Nik onena opa dizuet Eguberri hauetarako e, ez gaizki pentsatu. Baina errealistak izan gaitezen: asteroko sail honen izenburuak inoiz zentzu bete-betea hartzen baldin badu, egun seinalatu hauetan izaten da. Literalki gure ahalmenaren gainetik elkartu ohi gara familia deitzen diogun kolektibo horrekin egunotako otorduetan. Eta familia dagoen lekuan iritzi desberdineko jendea egon ohi da. Eta hori gutxi balitz, ez dago oso entrenatuta iritzi horien elkartrukean. Eta otordua dagoen lekuan, gainera, alkohola ere egoten da. Eta labanak. Pertsona bakoitzarentzat bana, gutxienez.
Hala ere, kontua atera liteke ondo samar. Pertsonalki, ez diot inori besterik opa. Baina, berriz diot, izan gaitezen pragmatikoak: jar diezaiogun helburu xume samarren bat Eguberrietan janka-edanka ospatzen ditugun orgia familiarista hauei. Bete daitekeen helbururen bat, adibidez, anputazio inportanterik gabe iristea urtarrilaren hasierara.
Zeren egoerak, modu marianistan esateko, direnak dira: iloba anti-espezista eta osaba ehiztaria mahai berean; trans legeari buruz iritzi bat daukan koinatua; publikoan ari den erizainari osasungintza pribatua eraginkorragoa dela esplikatuko dion lehengusu entrepreneur-a; eta azken bi urteetan eragin ez diren danbolinengatik libratu gabe utzitako bataila epikoak, noski: bateko txertoa, besteko hezkuntza-legea, hi burgesa eta hi berriz espainolista.
Ez dakit betidanik izan ote diren otordu hauetako hizketa-gaiak lurperatutako bonbaz jositako zelai batetik paseoan ibiltzea bezalako zerbait. Aspaldi samarretik bai. 1916an publikatu zen James Joyceren Artistaren gaztetako portreta, Irene Aldasorori esker irakur dezakegu euskaraz eta, bai, igarri duzue, artikulu hau nobela gomendatzeko aitzakia besterik ez da. Baina aitzakia justifikatua, izan ere, istorioaren momentu gogoangarrienetako bat Eguberrietako afaria baita.
Bildu zaizkizu Dedalus familiako kideak mahaiaren bueltan, hasi zaizu protagonistaren aita komentatzen ederra iruditu zaiola bere adiskide batek kalonjeari emandako erantzuna, eta berehala bihurtu zaizu eszena gerra zibil domestiko bat. Dirudienez, Irlandan orduko afari familiarrak girotzen zituen polemika Charles Stewart Parnell lider politiko abertzalearen ohe-kontuak ziren. Eta apaiz katolikoek, asuntu horiei tiraka, Parnell defenestratzea lortu zuten arte pulpituetatik eman zuten lata.
“Putasemeak!”, kargatzen du sotanadunen kontra Dedalus jaunak. Haserrez gorriturik erantzuten dio mahaiaren bestaldetik Dante Riordanek, Dedalusen haurren etxeko irakasleak, integrista katolikoa bera.
“— Hara, ikaragarria da, horratik, urte guztiko egun batean ere —esan zuen Dedalus andreak— eztabaida izugarri hauetatik ezin libro garela esan beharra!
Osaba Charlesek bi eskuak onberatasunez jaso eta esan zuen:
— Tira, tira, tira! Ezin al ditzake nork bere iritziak, direnak direla, jenio txar eta hizkera zatar hori gabe mantendu? Penagarria da benetan.
Dedalus andreak belarrira hitz egin zion Danteri, baina Dantek ozenki:
— Ez naiz isilduko. Nire eliza eta erlijioa defendatuko ditut katoliko arnegatuek irain eta tu egiten badiote”.
Horrelako elkarrizketekin jarraitzen du eszenak. Liburukoak, eta gure etxeetakoak. Dragoi bihurtzen gaituzten gaiak aldatu baitira agian, baina sakoneko jarrerak, dirudienez, batere ez. Eta Joyceren nobelatik mende oso bat baino gehiago pasa dela kontuan izanda, igual pixka bat erlaxatzeko ere aprobetxatu ditzakegu Eguberri hauetako otorduak. Hartu umorearekin, pasako da. Datorren urtera arte behintzat.
