzuetan (bertze batzutan gaztelaniaz edo ingelesez abestu izan dutelako). Baina, euskal musika zergatik ezin da komertziala izan? Euskaraz egiten den musika guztia rock ‘erradikala’ izan behar da ala? Orduan rock hori ez zaigun gustatzen euskaldunok ezingo genuke euskal musikarik entzun. Zerikusi du ezker abertzaleak euskal musikan? Ezin zara ezker abertzalekoa izan eta nik zer dakit sevillanak edo Melendi gustatu? Euskal musikako talde batzuk (edo askok) ezker abertzaleko hautesleak edo afiliatuak izan daitezke, baina ez guztiak. Ezker abertzalekoa izan zaitezke eta euskal musikarik ez entzun. Euskal muska ezin dio PPko edo UPNko bati gustatu adb? Nik uste dut Bizardunekoek gauzak nahasten dituztela.
Bertzalde, nire ustez, Bizardunek kutsu arrazista daukate ‘ohar’ horretan, zergatik talde batek ezin du Latinoamerikako musika nahastu abesti batean? Zer dago txarrik hortan? Badakite trikitixa Italiako instrumentu 1 dela? Badakite erraldoiak, kilikiak eta gaitak Aragoitik datoztela? ‘Gure’ gauza asko bertze lekuetatik etorri zaizkigu, gure nortasuna mantendu dugu, baina beti nahasmen ABERASGARRIEKIN.
Azkenik, IEPAk erraten duen bezala, rock gogorra gustatzen zaienek edo jotzen dutenak erraten dute ‘rock gogorra ez den guztia musika txarra da’. Zergatik? Hauek ez dute kontuan hartzen euskal musika soilik rock gogorra izanen balitz, bertze askok ez genukeela euskal musikarik entzungo (gure gustuko musika soilik erdarari -erdara kasu honetan euskara ez den edozein hizkuntza erran nahi dut- joan beharko ginateke rock gogorra ez den musika entzutera) eta zerbitzua askoz itxiagoa izanen zela. Euskal musikak talde eta abeslari asko dauzka eta ia estilo guztietakoak, aniztasun hori oso aberasgarria da. Oso aspergarria izanen litzateke bakarrik estilo batekoak izatea. Eta gainera, Bizardunekoek ez dira benetako euskaltzaleak soilik gaztelaniaz abesten dutelako eta oharra ere gaztelania hutsez idatzi dutelako. Niri ez zait batere gustatzen Esne Beltzako azken single-a baina ez diot erranen gustatzen zaiolari ‘mierda’ bat dela, errespetua lehenetsi behar da eta Bizardunak diren bezalakoak dira, INOIZ ez dute ezer ezta INORK errespetatzen. Atarrabiakoak izan behar ziren… (Azken esaldia txantxa da)
“Hau guztia erranda, Bizardunak ezin dire euskal musikan sartu, gaztelaniaz BAKARRIK abesten dutelako”
Hor utzi diot iruzkina irakurtzeari.
Bizardunen 1. diskoan: bederatzi abestitik zazpi euskaraz. Bigarrenean 13tik 10 euskaraz (beste bi erdaraz, eta instrumental bat). Hirugarren eta azkenean 12tik 9 euskaraz (beste bi erdaraz, eta instrumental bat).
Ez dut Esne Beltzaren euskara/erdarak ratioa kalkulatuko, abesti eleanitz ugari sartuko liratekeelako, baina Bizardunen antzekoa edo are erdaldunagoa izango delakoan nago.
Bizardunek bigarren “komunikatua” atera dute, eta argiago azaldu dute egiten duten kritika. Esne Beltza jo puntuan jarri zen/zuten, baino beste kontu bat da kritikaren arrazoia. Kontu potoloa, bide batez.
Mezua argia da, euskal eszenaren kalitatea txarra dela. Nahiz eta ez diren aproposenak hori esateko, egia da diotena. Baina, aproposa iruditzen zait debatea plazaratzeko euskal eszenak euskaldunok ditugun konplejuak agerian uzten dituela.
Gazte danbada izan zena edo Hatortxu rock ez dira Viña Rock festibalaren ez beste kopia bat, taldeen estiloa eta kalitatera jota. Espainian gertatzen denaren rebufora ez goaz? Eta zer gertatzen da espainian? Talde onak kanpora irtetzen direla bertako eszenak ez baituelako gehiagorako ematen ( Toundra, Delorean(euskalduna hau)..) Euskal eszena hain esplotadua izan den 80 hamarkadan geratu zen. (Rock radical vasco deritzona gaur egun). Gero izan dira aspieszena batzuk etab, bai. Baina ez gaudenean Lete edo Laboataz negar egiten Esne beltza, Iheskide edo Hesian entzuten hari gara eta bitartean Belako, Lisabo etab kanpora joan behar dira.
Nahiz eta kalitatezko taldeak baditugun (Anestesia, Estricalla, Gose) entzulearen kriterioa ez dago garatua, horregatik txosnetan Vendetta ekartzeak The Soulbreaker Company baino jende gehiago ekarriko du, eta jende gehiagori gustatu.
Bide batez esan behar dut ez bakarrik musika eszena, gaztetxe eta ezker abertzeleak mugitzen duen kultura nahiko eskasa dela eta hemen, edo gurekin zaude edo gure kontra, bigarrengoa aukeratuz gero espainian babes zaitezke eta hor arrakasta izan nahiz eta txarra izaten jarraitu. (Gorantziak Duncan Dhu, Fito eta beste hainbateri).
[…] errepresaliatu eta 20 euskal artista agertzen diren. Eñautek, bestalde, Durangoko azoka, eta Bizardunak eta Esne Beltza taldeen hikamika izan ditu […]