Koronabirusa kontrolatzeko aplikazioak eta muturreko zelatatzea

Atalak: Gizartea, Politika

Eusko Jaurlaritzak jakinarazi du koronabirusa prebenitzeko eta kasuen jarraipena egiteko aplikazioa sortuko duela. Hainbat herrialdetan erabili den formula mesfidantza iturri da, herritarren muturreko jagoletza normalizatu dezakeelako.

Iñigo Urkulluk ostegunean egindako agerraldian hainbat neurri aipatu zituen koronabirusari aurre egiteko, tartean sakelakoetarako aplikazio baten sorrera. Hainbat herrialdek egin dutenari jarraiki, Eusko Jaurlaritzak ere bere egin du sistema. Azaldutakoaren arabera, aplikazioak ahalbidetuko du prebentzio neurriak azaltzea eta ezagutzera ematea, eta baita kutsatuak diagnostikatzea eta horien jarraipena egitea.

Herritarrek aplikazioa deskargatu ahalko dute, eta behin instalatutakoan, sintomak dituenak galdetegi bat bete ahalko du, dituen sintomak eta datu pertsonalak xedatuz. Aplikazioak jasotako informazioarekin ondorioak aterako ditu, eta beharrezkotzat joz gero, erabiltzaileari koronabirusaren proba egiteko txanda emango dio. Positibo ematen duten herritarren jarraipena ere aplikazio bidez egin ahal izango da.

Sistema hau EAEn aplikatzeko lanean ari dira zenbait enpresa, Jaurlaritzako Osasun Sailarekin eta Osakidetzarekin batera. Urkulluren arabera, aplikazioak “berme mediko guztiak eta datuen babeserako sistemak” izango ditu. Alabaina, gisa horretako sistemek herritarren zelatatze muturrekoa normalizatu dezaketela seinalatzera datoz hainbat irakurketa.

Herritarren eskubideak, koronabirusa kontrolpean izatearen truke txanpona

Hego Koreatik dator koronabirusa kontrolpean hartzeko aplikazioaren ideia, eta beste hainbat herrialderekin konparaketa eginez gero, lortu dute koronabirusaren hedatzea apalagoa izatea. Alabaina, aplikazio bidezko sistemak izan ditzakeen albo kalteez ohartarazten hasiak dira hainbat, birusa kontrolpean izateak herritarren muturreko jagoletza eta eskubideen urratzea dakartzala seinalatuz.

Honezkero hainbat herrialdetan jarri dute martxan Hego Korean asmatutako sistema. Pauso hori ematen lehena Txina izan zen, eta bertako esperientzia ardatz hartuta, aplikazioak –beste zenbait neurriren artean– jendartearen zelatatze masiboari ateak ireki dizkiola azaldu du Lily Kuo-k, Kaosenlared.net atarian irakur daitekeen artikuluan.

Kuok azaldu du azken hilabeteetan gobernua maila handiagoan sartu dela herritarren bizian, eta hori “norma berria” bilakatu daitekeela, hainbat adituk ohartarazi dutenez. Norma berri horrek herritarren muturreko zelatatzea normalizatzea eragingo luke. Koronabirusaren aitzakiarekin hartutako zenbait kontrol neurri betikotzeko arriskuaren aurrean gaudela, alegia.

Aplikazioa tarteko denetik, txinatarren egunerokotasunean nola eragin duen azaldu du Kuok. Norbere bizitegi-gunera edo lanera sartzeko QR kode bat eskaneatu behar dute herritarrek, eta behin kodea eskaneatuta xedatu egin behar dituzte beren izena, NAN zenbakia, tenperatura eta egindako azken bidaiak. Bestetik, telefono operadoreak jendearen desplazamenduak arakatzen ari dira. Hori gutxi ez, eta zenbait sare sozialek –WeChat eta Weibo aipatzen ditu Kuok– kutsatuak egon daitezkeen herritarren berri emateko bideak sortu dituzte, eta zenbait tokitan gaixorik egon daitekeen herritarra salatzen duen norbanakoari ordainsariak eskaintzera heldu dira.

Baliabide teknologikoak birusa kontrolpean izateko tresna gisa behin planteatuta, hainbat ei dira ildo horretan lanean ari diren enpresak, eta aurpegi ezagutza bidez sukarra duten edo maskararik ez daramaten norbanakoak identifikatzeko teknologiak garatu dituzte. Herritar bakoitzaren osasun datuen arabera, hainbat aplikaziok herritarrak ohartarazten ditu kutsatutako norbait –edo kutsatu batekin harremanetan egon den norbait–  gertuan dutenean.

Guangzhou Wang Aizhong ekintzailearen hitzak jaso ditu Kuok: “Dudarik gabe, epidemia honek herritarrak kontrolatzeko aitzakia gehiago eman dizkio gobernuari, ez dut uste koronabirus-agerraldiaren ostean autoritateek jagoletza maila hau mantentzeari uko egingo diotenik”.

Kuoren arabera, adituek diote birusak aitzakia perfektua jarri diela eskura autoritateei, herritarren datu pertsonalak bildu eta horiek aztertzeko. “Arriskutsua, kontuan hartuta ez dagoela lege zorrotzik datu pertsonalen erabilerari dagokionez”, egin du irakurketa.

Pribatutasun eta informazio legeetan aditua den Stuart Hargreavesek jagoletza muturrekoa “norma berria” dela dio argi eta garbi, eta egoera berri honetan gakoa izan daitekeen aspektu bati erreparatu dio: “Txinak jakin behar du zein den herritarrak toleratuko ez duen jagoletza maila, halakorik baldin bada”.

Antza, koronabirusaren eraginez sortutako alerta egoera honen aurrean, neurtu beharrekoa ez da gorputzeko tenperatura soilik; areagotzen ari den kontrol sozialaren aurrean garatzen dugun tolerantzia neurtzen joatea ere komeni. Zein puntura arte estutu gaitzaken frogatu asmoz tenperatura hartuko digunik ez baita faltako.