Asteburu honetan plazaratu ditu Sortuk oinarri ideologikoen inguruko eztabaidaren emaitzak. Zenbait hilabetez luzatu den eztabaida prozesu honetan ika-mika handiena sortu duen puntua Europar Batasunarekiko jarrerari buruzkoa izan da ezbairik gabe. Asteburuan plazaratutakoak ondorio nagusi bat utzi digu: Euskal Herrian ez da indar politikorik Europar Batasunaren eredu kapitalistari aurre egiteko gaitasun eta proposamenik duenik.
Hego Euskal Herriko indar politiko nagusiei errepaso azkarra eginda hauxe da topatuko dugun panorama:
- PP: Europako Alderdi Popularra, demokrata-kristauen taldeko kidea da. EBren sorreratik aldeko jarrera du.
- PSOE / PSE-EE: Europako sozialisten taldeko kidea. EBren sorreratik aldeko jarrera du.
- EAJ: 2000. urtera arte PPren talde bereko kidea izan zen. Taldetik kanporatu ostean ere “Euskadi“ Europar Batasunean sartzea du helburu nagusia Urkulluren alderdiak.
- EHBilduren indarrak:
– EAk, Europa sozialaz mintzo bada ere Europar Batasunean ahots propioa izatea defendatzen du, 2009ko hauteskunde programa honetan irakur dezakegunez.
– Aralarrek ere kontrako jarrera ez du azaldu. Berriki Amaiur eta Aralarreko kidea den Jon Iñarrituk EB zoriondu zuen bakearen alde egindako lanagatik.
– Alternatibak: kontrako jarrera adierazi badu ere, EHBildu koalizioaren barruan duen indar korrelazioak gai honi buruzko norabidean eragiteko gaitasunik ez du izango.
– Ezker Abertzalea: Gaur arte Europar Batasunarekiko aurkakotasun argia adierazi duen indar politiko nagusia. Europar Parlamentuan parte hartu badu ere, langile zein herrien Europa izan da “Estatuen eta kapitalaren Europar Batasuna“-ren ereduaren aurrean proposatzen zuten alternatiba. Europako Konstituzio delakoaren erreferendumean ezetzaren aldeko jarrera defenditu zuen.
Ezker Abertzalea zen, beraz, indar politiko nagusien artean orain Maliko herritarrak bonbardatzen ari den kapitalismo eurozentristaren tresna honi “EZ!” zioen bakarra. Asteburu honetan, aldiz, jarrera hau aldatu da anbiguotasun eta zehaztasun ezari lekua eginez. Hauxe izan da aldaketa ideologiko honen prozesuaren laburpena.
Sorturen oinarri ideologikoen txosten ofiziala, hau da ezker abertzaleko zuzendaritzaren proposamen ofizialean, honela jaso zen 56. puntuan Europar Batasunarekiko jarrera:
“Herrien burujabetzan oinarritutako Europaren aldekoak gara. Horretarako trantsizioaren lehen fase batean Euskal Herria Europar Batasunaren barruan aitortutako Estatua izatea dugu helburu. Hor, beste herri batzuekin eta langileriarekin batera,orain kapitalaren zerbitzurako tresna den Batasun horren izaera iraultzeko lan egingo dugu.”
Esaldi gutxiko puntu honetan, Ezker Abertzaleak EBrekiko izandako jarrera kritikoari amaiera emateko bidea marrazten hasi zen; oinarri ideologikoei buruzko eztabaida bazen ere, Europar Batasuneko kide izateko erabaki praktiko bat proposatuta. Askok azpimarratu duten bezala, hautu estrategiko honek eskatzen duen eztabaida sakon eta mamitsua eman gabe erabaki da. Aurreikus zitekeen gisan, puntu honek emendakin eta proposamen alternatibo andana jaso zituen, denak Europar Batasuneko kidea izateko bideari ateak itxi eta EBrekiko jarrera kritiko argia adierazteko. Proposamen ofizial guztien artean aurkakotasun handiena piztu zuen puntua izan zen.
Halere, aurkakotasun historikoa eta militanteen ekarpenak ez dira, antza, nahikoak izan zuzendaritzaren erabakia iraultzeko. Atzo argitaratu zutenez Sortuk hemendik aurrera defendituko duen ideia hauxe izango baita: “Sorturen helburua Euskal Estatua Europan sortzea da eta euskal herritarrei galdetzea ea estatu hori Europar Batasunean integratu edo ez.” Hau da, hasieratik Europar Batasuneko kide izateko proposamenari ateak itxi bazaizkio ere, “Euskal Estatua Europan” esaldi zehaztugabea atera da garaile. EHBilduko zein ezker abertzaleko kideek azken urtean gai honen inguruko iritzia ematerakoan etengabean erabili izan dutena.
