Euskaljantziak

Atalak: Sailkatu gabea

Egongo ote da munduan hizkuntzarik geurea beste aztertu eta ikertzen dutenik? Ezetzean nago.

Euskaltzaindiaren Jagon Jardunaldietan euskararen egoera Euskal Herriko hiriburuetan aztertu dute duela gutxi. Eta pazientzia eskatu digute. Aurreko batean, Hitz Ordenaren Erabilera Estrategikoen gaineko liburua aztertu zuten Donostiaratutako hizkuntzalari, soziolinguista eta beste hainbat adituk. Eta Seber Altuberen Erderismos liburuaren bertsio berritua iruditu zitzaigun. Xamarrek mintegia antolatu du euskararen bilakera historikoaren azpildurak begi bistan jartzeko, eta Bonaparte, Humbolt, Foruak, Abadia, Sabino Arana etabarrak izan ditu aipagai euskararen miseriak eta malurak deskribatzeko. Eta iraganean bizitzea atsegin dugula ondorioztatu dugu.

Orion, Gernika-Lumon, Gasteizen, Maulen zein Etxarri Aranazen, bilerak, topaketak, mintegiak antolatu eta euskararen inguruko gorabeherak, gainbeherak eta abaildurak dituzte aztergai, mintzagai, haserre eta kezkagai.

Atzera begira bizi gara euskaldunok, iragan eta orainaldiko prozesu linguistikoak zelan egin duen maldan behera eta galgarik gabe. Eta erostari dihardugu, aieneka.

Eta hain dugu jite troglodita jartzen euskara mintzagai dugun orotan, ezen hileta batean gaudela ematen duen. Edo agian horixe izango da arrazoia.

Baina gero, euskara, Europako eta mundu mailako hizkuntza zaharrena esan, eta ahoa bitsetan jartzen zaigu, jario eta jario, iktusa emateko hurren. Atera kontuak! Nafarroako Antso Jakintsuaren ama hizkuntza euskara ei zen. Eta esfinterretik behera zirina, gozamenaren gozamenaz.

Kopon!!! Nahikoa da! Asper-asper eginda gaude. Gogaituta, gure zilborrestearen jira-biran ibeltzeaz eta inork konponbiderik ez emateaz. Edo ez ematen ahalegintzeaz. Nor mintzaten da, euskara noranahiko bilaka dadin, erabili beharreko baliabide ekonomikoez? Gehitu beharreko aurrekontu kulturalez? Jarri beharreko azpiegitura materialez?

Berba zenbat gura, baina arazoa konponbidean jarri inortxok ere ez. Non ote daude herritarren langile diren politikarien eskabide eta aginpideak, euskarak albo herrietako hizkuntzen balio legal bera izan dezan? Erabil dezatele behingoz botereak ematen dizkien eskumena eta eskubidea euskarak izan beharko lukeen garrantzia eta zabalkundea izan dezan.

Eta eragile soziokultural-linguistikook jarraituko dugu gurean, baina boterea eta erabakiak hartzeko gaitasuna duenak egin dezala dagokiona berehalakoan.