Biraoak ekarri nituen hona aurrekoan, Zarautz hizketan liburutik jasoak. Jarraian gainerako hitzetatik interesgarrienak iruditu zaizkidanak bildu ditut. Batzuk erabiltzen ditugu, ezezagunak egingo zaizkigu besteak. Interesgarriak dira denak.
ardora: arrainek (batez ere antxoak) gauez batzuetan ematen duten fosforeszentzia
arkaa: ardiak eta ahuntzak arreske egon.
arnasian: itsaso azpian oxigenorik gabe aritu, a pulmón libre.
Arranpillote: bataioetan dirua botatzen zen arranpillote; gozokiak ere arranpillote botatzen dira.
Arrantxo: otordutik kanpoko jan-edana, normalean goiz partean, hamaiketakoa; lagun artean, poteoa.
Astegun buruzui: asteguna izanik, zerbait berezia egin dela adierazteko modua.
Atxituta egon: leher-leher eginda egon.
Azpikoz gaiñea: hankaz gora, azpikoz gora.
Aztarren: aztarna
baldinbaite(z): gaztelaniazko espero izan daiteke.
Basur: ihintz handia
behazun:
behiñipein, biñipin (behinik behin)
bi-bitan: jokoetan binaka aritzea, bi biren aurka: musean, pilotan…
biten, biteanean jokatu: pilota jokoan, bi egitera jokatu; askoren artean jokatzen da eta azken gelditzen denak bi tanto egiten ditu.
Buerda batian eon: minez egon, oinaze batean
danbarrazka: norbait haserretzean eta alde egitean ateari emandako danbateko bortitza.
Danda: auzolanean egindako lana, baina herri-ondasunen inguruan egiten dena.
Elorriyo eduki: ederra eduki, ederra jasan behar.
Enbata: galerna, itsasoko ekaitza.
Epai: zerbait ebaki ondoren geratzen dena. Zuhaitz bat boita ondoren ebaki den uneari epaia deitzen zaio; berdin ogia ebakitzen denean.
Erlakizten: larru azalean sortzen den infekzio minbera
erreten: ubidea, zanga baino txikiagoa. Hedapenez, baita ipurdiko erretena ere edo titi arteko erretena.
Erreus, erreux: akastuna, kaltetua, mailaturen bat duen jakia, hala nola fruta, arraina… erreuxak jan, aurreko egunetako sobrak jan.
Ezpaa: euli mota zapala
garatu: zenbait landareren kasuan (arbia, letxuga…) kimu berriak sortzea
iel: txerria ugalketarako prest izan.
Ipurtxuntxurra: bizkar hezurraren bukaera, sakroa.
Izter lehengusu: lehengusu txikia
jela beltz: izotz beltza, ikusten ez den izoztea
jotama: zur eta lur
kabitu ezin: egon ezina
karka(ba)ra: kale txikia, karrika; batez ere Orioko hitza.
Kastakua izan: zarauzko sendi jakin batekoa izan.
Katramilla: nahaste handia, anabasa…
koniflor: azalorea
konpa(a)zio batea: adibidez, esate baterako.
Kribi natxiok: jokoetan, ezer gabe geratzea (kromoetan, txapetan…)
kuartakerre: tximili-kuarteka jolastean, kunplitzen ari denak norbait oker izendatzen duenean esaten da. Halakoetan kunplitzen duenak berriz kunplitu behar izaten du, jolasa atzera hasiz.
Kuku-mikutan jostatu: ezkutaketan egin.
Kurioxo: ondo, egoki, kontu handiz
laga: utzi
lapatx: edozein jokotan ona denari esaten zaio.
Mandaelbi: euli mota handia, zaldi, behor eta antzekoen inguruan dabilena gehienetan.
Mutxikin: hondakina, zigarro mutxikina, arto mutxikinak…
noanoa, nuanua: (nonora, nora edo nora), nonbaitera
on-aurki: onentsuena
ospel: eguzkiak jotzen ez duen ingurunea
partz: zorrien arrautzak
pasaa eman, paxaa eman: egurra eman, norbaiti jipoia eman.
Putz: hotsik gabeko puzkerra; putz miña, usain gogorreko putza.
Saltaka: badirudi Getaria eta Zumaia ingurukoa dela, baina Zarautzen ere entzuten da, korrika gehiago erabili arren.
Seiziya: hileten ostean egiten zen jatordua, segizioa…
senperrenak esan: kristorenak esan
tranga: ateak ixteko egurra
txala in: lagun artean, botaka egin.
Txaldanduta: makalduta eta zorabiatuta, gehienbat eguzkiak pasatakoan esaten da.
Txapitula: mendian egindako txabola itxurako behin-behineko eraikin txikia
Txilikuko urekin bataiatua izan: ona izan, ganorazkoa.
Txintxosta: trentza, txirikordatutako ile mototsa
txiñal: txankleta
txiñalka ibili: etxeko zapatilak edo alpargatak atzetik sartu gabe ibili.
Txupiña: limonada botila
zakil: hitz tabua da, eta ordezko hitz asko erabili izan dira: txilibitua, antxoa txikiya (umeena), pitilina…
zanbulla jo: murgil egin, batez ere Getarian.
Zimitayo: hilerria // eliza ataria (izan ere garai batean eliza atarian izaten zen hilerria)
zipitz: beti ezezko esaldietan, ezer ez, hutsa: ez daki zipitzik ere.