Eztabaida honek alde komikorik ere izan du. Esaldi horren esanahiaz galdetuta Ezker Abertzalearen erantzuna arrazoi geografikoekin lotu dute, Euskal Herria Europan dagoela ohartaraziz.
Euskadi libre eta tropikala aldarrikatzen duzuen horiek edota estatua Afrikan sortu nahi duzuenek zail izango duzue sortzaile izatea.
Honek ekarri zuen Sorturen azken batzarrean ondorengo bozkaketa surrealista egitea (55. puntuan): Europa hitza “Europar kontinentea”rekin ordezkatzea. Europa Europar Batasunaren sinonimo gisa ulertzeko asmoak uxatze aldera. Jarrera argi bat zehaztu nahi ez izateak dakarren surrealismoa, alegia.
Beraz, eztabaidak eta bozketak gora behera, orain arte EHBilduk zein Ezker Abertzaleko eledunek mantendu duten jarrera berdina onartzea lortu da: “Euskal Estatua Europan” esaldi misteriotsua izango dugu erantzun ofiziala, gai honekiko jarreraren inguruko galderari. Aldaketa honen atzean zer arrazoi egon daiteken asmatzea zaila da baina han-hemenka entzun ditudan ideia batzuk aipatuko dizkizuet zuen iritzia osa dezazuen:
- 1) Ezker Abertzaleak ez du indarrik EBtik kanpoko alternatiba baten buru izateko.
- 2) Euskal Estatua sortzeko EAJrekin egin beharreko balizko akordio batean desadostasuna zitekeen gai hau gainetik kentzeko.
- 3) EHBildu osatzen duten indarren artean arazorik ez sortzeko.
- 4) “Euskal Estatua Europan” erabili, hemendik X urtetara Europan sartu ala ez erabaki behar dugunerako jendartearen gehiengoak Europan, Europar Batasunean sartzea naturaltasun osoz ikus dezan, aurretik aipaturiko arrazoiek bultzatuta.
Burutazioak aparte, argi dagoena zera da: Ezker Abertzaleak hemendik aurrera jarrera pasiboa mantenduko du gai honi dagokion eztabaidan. Esan gabe doa, EHBilduri ere jarrera bera mantentzen entzungo diogula. Batak zein besteak politika egiteko oinarrizko lege bat urratuz: iritzi ezak gai bati dagokion borroka ideologikoan galera dakar, eta horrenbestez, gizartean hegemonikoa den ideia gailenduko da.
Itzal luzea izango duen erabaki honen aurrean atzo eztabaida interesgarria piztu zen Twitterren, tartean Joseba Alvarez Sortuko eztabaida prozesuaren arduraduna tartean zela. Hona tuit horien bilduma:
Tuitak tuit eta politikeriak politikeri, indar politiko nagusien ausardia ezari Euskal Herriko herri mugimendu aberats eta anitza gailendu beharko zaio, kapitalismoaren balore, agindu eta logikatik aparte bizi nahi dugunoi elkartasunean eta internazionalismoan oinarrituriko alternatiba eskaintzeko.
- Izan ARGIAko bazkide: Astekariko harpidedun edo webgunearen laguntzaile.
7 Iruzkin
Ezker abertzaleak azken hamarkadan izan duen bilakaera erreformistaren isla da 56. puntu hori, Sortzaile prozesuaren sustatzaileek plazaratutako ideiarekin. Nik uste, ez da orain arte sekula ere dudan jarri gure proiektu sozialista Europar Batasunaren merkatutik kanpo eraiki behar genuela, hori baita EB, merkatu eta banku sare bat, kapitalismoaren oinarriak sustatu eta egungo neoliberalismoa indartzen duena, AEBen hegemoniaren ispilua nahi duena izan. EBean sartzea sozialismoari uko egitea litzateke, eta independentziari ere hein handi batean, eta beraz, ezinezkoa da EBaren baita “Herrien Europa” antikapitalista sortzea.
Internazionalismoa landu behar dugu, baina herri masekin, ez gure etsai diren estatuekin, eta Euskal Estatu Sozialista eraikiko badugu, mundu osoaren (eta ez Europaren) babesa beharko dugu, eta mundu osoan iraultza sozila ematea, Euskal Herria ez baita izango Europa Neoliberalaren baitako irla sozialista bat, ezin zaio egungo sistema horri aurre egin, mundu mailako langile, ikasle eta oro har zapaldutako eragile sozial guztiek iraultzaren bideari ekiten ez badiote. Horretarako sare internazionalista eratu behar da, baina ez neoliberalismoa elikatzen duten subjektuen artekoa (estatuak, bankuak, multinazionalak…), baizik eta sistema horrekin ados ez daudenekin, mundu maila osoan iraultza pizteko.
