Ilara batean zain egoteko arrazoiak: demagun, pelikula bat. Aste honetan Donostiako Zinemaldian filmak frenetikoki irensten ari direnentzat oinarrizko kritika zinematografikorako elementua da. Aretotik ateratzean galdetu ea merezi al zuen pelikula horrek hamabost minutuz Kursaal kanpoan zain egotea. Erantzuna ezetz bada, lasai ezabatu koprodukzio franko-alemaniar horrek buruan une batez okupatu dizkizun megak –ez da justua, badakit, baina plataformetan filmak baloratzeko izartxo horiek ere ez dira, eta nazioarteko komunitatea isilik–.
Ilarak supermerkatuan pagatzeko, medikuak krak egin dizun belaun horri begiratzeko, goizeko autobusera igotzeko. Ilara lurrik anonimoena, ilaraz eginak desparadisuaren zutabeak.
Ilara da bizimodu hipermoderno honek produzitzen dituen pertsonaia bakarti eta ezin indibidualistagoek ere bestelako jendeekin topo egiten duten azken lekuetako bat. Ilara izan zitekeen, beraz, komunitarismo berrien abiapuntua. Gehiago da, ordea, elkarri susmoka begiratzekoa –ni ez al nengoen hori baino lehen?–, elkarrekin haserretzekoa –espabilatuko al da aurreko hori, ez daukat goiz osoa hemen galtzeko–; azken finean, inork bere borondatez parte hartzen ez duen performancea baita ilara. Eta hala ere, baditu bere arauak, gehienek errespetatzen ditugunak. Ilara izan liteke, akaso, ordena sozialik oinarrizkoena.
Eta bihurtzen da, batzuetan, garaiaren termometro: 1994an botoa ematea bezain gauza hutsal baterako 19 milioi pertsonak itxaron zuten errenkada luzeetan Hegoafrikan. Eta mundu guztiak ulertu zuen, lerro haietako partaide gehienek ordura arte ez zutelako boto-eskubiderik izan –bueno, ez zuten eskubiderik izan, eta kito–.
Ilara euforikoak: 1963an 11.000 gaztek kilometro eta erdiko bat osatu zuten Liverpoolen, The Beatles taldearen Eguberrietako kontzerturako sarrerak erosi nahian. Ilararik ilunenak: II. Mundu Gerra amaituta geratu ziren hiri-kondarretan, bizirik ateratakoei denbora besterik ez zitzaien geratzen, eta katilu bat agian, zopa ziztrin bat banatzen zuten errenkadan erabiltzeko –sabela berotu ahal izateko itxarotea penagarria den edo ez, eskala kontua da: gas-kameran sartzeko ilararekin konparatuta, luxuzko esperientzia behar zuen–.
Uste nuen dagoeneko ikusita neuzkala ilara kilometriko batean zain egoteko munduko arrazoi ergelenak ere, adibidez, lehenbiziko iPhone-ak erosteko Apple denden aurrean sortu zirenak: itxaron hamahiru orduz, gero ordaindu 500 eusko, gero hartu zure telefonoa, eta bihar arte, aio.
Baina keba, genero honetan ere Ingalaterrako erreginaren hil-kapera ikusteko ilarak errekor guztiak hautsi ditu. Hamasei kilometroko bare humano erraldoi bat egunetan Londres okupatzen. Sartzen zenak ezin zuen irten. Ezin zion inori eskatu momentu batez lekua gordetzeko. Aulkiak edo lo-zakuak debekatuta. Musika festibaletan bezala, pultsera bereziak jantzi dizkiete. 500 komun eramangarri baino gehiago instalatu dituzte beraientzat –milaka maxkurirentzat estres-test bat izan da 24 orduko itxaronaldietan saldari eustea–. YouTubeko, Twitterreko eta Instagrameko kontuak etengabe ilarari buruzko nobedadeak ematen, zeren noski, sartu nahi zutenek jakin behar zuten non hasten zen; eta uneoro ari zen aldatzen.
Batzuk ilaran maitemindu dira. Beste batzuk mutur-joka hasi. Hotzagatik eta goseagatik konortea galdu duenik ere izan da. Eta amaieran, egurrezko kaxa bat. Minutu batez begiratu eta kalera. Akabo fandangoa. Bilatu zuek garaiaren metafora, ni hainbeste ilararen ondoren neka-neka eginda geratu naiz.
