Marianna Smiley-en argazkia, Unsplash
Pasa den hilean Familia Nekazaritzari buruzko VIII. munduko goi-bilera ospatu zen Gasteizen. Foro honen helburuak izan ziren Familia Nekazaritzak dituen erronkak eta proposamenak adostea, beti ere jasangarritasun ekonomiko, sozial eta ingurumen arlokoa bermatua. Zentzuzkoa dirudi horrek. Bertan izan ziren Hego Euskal Herriko nekazariak haien aldarrikapenekin, lehen sektorea lehenesteko deiarekin. Une bikaina haien egoera salatzeko eta haien profesioaren duintasuna eskatzeko. Zentzuzkoa hori ere. Bat egiten dut nekazarien eskaera horrekin, nola ez ba, jateko ematen digute denoi!
Nekazaritzaren egungo egoeran erreparatuz, paradoxikoa iruditzen zait erlezaintza abeltzaintzaren sektorean soilik sailkatuta egotea, erlea ezinbestekoa bait da nekazaritzaren sektorearentzat. Erlea espezie bezala (ezti-erleak, erle basatiak, erlastarrak eta beste hainbeste polinizatzaile) lur-sailen polinizazioaz arduratzen den eragile eraginkorrena da. Are gehiago, nekazariaren lagunik hoberena da, txakurra baino zintzoagoa eta baliagarriagoa. Polinizatzailerik gabe ez legoke garirik, ez olorik, ez garagarrik, ez fruiturik… Eta doan egiten dute lan. Hortaz, erlea bada nekazaria ere! Ez legoke erlea nekazaritzaren sektorean ere jasota egon beharko? Edo, gutxienez, nekazaritza politiken barruan begirunez tratatua izan beharko?
Baina, horra hor bigarren paradoxa. Polinizatzaileak nekazarien langile boluntarioak izan arren, urtero milioika intsektu hiltzen dira nekazaritza intentsiboko landetan lainoztatzen diren herbizidak eta pestizidak duten pozoiaren eraginez; intsektuen gainetik H bonba jaurtitzea bezala da! Dramatikoa da, baina intsektuen gorpuak eta jasaten dituzten gaixotasunak ez dira telebistan prime-timeen ateratzen gizakiok egoeraren larritasunaz kontzientzia hartzeko. Eta, zoritxarrez, agrokimikaren lobbyek indar handia dute hori horrela jarrai dezan; diru asko dago jokoan. Nekazaritza intentsiboko laborariak kontziente al dira egun erabiltzen dituzten sistema horiek ez direla luzerako haien bizimodua mantentzeko baliagarriak izango, intsektuak desagertuz gero?
Izan dadila egiten den nekazaritza hori benetan jasangarria, ez soilik ekonomikoki eta sozialki, errespeta dezala ingurumena ere. Errespeta ditzala lurra arduraz zaintzen duten animalia zoragarri horiek, behingoz.
