Aita eta ama primuak

Pertsonen arteko harreman sexu-afektiboetan hainbeste transformazio eta kontzeptu berri asimilatu beharrean gauden garai honetan, ipargalduei geratzen zaien portu seguru bakarrenetakoa izango da, seguruenik, intzestuari buruz duten iritzia. Horretaz ez baitago eztabaida handirik. Jane Austen parafraseatuz, egia unibertsalki onartua da hori ezetz. Inola ere ez. Ezta okurritu ere. Gainera, inork tabua auzitan jartzeko atrebentzia izango balu, topo egingo luke familia bereko kideen arteko sexuketa debekatzeko argudio-kolekzio handi batekin, arrazoi erlijioso-moraletatik hasita –alegia, sineskeriatik–, biologiaraino –alegia, zientziaraino–, bien tartean dauden tramankuluen ekarpenak ahaztu gabe –soziologia, psikologia–.

Eta hala ere, zalantzaren eta noraezaren garai honetan, arauaren josturak non dauden ikustea ez da kontu zaila: haurrideen artean, edo gurasoen eta seme-alaben artean, debekua oso argi dago, noski. Baina familia noraino iristen den eta, beraz, zein familiartasun gradutik aurrera den haizu ñir-ñir egitea –edo, bestela esanda, abominazioak noiz egiten dion leku praktika sozialki onartuari–, konplikatuagoa da.

Galdetu bestela Montessori materialez eginak diruditen Europako herrialdeetan. “Eskandinaviak muga jarriko die lehengusuen arteko ezkontzei”, leitu nuen igandean, munduko zer gauzarekin amorratu behar nuen jakiteko eskutan hartu nuen paperean. Norvegian uda honetan debekatu dituzte kusi-kusinen arteko ezteiak; Suedian 2026tik aurrera bukatuko da primadera; eta Danimarkak ere, iparraldeko lehengusuen –ups– bidea jarraitzeko asmoa dauka.

Gauzak baditu bere tolesdurak eta zimurrak, ez pentsa. Neurri aurrerakoitzat hartu dute batzuek, kontuan izanda, adibidez, Norvegian lehengusuen arteko ezkontza gehienak behartutakoak direla. Horrelako rolloei buruzko bromatxoak egiteko gogoa derrepentean desagertu zitzaidan, artikuluan irakurri nuenean kasu bat, zeinean gurasoek beren lau urteko alaba entregatu zioten ezagutu ere egiten ez zuen lehengusu-senarrari. Ahaztu gabe aurrerago aipatzen ziren “ohore delituak” –horrelako esposatzeak onartzen ez dituzten emakumeen kontrako erasoak, alegia–.

Ondo debekatua, beraz. Dena behar den lekuan dago Eskandinaviako partean. Beste behin ere, bidea zein den erakusten dute Suediako, Norvegiako eta Danimarkako monarkia parlamentarioek. Hum. Monarkia esan dut? Bai, monarkia esan dut. Eta lehengusuen arteko ezkontzak debekatu(ko) dituztela? Kontxo, lehenago hastea zuten: disgustu batzuk eta hemofilia kasu ugari aurreztuko zizkioten beren buruei, gauza jakina baita familia noble horietako odol-nahasketak arriskutsuagoak izan direla garai bateko txirrindularitza profesionalean modan egon ziren autotransfusio famatu haiek baino.

Edonola ere, kontuak badu usain arraro bat. Are gehiago, eskuin muturrak sostengatutako Suediako gobernua gai honekin topera nola jarri den ikusita. Klaro, asuntua zera da: honezkero susmatuko zenuten moduan, horrelako ezkontza odolkideak, gaur egun, herrialde jakin batzuetako etorkinen gauza direla gehien bat. Eta artikuluan aurrera egin ahala irakurtzen denez, adituen arabera betiere, lehengusuen artean ezkontzeko aukera kenduta, asko gutxituko liratekeela familia batzeko helburuz egiten diren kate-migrazioak.

Notizia irakurtzen bukatu nuenerako, sentitzen nintzen Ikean erositako altzari guai bat pausoz pauso montatzen hasi, eta Giorgia Meloniren eskultura bat atera izan balitzait bezala. Bizi garen garai honetako beste notizia europar askorekin ere gauza bera gertatzen zait, noski. Baina nik aste honetan hau ekarri nahi izan dizuet, nire buruari erakutsi nahi izan diodalako gai naizela lehengusuen arteko ezkontzei buruz idazteko, testu osoan behin ere Oñati aipatu gab… oh, kaka zaharra.