Ez dakit Miguel Indurainez geroztik izan ote den nafarren bat Espainietan hain azkar famatu dena. A, ostia, itxoin, bai: Gran Hermano irabazi zuen hura, Sofia Sueskun. Baina klaro, bi kasu horietan ikuskizunaren munduko karrera meteorikoez ari gara. Meteorito baten antz handiagoa dauka, aldiz, gaurko artikulua protagonizatzera gonbidatu dugun [erregidoreak txaloak eskatzen ditu] Santos Cerdanek: “Aiba! Aiba! Aiba!” oso nafar batzuez lagunduta [barre enlatatuak], Moncloa bete-betean jo du Milagroko politikariaren ustelkeria kasuak; puska batzuk Iruñera ere iritsi dira Belaten barrena; Maria Chivite malkotan [musika dramatikoa], soka noraino iritsiko den ikusteke, eskuin espainiarreko tertzio guztiak trabukoan perdigoiak sartu eta sartu. Enfin, tamaina estandarreko behi-kaka bat intentzio handiz sabaiko haizagailura jaurtita lortzen den emaitza bera ari da uzten asuntua.
Hitzezkoa ez den hizkerari erreparatzen badiogu, alegia, Pedro Sanchezen aurpegiko giharren tentsioari, badirudi benetan ezustean harrapatu duela kontuak. Ez zuela espero Cerdan bezalako norbait, PSOEren gaur egungo kupularen konfiantza osoko iturgina, horrelako txandrio batean nahasita egongo zenik. Ez baitzen saltsa berean ipurtzuloraino sartuta dagoen Jose Luis Abalos ministro ohia bezalakoa: hura sarritan kexatzen omen zen bere soldataz eta izendatzen zituen kargu publiko askok, ardura gutxiago eduki arren, berak baino nomina altuagoa zeukatelako. Herren hori daukan edozeinentzat da tentagarria milioika euroko kontratu publikoetatik atximurren bat hartzeko aukera.
Diskretuagoa Cerdan. Publikatu diren elkarrizketa batzuen transkripzioetan ere ikusten da. Tramari izena eman dion Koldo Garcia barakaldarrarekin ari dela –pieza ederrak esportatzen ditugu alajaina: Guardia Zibilaren kolaboratzaile izandakoa, Nicolas Redondo Terrerosen bizkartzain ohia, lesio delituengatik bitan kondenatua…–, askotan exijitzen dio Cerdanek komisio-kontuak telefonoz ez aipatzeko, gauza horiek aurrez aurre, paper batean idatzi eta gero puskatu. Baron noir estiloko telesail baten bizpahiru denboralditarako materiala badaukagu orain arte atera denarekin. Eta itxoin ze, hau hasi besterik ez da egin.
Baina egia esatea nahi baduzue, horrelako thriller-ez seko aspertuta nago dagoeneko. Eta baditut nire arrazoiak. Ea ba: ustelkeria kasu guztietan bi osagai nagusi daude. Ustelduak, batetik; usteltzaileak, bestetik. Eta normalean ezagutzen duguna, medioetan aspertu arte agertzen dena, detaile ñimiñoeneraino aletzen dena, ustelduen partea izaten da. Politikari diruzaleak, ibilera txungo samarreko bitartekariak, kobratutako diruarekin ordaindutako putetxeko gastuak, tar, tar, tar. Usteltzaileak berriz, alegia, assskoz diru gehiago irabazteko politikari bati sos batzuk purra-purra bota dizkioten enpresariak, zeharka baino ez ditu ukitzen espantu orokorrak.
Santos Cerdan, Koldo Garcia edo Jose Luis Abalosi buruz datozen asteetan publikatuko den lerro bakoitzagatik argitaratuko balira informazio hain detailatuak kasu honetako usteltzaile nagusia den Acciona enpresako Entrecanales familiaz, agian ulertuko genuke ustelkeria ez dela tartean behin eskua gaileten kaxan sartzen duten politikari inmoral batzuen problema bakarrik, gobernatzeko modu bat baizik. Gobernatzeko modu bat, zeinean kosta ahala kosta lortu behar den esku pribatu oso jakin batzuen artean banatzea mozkin publiko guztia. Hala zen Francoren erregimenean –Accionaren aurrekariek preso politikoak obretarako esklabo gisa ere erabili zituzten–, eta hala jarraitu du 1978 osteko erregimenean ere, urtetan lizitazio publikoak nahieran manipulatuz.
“Business as unusual” da Accionaren eslogana. Tamaina horretakoak dauzkate garabiak.
