Desokuparen porturatzea, okupazioaren kriminalizazioaren eskutik

Atalak: Sailkatugabeak

Desokupako kideak

Alerta jo du Portugaleteko Giza Eskubideen Bulegoak orain egun batzuk publiko egindako oharrak. Bertan jakinarazten zenez, etxegabetze estrajudizialak egiten dituen Desokupa enpresa pribatuko kideak Portugaleten aritu dira azkenaldian, alokairuan bizi den emakume bat eta honen ardurapeko adin txikikoa etxetik kanporatu asmoz. Antza denez, emakumeari beltzean zion egina alokairu kontratua jabeak, eta orain ez dio berritu nahi. “Egoera hori izanik, jabeak ezin du auzitara jo bera delako arau-hauslea; hala bada, bortxa darabilen enpresarengana jo du ‘higiezinen mobbing-a’ deitu daitekeena burutu dezaten”, azaldu zuen bulegoak.

Hala igaro da maizterra etxeko jabearen partetik ez ezik, etxekaleratzeetaz beren ogibidea egin duten gorila batzuen partetik ere jazarpena pairatzera. Horixe baita Desokupa: paramilitarrak eta ultraeskuindarrak barne biltzen dituen bizkartzain taldea, bortxaz eta legezkotasunaren mugetan jardunez desalojo estrajudizialak egiten dituena. Alabaina, faktore horiek tarteko egonik ere, zenbait higiezinen agentziak eta jabe espekulatzailek ez du eskrupulurik enpresaren zerbitzuak kontratatzerako orduan.

Orori gainjartzen zaion espekulazio goseak azaldu dezake eskrupulu falta hori, eta logika kapitalista oso bat arduratzen da berau zilegiztatzeaz. Iruditzen zait, baina, kasu honetan egon daitekeela faktorerik etxejabearen begietara are gehiago legitimatu duenik Desokupa bezalako enpresa batekin lan harremana ekitea: etxebizitza baten usurpazioa tarteko, azken hilabeteetan Portugaleten jazotako gertakariak eta horiei buruz egin den trataera mediatikoa.

Gertatu zenari buruz ez dakiena jakinaren gainean jartzeko: urrian, bere ahizpari bisita egitera joan zen Victoria del Castro, Portugaleteko adineko andrea; egun batzuk eman zituen kanpoan, eta itzultzerakoan bere etxea jendeak hartua zegoen, zerraila aldatuta. Zenbait egun kanpoan igaro ostean, kale gorrian aurkitu zuen bere burua 94 urteko emakumeak. Gertakariaren aurrean sututa, hainbat herritar mobilizatzen hasi ziren, bost egunen buruan Del Castroren etxea hustea eraginez. Egun horietan bizitako herritarren erantzunak eta hedabide hegemonikoek gertakariei egindako jarraipenak ematen du zer pentsatua. Tarte gutxian herri berean Desokupa enpresa esku hartu nahirik dabilela jakitean areagotzen den zer pentsatua.

Amorrua norabide okerrean zuzentzearen albo kalteak

Okupazio kasuetan ez-ohiko diren ezaugarriak izan ditu Del Castroren etxebizitzaren bueltan jazotakoak: bai etxearen okupazioari zein eman zaion erantzunari dagokionez, ohiko okupazio kasu baten bestelako moldez garatu da dena.

Gertakarien harira publiko egindako oharrean Bilboko Okupazio Bulegoak azaldu duenez, mugimendua urte luzez hutsik dauden etxe eta espazioak okupatzearen aldekoa da, eta ahal dela jabe handien, banketxeen eta higiezinen agentzien jabetzak baliatzea lehenesten du. “Jabetzaren logikari, kolektibizazioarena kontrajartzen diogu”, zehaztu dute. “Hala ere, etika horrekin ez dute denek bat egiten, okupa izan edo ez. Egon daitezke elkarbizitza arauak errespetatzen ez dituzten auzokideak, eta amaitu dezakete kalteak eragiten bizi diren komunitate edo auzoan”, gehitu dute. Ildo horretan, Del Castroren kasuan erabilitako okupazio moldeak espekulatzaileen logika berari jarraitzen diola azpimarratu dute, “doilorkeria kapitalistatzat” joaz.

