Lehen lerrotik

Atalak: feminismoa, musika, Politika, Sailkatugabeak

Lerrokatu diren planetak bailiran bat egin dute nire bizitzan, epe-tarte oso motzean, pare bat irakurketak: orain urte batzuk Itziar Abadek Pikararako Nagore Garcíari egindako elkarrizketak, eta Uxue Alberdik Lisipe bildumaren baitan argitaratu duen Kontrako eztarritik (Susa, 2019) saiakerak. Lehenak Garcíaren master amaierako lana du hizpide, punk mugimendua ikuspegi feministatik aztertzen duena, eta bigarrenak emakume bertsolarien testigantzak jasotzen ditu. Bi planeta zeharo ezberdin lehen begi-kolpean, baina funtsezko antzekotasuna dutenak: bai punka zein bertsolaritza, biak gorpuzten dira gizonen jabetza izaten jarraitzen duten espazio publikoetan, eta horrek ezinbestean bilakatzen gaitu emakumeok osagarri, dakarren indarkeria guztiarekin.

Bilatu gabe, beren bidea egin dute irakurritakoek nire baitan, eta bateri irakurritakoak besteak hizpide duen eremuan aplikatzen hasi naiz ohartzeke. Eta nork bere sorora ura botatzeko joera dugunez, amaitu dut gertukoagoa zaidan punk eszenara egokitzen Alberdik bertsolaritzan identifikatutako mekanismoak, emakumeen jarduna mugatzeko erabiltzen direnak. Bere buruari oso punk deritzon tipoak behinola bota zidan “guk punkok…” harekin oroitu naiz, ni taldetik at uzten ninduena; gau hartan bere taldearen kontzertua antolatu zutenetako bat izateak ez ninduen, bere begietara, “bat gehiago” egiten. Bertsolariak eskura jarritako erreminta sorta eskuan, ez dut dudarik egin: bazterkeria. Atzetik etorri dira hamaika zapalkuntza sotil gehiagoren identifikazioak.

Hausnarketa horietan katramilatuta harrapatu nau Ermuko Vertigo Rock jaialdian jazotako eraso matxistaren salaketak. Desorden taldeko emakumeek Aramaioko Eguzkierripa jaialdian pairatutakoaz oroitu naiz segidan. Hortxe subertsibotzat jo ohi diren eremu kulturaletan gertatzen diren hamaika indarkeria sotilek sostengatzen dituzten indarkeria bortitzagoen adibide solte bi, biak astebete laburrean jazoak. Lagin esanguratsua denbora epe zabalagoan emakumeek –izan musikari, bertsolari edota ikusle– oholtza bueltan pairatzen dituzten erasoen muntaz jabetzeko. Nola esan: eszenatokietan emakumeen presentzia faltak zerikusi gutxi du trebezia kontuekin.

Hiru hamarkada igaro badira ere, erabilgarri izaten jarraitzen du AEBetako kontrakulturan sortutako Riot Grrrl mugimendu feministaren aldarriak: Emakumeok* lehen lerrora! Zer esanik ez udaran, espazio publikoaz jabetzeko borrokan gudu-zelaiak biderkatzen zaizkigun honetan. Erasoak tokirik utzi nahi ez digutenen erreakzioa besterik ez dira, lekua egiten ari garenaren adierazgarri. Beraz gauetan, kaleetan eta jaietan bezalaxe, pauso bat bera ere az atzera plaza eta oholtza inguruetan ere. Eutsi lehen lerroari, ekin autodefentsa feministari.