(Gure) izatearen hauskortasun jasanezina

Atalak: Euskara

Laurogei urtetik gorako emakume abailduak aterkia eskuan ikusi eta esan dit: “Paraguas habrá que llevar, por acaso”. Gaztelania mordoiloa erabili du, eta ni aho beete hortz geratu naiz, euskalduna dela jakin baitakit. Gaztelaniaren hautuaren zergatiaz galdetu diot nik eta hark erantzun: “ Mundu guztiak daki erdaraz eta! Mundu guztiak egiten du erdaraz eta!” irribarre inozoa ezpainetan, eskumuturrean kolpe txikia eman didanarekin batera, euskaradunaren aurrean gaztelania erabiltzeagatik erdi lotsatuta edo.
Ospea dugu euskaldunok oso adeitsuak garela beti ezezagunen aurrean gizateria guztiak ezagutzen duen gaztelanian ahaleginak egiteagatik, euskara ustez ez dakien gaztelaniadun elebakarra atribulatu ez dadin. Urteak joan dira euskal gizartean euskararen presentzia inaktiboa era erradioaktiboan zabaltzen ahalegintzen hasi zenetik, artean sortutako eredukako sistemak Euskal Herria elebidun egingo zuelakoan.
Duela hogeita hamar urte esan zuen Mari Karmen Garmendia Eusko Jaurlaritzako Kultura kontseilariak, gaur bizi dugun aroak Euskal Herri elebiduna ezagutuko zuela: hiru miloi euskal hiztun-hiru miloi erdal hiztun. Baina orduko hitz animosoen hutsaltasunak agerian utzi du gure helburu linguistikoen aldeko panegirikoa. Ametsa amesgaizto bilakatu deneko aro linguistiko dekadentea bizi dugu eta gure motxilatik askatu gabeko konplexu eta aurreiritziez gain, ezinaren ahala gehitu zaigu, euskararen lur ustez emankorra, idor eta paramo bilakatu zaigularik, deus eraikigarririk taxutzeko ezgai dakusagularik geure buru antzua. Unamonok bai arrazoia! Ikusi (entzun) besterik ez baitago agonia motelean jarraitzen duen gure hizkuntzaren norabideak Thelma eta Louisen amaiera bera duela epe luze baino laburragoan. Arreta eman dit, gainera, nire arima zapuztua aktibatuko ez duen berri mingarriaren aurrean ahots ozenik ez apalik jaso ez izanak, tamainako errealitate soziolinguistikoak eragiten digun kalte zuzen eta kolateralaren gainean ( EJ-k dixit: “Euskararen ezagutzak okerrera egin du EAEko ikasleen artean”).
Itsas harrotu eta haserrean zur salbatzaile omen zen hezkuntza sistemaren euskaradunaren porrot linguistikoaren aurrean, gure Miguelek aurreikusitako katastrofearen aurrean jarri gaitu. Eta ezikusiarena egin dugu, jada nazkatuta, gauza bera behin eta berriro irakurri eta entzun ondoren. Sorgortasunaren txertoa barne muinetaraino iritsita, ikaragaitz gaude sutu egin beharko gintuzkeen arrazoi eta errealitatearen aurrean.
Hamar urtetik gorako eta laurogeitik beherako herritarrak, bada, sintonia berean daude.
Amore eman dugu. Errealitate linguistikoa dagoena da. Eta euskalgintzan diharduten eragile guztien indarra batuta ere ez diogu goitik behera datorren luiziari eutsiko, aurretik derrigorrezko neurriak hartzen jakin ez dugulako. Jada berandu da. Akabo sufrimendua. Egin diezaiogun euskarari hileta zibil errespetuzkoa. Goian bego!