Hor dago gure lan arloa, eta internazionalismoa barneratzeko bide luzea daukagu oraindik beraz, hala ere poztu egin naiz 56. puntu horrek hainbeste emendakin izateaz, eta ezker abertzaleak, mugimendu soziala den heinean bere helburu historikoei ez diela muzin egiten, espero dut sortzaile prozesuaren sustatzaileek kontuan harti izana eta euskal gizartearen nahiak errespetatzea, gazte mugimenduak ere uko egiten baitio EBari. Kontuan har ezazue, gu baikara etorkizuna
Nire ustetan, ertz asko dituen eztabaida baten aurrean gaude. Europar Batasunari kritika egiteak alternatiba eskatzea dakar eta gaur egun Europako ezkerra(k) zentzu honetan gabezi handia erakusten ari da. Jendarteak eredu ezberdinen aurrean aukera dezan, aurretik aukera ezberdinak izan behar dira eta hain zuzen ere, horri egin dio uko ezker abertzaleak. Denontzat, eta ez soilik sozialismoren defendatzaileentzat, oso aberasgarria izango zen eztabaida zabal eta eraikitzailea bazterrean utzi eta errezenera jo du: abiguotasunari heldu eta gai honi dagokion ideien borrokaren aurrean(Greziak eta Kataluniak eraginda inoiz gurean izan duen abagunerik ederrenean) ostrukarena egin.
Bestelako bizi eredu bat amesten dugunontzat kaltegarria.
Oso artikulu ona! Nik arrazoi horrengatik alde egin dut batez ere Sortutik. Baina artikulora itzuliaz, Lur-ekin ados, eta badira €Bren aurka dauden asko: ezker abertzaleko gazteak €uropar Batasuna deuseztatu behar dela argi esaten dute Gaztezukgua eztabaida prozesuan, Euskal Komunistak eta Gazte Komunisten Kolektiboek ere €B, OTAN eta €uroaren aurkako hitzaldiak egin dituzte Hegoalden, Eusko Ekintzaren posizioa oraindik ikusteko dago,… Gure herritik kanpo, Kataluniar Herrialdeetan independentista sozialistek ere argi dute eta iragan irailak 11ko ekitaldian bandera espainiar, frantziar eta europarrak erre zituzten! Bada alternatiba eta alternatiba independentzia eta sozialismoa da, biak ezinezkoak €Bn. Egungo burgesiaren diktadura (edo beraientzako demokraziatik) langileriaren demokraziara (diktadura beraientzat) igaro behar gara.
EBtik kanpo estatu independiente bat (Eusko monetarekin eta guzti) balitz proposamena, inoiz jendarteak baietz bozkatuko lukela uste duzute? Ez dut uste horren inozenteak zaretenik. Tamalez orain ere ezezkoa emango zen seguraski, eta baietz lortzekotan inolaz ere ez EBtik kanpo.
Hobe orain bezela Europar Batasunean, Espainian eta OTANen barneratuak Europar Batasunean soilik baino ezta?
Alter Nativo. Gaur bozkatuko bagenu, EBn jarraitzearen aldeko jarrerak irabaziko luke, seguruena. Eta jendarteari galdetuko bagenio ea zezenen torturarekin jarraitu nahi den, baietza ere garaile seguru aski. Eta independentziaz galdetuko bagenu, ziurrenik ere, ezetza garaile.
Baina hori ezin da argudio bat izan norberaren ideiak praktikara eramateko lanketa geldiarazteko. Hain zuzen ere, kontrakoa beharko luke; pizgarri izan. Gizarteari planteatu beharreko eztabaidez aritzerakoan unean uneko egoera ezin da etorkizunaren baldintza izan.
Artikuluan planteatzen dena da, erreferendum batean EHak zer erabaki aurretik, lanketa ideologiko aktiboa egin behar dela. Beste alde batera begiratzeak, garai hobeak noiz helduko zai, ez baitu aldaketarik ekarriko.
Inertziak objektuak bide beretik mantentzeko joera dauka. Akaso inguruko inertziak eraman du Sorturen zuzendaritzari esaldi “zehaztugabe” eta garrantzitsu horri babesa ematera. Politta litzake azken erabakia hartu dutenen edo ideiaren aldekoen argudio zehatzak jakitea eraikuntzaren bidean kanpotik sortu ditzakegun ustezko burutapenetan ez galtzeko.
Eztabaida kalera atera eta jendeak ideiatan sakondu bitartean, hartutakoa aukera eta erabakia desegokia dela pentsatzen dugunok argi eduki behar dugu inertziak sortu ditzakeen bideak aldatzeko nahikoa dela ukitu edo fereka bat ibilbide batean dioan elementuari norabidea aldatzeko.
Burua martxan jartzeko/mantentzeko artikulu ederra.