Gauzak horrela, argi utzi nahi izan dituzte pare bat kontu: hizpide dugun kasuak ez duela zerikusirik okupazio mugimenduarekin eta mota askotako “jende gaitzesgarria” dagoela, izan okupa, etxejabe zein maizter. “Hala bada, bizilagun batek komunitatean edo auzoan arazoak sortzen baditu, ez da okupa edo arrazializatua izateagatik, baizik eta sozialki eman zaion ‘jendaila’ rolari erantzuten diolako eta hargatik estigmatizatuak direlako, edo baten batek hargatik ordaintzen dielako. Hor begiratu behar da”.

Bulegoak seinalatutako norabidean behatuz gero, argi da Portugaleteko gertakarien nolakotasunean eta nondik norakoetan pisu nabarmena izan duela Del Castroren etxebizitza okupatu zutenak ijitoak izateak; herritar xehe den emakumeari etxea kentzeak sortu zezakeen gaitzespena indartu egin du “okupen” etniak. Ohituta gaudenaren kontrara, kasu honetan kontrako bandoak ez zituzten betikoek osatzen –kapitalista eta espakulatzaileak alde batetik, eta herritarrak bestetik–; honako honetan, herritar apalak aritu dira elkarren kontra, arrazakeria eta xenofobia zirela atze-oihal gisa. “Kasu honetan beste hainbatetan borroka kide ditugunak dira etsaiari irudi eta argudio boteretsuak eskaintzen dizkietenak. Txiroen arteko ohiko guda da, eta bien bitartean goseak jota gauzkaten horiek pozarren dauden”, azpimarratu du bulegoak.

Agintearen mesedetan jarduten duten hedabideek irudi eta argudio horiek baliatu dituzte okupazioa kriminalizatzeko. El Correo, desobedientzia zibila darabilen Tsunami Democrátic kataluniarrarekin paralelismoak eginez, mobilizatu diren norbanako multzoa “Tsunami herritarra” gisa izendatzera heldu da; ijitoei oldartu zaizkien herritarrak herri boterearekin lotura duen mugimendua bailiran aurkeztu ditu; herri botere bat, okupazioaren aurka dagoena. Atera kontuak. Okupazioaren aurkako diskurtso horrekin “pobreen kontraboterea kriminalizatzen ari dira, higiezinen agentzien, banketxeen eta Jabetza Pribatuaren izenean”, salatu du bulegoak. Eta horren kalteak –sorpresa!– behe klaseak pairatzen ditu, hasi Del Castrorengandik, bere etxean sartu direnenengandik pasa eta horiei oldartu zaien herritarrenganaino.

Agidanez, beraz, amorrua norabide okerrean bideratu dute herritarrek; gorantz ordez, alboetara. Eta horrek, bistan denez, albo kalteak eragin ditu. Gertakariek eta hedabideek iritzi publikoan izandako eraginak diskurtso eta jarrera arrazista, xenofobo eta klasistentzako haztegi aproposa den giroa sortu dute, baita okupazioaren kaltetan jabetza pribatuaren aldeko iritzia indartu ere. Giro bat ezin aproposagoa etxejabe batek Desokupa bezalako enpresa baten zerbitzuak kontratazea erabakitzeko. Bizitzaren prekarizazioaren eta horrek eskutik dakarren etxebizitza arazoaren izaera estrukturalari ez erreparatzearen ajeak.

“Gehiago zaindu beharko genituzke gure diskurtso eta ekintzen instrumentalizazioaren ondorioak pairatzen dituztenak”, egin du aurrera begirako ohartarazpena bulegoak.