Iñigo Suberbiola: “Medio jakin batek albistea argitaratu izanak ez du esan nahi Biodonostiaren ikerketa diseinua egina eta gainbegiratua dagoenik”

Atalak: Sailkatugabeak

Metal astunek eragin ditzaketen gaitzak aipatu ditu: giltzurruneko gaitzak, biriketakoak, asaldura neurologikoak, minbizia…

Mikro-partikulak

Garrantzia handia ematen diegu mikropartikulei. Azken urtetan ikerketa handiak egiten ari dira eta ikertua dago bizi itxaropena jaisten dutela, batez ere 5 urtez beherako umeetan erasokorragoa izanik. Adibidetzat jarri du Iruñea: kutsadura maila baxua duen arren, doktorego tesi batek frogatu du mikro-partikula hauen maila igotzen zenean, epe motzean hilkortasun tasa igo egiten zela, batez ere bihotzekoekin. Kutsadura igoera ematen zenean hilkortasun tasa eta ospitaleratzeak igo egiten ziren eta kutsadura jaistean besteak ere jaitsi.

Kutsadurak 12,6 milioi heriotza sortzen ditu munduan, heriotzen %16 kutsaduraren ondorio dira.

Dioxinak

Ezaugarri fisiko eta kimiko bereziak dituzte. Oso iraunkorrak dira eta gorputzen grasetan pilatzen dira. Gorputzak, esaterako, alkohola metabolizatu eta kanporatzeko gaitasuna du, baina dioxinekin ez da hala, eta gorputzean metatzen joaten dira. Frantziako Osasun taldeak ikerketa eskatu zuen eta ondorioa atera zuten erraustegiak direla dioxina eta furano iturri handienak eta baita ere dosi batetik aurrera hilgarriak direla. Rhesus tximuekin eginiko esperimentuetan (gizakiarengandik oso hurbil dagoena) kantzerigenoa dela ikusi zen. 1997an Minbizia Ikertzeko Agentzia Internazionalak frogatutzat eman zuen dioxinek minbizia sortzeko duten gaitasuna.

OEIT Mediku Taldea

2003-2004an sortu zen taldea Txingudin, ikusi genuenean nazioarteko ikerketek agertzen zutela erraustegiak ondorio oso larriak dituela herritarren osasunean. Deitzen diguten lekuan hitzaldiak ematen ditugu. Ez gaude inongo alderdiri lotuak, ez ideologia ezker edo eskuinekoari. Mediku ikuspegitik lan egiten dugu. Dugun informazioa zabaltzen dugu, Arartekoarekin bildu ginen eta alderdi politiko denekin bildu nahi dugu gure txostenak emateko.

Nazioarteko ikerlanen bilduma

Edozein ikerlarik lehenik egiten duena da datu baseak hartu eta nazioartean argitaratu den guztia errebisatzea. Med Line da datu base garrantzitsuenetako bat. Ondoren bildutako ikerketa guztiei galbahea pasa diegu: Kalitate metodologikoa, ikerketa denbora, eta interes konfliktorik ez egotea (independentzia), adibidez. 14 ikerketa hartu dituzte oinarri.

Atera diren ondorioetako batzuk: %3-%51 igo direla minbizi kasuak erraustegitik 3 kilometroko erradioan bizi direnen artean. Erraustegiaren inguruko minbiziek batez ere emakumeei eragiten dietela. Carlos III Unibertsitatea da nazioartean oihartzun handia duenetako bat eta 1997-2006 arteko minbizi kasuak aztertu zituen, eta erraustegitik 5 kilometroko erradioan batez ere minbizi mota batzuek askoz gehiago igotzen dela: handiena hezurretako minbizi igoera da: 2,82 orokorra eta 12,4 gizonen kasuan.

2016ko ikerketa bat Italian egindakoa da, eta 2001-2010 artean egindakoak: emakumeen arnasketa arazoak izugarri handitu direla detektatu du.

1998an Jaurlaritzak ingurumen legeak prekauzio printzipioa hartzen du

Duda nahikoa bada neurriak hartzeko, guk ere printzipio hori aldarrikatu nahi dugu.

300.000 biztanle Zubietatik 10 kilometroko erradioan

Zubietatik 5 kilometroko erradioan 46.000 biztanle bizi gara eta ikerketa batzuek diote 10 kilometroko erradioan duela eragina eta 10 kilometroren barruan 300.000 biztanle bizi gara.

Ondorioak garbiak dira: Tumore gaiztoak (bular, urdail, kolon, haur minbizi…), sortzetiko malformazioak (horietako batzuek hilgarriak), arnasketa eta bihotz gaixotasunak eta haurrengan asaldura hormonalak ikusi dira (sexualak eta tiroideoak).

Publikotik galderak jaulki dizkiote:

Biodonostiak ikerketa egingo duela iragarri da. Biodonostia barruan parte hartzen du Carlos III Osasun Institutuak eta 2006an ikerketa atera zuen honek, 10 urte ikertuta. Aldiz, Biodonostiak 5 urteko ikerketa iragarri du. Zer ari da gertatzen? Nola abalatu dezake, metodologikoki oinarri ahuleko ikerketa?

