Kazetarien eta mugimendu feministaren arteko aliantza giltzarri

Atalak: Feminismoa

Maite Asensio Lozanok  kazetari moduan bizitako gau berezi baten kontakizunarekin hasi zuen UEUko Generoa eta Kazetaritza ikastaroko hitzaldia (2014-07-15): “Gallardon legearen kontra Gurutzetako ospitalean egindako itxialdian (2013-12-27an) bi hedabide generalista bakarrik egon ginen: Berria eta La Sexta. Ez da kasualitatea: Genero gaiekin sentiberatasun minimoa duten bi hedabide ginen eta biok kazetaritza feministako militanteak gara” (La Sextakoa Pikarakoa ere bada). Itxialdiaren aurretik egin zen kontzentrazioan hedabide gehiago ere baziren. Kontzentrazioan ikusten zen jendea esterila eta lozakuekin zegoela, gaua pasatzeko prest: “Kazetariek bazekiten zein zen feministen asmoa eta albistea egongo zela handik ordu batzuetara. Hala ere, handik ordu pare batera ez zen kazetaririk geratzen”. Kazetariak denboraren kontra eta alde batetik bestera ari behar izaten dutela onartu arren, galdera bat pausatu zuen Asensiok: “haietako zenbat kazetarik abisatu ote zuten erredakzioan ‘hemen itxialdia egongo da’? eta zer erreakzio jaso ote zuten erredakziotik?”. Asensioren arabera halakoetan profesionaltasuna dago auzitan, kazetariaren informatzeko funtzioa.

Baina ekintza feministek komunikabideetan duten jarraipenaren ardura partekatua dela ohartarazi zuen: “Nola kudeatu du mugimendu feministak deialdi hau? hedabide gehienei ez zieten abisatu zer egingo zuten eta nola, komunikabideak joan ziren pentsatuz ordu laurdeneko kontzentrazioa izango zela”. Elkarlana beharrezko dela aldarrikatu zuen, mugimendu feministak erreferentziazko pertsonak behar dituela medio bakoitzean. Aliantza horrek emaitza onak dituela azaldu zuen: geratu ziren bi kazetariek ederki zekitela gertatuko zenaren berri eta prestatuta joan zirela, afari eta lozakuekin, beren medioekin ongi koordinatuta…: “plana eginda nuen nola kubritu, zenbat orri eman egunkarian bai lotan geratzen baginen edo ez… hurrengo egunean Berriako azalean agertzen zirela erakutsi nien itxialdian egon zirenei eta sekulako poza hartu zuten”.

Gau hartan zabaldu ziren ospitale barruko lehen bideo irudiak Asensiorenak izan ziren “eta ordubetean 2.000 ikustaldi izan zituen. Ekintzak oihartzun handia izan zuen, sare sozialetan oso jarraitua izan zen…”.

Aliantzak nola eraikitzen dira?

Esparru formalean: prentsaurreko, hitzaldi, elkarrizketa, manifestazioetan… “sare sozialak ongi badaude ere aurpegiz ezagutzeak asko laguntzen du”.

Esparru informalean: kafeak, tragoak…

“Harreman horiei esker egin ditut gauzarik asebetegarrienak”. Esaterako, Iruñeko Abortatzeko Eskubidearen Aldeko manifestazio egunean Berriako azala izan zen “Nik ere abortatu egin dut“, 10 pertsonaren testigantza biltzen zuen lana. Trago bat hartzen ari zirela feminista mitiko batek esan zion “Asensio, hau atera behar duzu. Desdramatizatu behar dugu gaia, tabua hautsi…”. Oihartzun handia izan zuen lan hark.

Genero ikuspegia, kazetaritza hobea egiteko

Kazetaritza feministak genero ikuspegitik aztertzen du errealitatea: arazoen errora jotzen du, eta ezkutuan dauden egiturak, botere harremanak eta indarkeriak azaleratzen ditu. “Neutraltzat jotzen ditugun edukiak androzentrikoak eta sexistak izan ohi dira. Genero ikuspegia txertatzen duen kazetaritzak egiten du kazetaritza hobea neutrotzat aurkezten denak baino”.

Genero ikuspegia eguneroko lanean txertatzeko klabe batzuek eman zituen:

– Zeharkakotasuna: medioaren editorialean, agendan eta edukietan landu behar da. Botere harremanak bistarazi, feminizatutako gaiak unibertsal bihurtu, maskulinizatutako gaiek emakumeengan dituzten ondorioak (lan erreformak…) azaldu, sexismoak gizonengan dituen ondorioak azaleratu…

– Ikusgaitasuna. Albisteen %13k bakarrik jartzen dituzte lehen planoan emakumeak, adierazpenen %24 dira emakumeenak, elkarrizketatutako bost adituetatik bat baino gutxiago dira (Iturria: Global Media Monitoring Project). Ikusgaitasuna handitzeko genero gaiak agendan txertatzea eta kuotak jartzea (iritzigileetan-elkarrizketetan…) proposatu zuen.

– Estereotipo sexistak saihestu eta genero rolak hautsi. Emakumeen zer irudi ematen dugu medioetan? normalean biktima gisa ageri dira eta bestela ama, emazte, sexu objektu, superwoman, agintea dutenean “Burdinazko Dama” eta abar… aniztasuna adierazi beharra aldarrikatu zuen. Jardun profesionala berdin baloratzea bi generoei, oraindik hanka-sartze handiak egiten dira eta. Emakumeen itxura fisikoei buruzko iruzkinak saihestu, kontuz ibili argazkilariek eskatutako jarrerekin, emakume ahaldunduak agertu (indarkeriaren biktimak baino, hobe prozesua gainditu dutenak, biziberrituak agertzea); gizonen aniztasuna ere ikusarazi.

– Genero indarkeriaren tratamendua. Adituen balorazioak bildu, dimentsio politikoa eman gaiari. Horikerietan ez sartu, bizilagunen testigantzarik ez, mugimendu feministaren mobilizazioak jarraitu… “Ustezko” hitza saihesteko formulak erabili: “bortxaketa ikertzen ari da ertzaintza”, “bortxaketa salaketa“.

– Kazetari espezializatuak. Horretarako irakurri, jardunaldi eta ikastaroak jaso… borondatea eta ekimena nahiko dira. Kazetari motibatuak eta medioaren inplikazioa, biak behar dira.