Ehun urte luzez langileek kapitalaren kontra egin zuten gerrari deitu izan dio inork klase-gerra.
Gerra galtzen ari zirela, hara bitartean gorderik egon ziren beste zanpatu-multzo batzuk bistaratu ziren, hala nola emakumeak, edo beltzak.
Dibertsitateak, haren kritiko batzuentzat, arrazakeriaren edo matxismoaren aurrean intolerante baina desparekotasun ekonomikoekiko tolerante egin gaitu. Interpretazio horren arabera, dibertsitatearen benetako esanahia, desberdintasun ekonomikoak diskriminaziorik gabe gertatu ahal izatea izango litzateke.
Kritiko horietako batzuen ustez, neoliberalismoarentzat generoa eta arraza asimilagarriak dira, eta klasea, berriz, ez.
Bestek erremarkatu du, badirela hamarkadak, langile-klasea asimilatua eta subsumitua izan zela. Harrezkero, kaka-pilan integratu (edo, kasuan kasu, ezabatu) beharreko beste multzo horiek: beltzak, emakumeak… leuzkake begitan harturik kapitalak.
Goian direnak, behean direnak: klaseak, izan, badira. Desigualdadea eta injustizia ez dira desagertu. Langileak eta langile-borroka ere ez. Bai, ordea, ezkutatu da langile-klasea; zeren, proiektu bat zuelako, proiektu bat zuen neurrian eta proiektu bat izan zuen bitartean izan zen klasea.
Gerrari dagokionez:
“Oker hago – diosta lagunak -: klase-gerrak segitzen du, eta aberatsek segitzen dute irabazten”.
Aberatsek langileen aurka gerran segi bai, langileak gerran daudenik, berriz, duda egiten ahal da, zeren: gerra izateko, aurkaritasuna behar du, eta honek, inolare, kanpokotasuna eskatzen du. Alta, langile gehienek, kanpoan egotera behartuak izaten ahal dira baina, ez dute beren ekintzarako terrenoa, ez beren buruak ere, sistematik kanpo irudikatzen.
Langile-klasearen mendean, makina kapitalistak harrapatuta baina, hein haundi batean, imajinarioa haratago zutela eta makina haren kontra borrokatu ziren proletarioak. Oposizio hori falta du kapitalismoak orain.
Hogeita batgarren mendeko desposeituak ez daude kontra eta ez daude kanpo. Lan egin nahi dute eta abandonatzen ez dituen Estatu bat nahi dute. Bizirik irauteko senak gidatzen ditu. Ez daude eskubide gehiago lortzeko logika batean. Daukaten hari edo, haratago, diren hari eutsi nahi diote: ez diezaieten gehiago kendu.
Mundu humano bati buruz, komunismoa, feminismoa, independentzia… kaka-pilaz kanpo diren eta ari diren neurrian izaten ahal dira interesanteak. Horregatik ez dira, askotan, interesanteak izaten: juxtu detestatu behar lituzketenek, Makinak eta Botereak, tiratzen dituztelako.