Nazio Batuetako Komite Zientifikoak dio gutxienez 10 urteko epea ikertu behar dela tumoreei buruzko ikerketa sendoak egiteko. Badira ikerketak diotenak tabakoak ez duela minbizirik sortzen. Garai hartan halaxe egiten zituztelako ikerketak: batez ere gazteak hartzen zituzten eta oso epe motzean aztertu, beraz, emaitza zen erretzen zutenak gutxiago hiltzen zirela erretzen ez zutenak baino (zaharrak gehiago hiltzen direlako). Bai, Biodonostiarena argitaratu dute, baina ez dut uste bertako kide diren denek errebisatu eta ontzat eman dutenik. Albistea publikatzea oso erraza da. Medio jakin batean publikatu izanak ez du esan nahi ikerketaren diseinua eginda dagoenik eta gainbegiratuta.

Duela bi hilabete medio bateko portadan izan zen ikerketaz.

“Incineración de residuos urbanos y salud pública” 2004ko ikerketa atera zen duela pare bat hilabete hedabide baten portadan. 2004an argitaratu bada eta geroztik ezer aldatu ez bada, ez dut ulertzen zergatik azaltzen den azalean, hori da azalean agertzea bezala 1981ean Realak liga irabazi zuela. Informe hau ez da inongo argitalpen zientifikotan atera, haiek errebisatu eta ontzat eman behar dutelako. Informe hau atzera botatzeko ez da beste ikerketarik behar, nahikoa da hau bera irakurrita. Tranpa dialektiko bat egiten du: badituzte ikerketak diotenak erraustegiek heriotzetan eragina dutela, baina diote erraustegi zaharrak direla eta erraustegi berriak balira ez litzatekeela gertatuko (alegia, etorkizuna ezin duela iragarri, noski). Baina 2004an modernoak ziren erraustegien ikerketak baditugu eta emaitzek diote minbizi tasak igo egiten direla.

Zabalgarbiz. Ikerketa independenterik abiatzerik badago?

Gure taldean ez dago mediku bizkaitarrik. Argitaratzen ditugun informazioak ez dituzte argitaratzen Gipuzkoako eta Bizkaiko hedabide salduenek. Guk leiho eta ate denak zabalik ditugu, Bizkaian medikuak elkarlanean hasi daitezen. Ikerketa hauek egitea oso konplexua da. Metodologiak bereizi behar du erraustegiarena soilik den kutsadura, hamar urtekoa behar du… edo borondatezko lan handi eta luzea behar du, edo bestela baliabide ekonomikoak. Gure mediku taldeak eskaintzen dion denbora gure aisialdiko denbora da. Diru ekarpenik gabe ezinezkoa da ikerketa hau egitea. Dioxinak neurtzea ez dago hemengo laborategien esku. Badira dioxinak Belgikako laborategi batean bakarrik ikertzen direnak. Nahi adina ordu sartuta ere, ez dugu gaitasun teknikorik. Biodonostia bezalako erakundeen babesa behar dugu, diru laguntzak jasotzen dituztenak. Posible, posible bada baina oso konplexua da.

Zabalgarbin bere garaian egin zen ikerketak (EHUk egina) ere esaten du emaitza denak “preliminar” gisa hartu behar direla, hamar urtera hartzen diren emaitzekin kontrastatu behar direla. Ikerketa honetan lau muestreo egin ziren eta Zabalgarbi oraindik ez zen ari erabateko funtzionamenduan.

Zepek eta errautsek ere dioxina kopuru handiak dituzte. Eraikuntzan erabili izan dira gainera.

Zepa eta errautsez are ikerketa gutxiago dago. Ez dugu datu fidagarririk ikusi. Erraustegi modernoetan filtro handiagoak erabiltzen direla diote, baina erreketa prozesu batean goitik (tximiniatik) ateratzen ez dena, behetik (errauts eta zepetan) ateratzen da. Eta proiektuak daude zementuan erabiltzeko. Baina ez dugu taxuzko ikerketarik aurkitu, bilatu ditugun arren.

Istripurik gertatuko balitz erraustegian, zer ondorio izango lituzke osasunean? Flandesko istripuaz galdetu du.

Bada informe bat dioena ia 50 istripu izan direla Europan azken 10 urtean. Suteak, leherketak… Alemanian, Frantzian, erraustegi “moderno” ereduzko horietan. Prentsak hainbeste isiltzen duen gaia izanik, ez dago ikerketa zehatzik istripuenik. Baina datuak baditugu Italiako Sevesoko kimika fabrikarena. Sevesoko istripuan han ziren biztanleek, 20 urte beranduago, gorputzean dioxina kopuru handiagoa izaten jarraitzen du beste herritarrek baino, eta heriotza tasa altuagoak dituzte. Istripuetan liberatzen diren dioxinak ezin direla kontrolatu ebidentea da, eta osasunean eragin zuena dutela ere bai.