Garrantzitsuena ez omen da nondik zatozen, nora zoazen baizik, baina Zinemaldiko Sail Ofizialaren seigarren egunean ikusi ditugun filmetako protagonisten kasuan, jatorriak erabat baldintzatzen du beraien istorioek izango duten bilakaera. Ivana Mladenovic-en Soldatii-ren kasuan, pertsonaia nagusietako bat ijitoa delako. Urszula Antoniak-ek zuzendutako Beyond words-enean berriz, etorkina.
Sail Ofizialean lehiatzen den Errumaniako bigarren filma da goiz honetan aurkeztu dutena eta, konparazioan, galtzen atera da Pororoca-ren aldean. Soldatii-k kontatzen du tesirako ijito erromanien pop musika –“manele” izenekoa– ikertzen ari den pertsonaia baten enkontrua Bukaresteko Ferentari auzoan bizi den preso ohi batekin. Berehala hasiko da Adi unibertsitarioaren eta Alberto erromaniaren arteko maitasun harremana, baita zailtasunak ere: bataren eta bestearen inguruek ez dute begi onez ikusiko bien artekoa.
Ezinezko maitasunaren tropoaren aurrean gaude beraz, bete-betean, eta gai nahiko maiztua dela esango nuke. Baina tira, istorio guztiak daude kontatuta, berriz nola kontatu asmatu behar da. Eta kasu honetan ez dute lortu: filmak harremana buelta askorik gabe martxan jartzen duenez, nahiko azkar geratzen da istorioari garapena emateko materialik gabe, erlazioa ezinezko egiten duten jarrerak modu errepikakorrean erakutsiz. Funtzionatu zezakeen pertsonaiak sendoagoak izan balira, inprobablea den harreman bat egiantzeko bihurtzeko gaitasuna balu. Baina niri behintzat, ez zait harreman sinesgarria egin. Eta emaitza sendotu zezaketen elementuak ere –auzoa, musika– tramarekin trakets josten dira, emaitza gisa film nahiko aspergarri eta erdipurdikoa utziz.
Nor da etorkina eta nor ez?
Bazterreko auzoetatik hiriaren erdigunera pasa gara eguerdian ikusi dugun Beyond words-ekin. Michael abokatu gazte arrakastatsuaren ibilerak segitzen ditu Antoniak-en lan honek: Alemanian bizi da, jatorriz poloniarra den arren. Filmaren hasieran bufetean nagusi duen Franzekin batera ikusiko dugu, laguntasuna baino zerbait gehiago iradokitzen duen harreman batean: dotore jantzita, jatetxe garestietan, diruarekin kezkarik ez duten bi yuppie –ejem, bai, hitz horrek dagoeneko hauts asko dauka gainean, baina ez zait termino zehatzagorik bururatzen–.
Ezagutzen ez zuen aita etxean agertzen zaionean Michaelen jatorria agerikoago egingo da, protagonistari barne-gatazka eraginez. Estetika oso arty batekin, zuri-beltzean errodatua, kasik Giorgio Armaniren spot batekin nahasteko moduan, esango nuke filmak ikuslearekin jolasten duela, pantailaratzen duenaren zentzua amaierara arte ez argituz eta, horren ordez, pista faltsu batzuk eskainiz –protagonista ikusten ari den II. Mundu Gerrako dokumental batek une batez pentsarazi digu Polonia eta Alemaniaren arteko harremanen alegoria izan zitekeela–. Etorkina nor den eta nor ez galdetzen duen lana da, zeren arabera eraikitzen den “bestetasuna” eta ze aldakorra izan daitekeen kondizio hori.
Gaur egungo Europan pertsona migranteen estatusak hartu duen zentraltasuna kontuan izanda, gaia ondo plazaratzen asmatzen duela iruditzen zait. Akaso leporatu dakioke dildo-pelikula bat izatea: exekuzioan ez dauka aitzakiarik, baina pilak norberak jarri behar dizkio.