1942tik, plutonio, uranio, tritio, radio, polonio, estrontzio eta iodo erradiaktiboa injektatu zitzaien, eurek jakin gabe, Estatu Batuetako hainbat herritarri; tartean baziren soldaduak, Marshall irletako bizilagunak, geriatriko bateko zaharrak, Massachusettseko eskola bateko haur desgaituak…
Zerk eraman zituen mediku batzuk halako ankerkeriak praktikatzera?
Proiektu zientifiko, industrial eta militar baten parte ziren: arma atomikoa sortuko zuen Manhattan proiektuaren parte.
1945eko abuzturako, makina prest zegoen…
Bonbak jaurti eta gero, 1945eko irailaren 19an, estatubatuar okupatzaileek agindu zioten japoniar gobernuari dekreta zitzan beharrezko neurriak, “egiaren aurkako eta lasaitasun publikoa asaldatzen ahal duten” albisteak galarazi zitzan, beste moduz esateko: beren testigantzak emanak hasiak ziren leherketa atomikoen superbibienteak isilarazi zitzan.
1945etik hona munduan minbizia gehitzea, zati haundiz, erabilpen militar zein zibileko energia nuklearrak eragindako euri erradiaktiboen ondoriozkoa da. Hiroshima eta Nagasakiko erasoetan hil zirenak kontuan hartu gabe, minbiziz eta bestez, nuklearrak, orain artean mundu osoan 65 milioi hildako (haietarik 3 milioi t’erdi haur) eragin dituela jotzen du Irradiazioen Arriskuen gaineko Europako Batzordeak.
Sano-sano janez eta kirola ausarki eginez geure gorputz gaixoak txikizka zaintzen ditugun bitartean, haundizka garbitzen gaituzte.
Biodibertsitatearen aurkako erasoak, elikagaien pozointzea, kutsadura amaigabeak, errepideetako istripuak… “Munduko Bigarren Gerra ezkeroztik, heriotza hedarazten duen tregoarik gabeko desgaste-gerran bizi gara, zeinaren azken helburua bizidunak oro merkantzietan bihurtzea den” (Jean-Marc Royer, El mundo como proyecto Manhattan).
Azken Gerran, mugarri bat: Koronaldia.
Isila.
Isilaldi bat orain.
Koronaldiak, oro har, eta, partikulazki, salbatu behar gintuzten txertoek eragindako hilez…
Isila.
Pairatu ditugun gezur-jasaz eta ezesanen oldeaz… isila.
Entzungarria da Koronaldiko militanteen eta txertoen sustatzaileen azken hilabeteotako isilaldia. Zentzuan sartu ote dira, juizioa itzuli ote zaie? Enteratu egin ote dira, kazetari baten hitzak erabiliz, “Txinako zero Covid politikaren horrorearen aurrean, birusarekin bizitzen ikasi behar” dugula?
Pentzau be!
Hirugarren urtean sartzera goazen honetan, behin-behineko balantze baterako (JHU CSSE Covid-19 Data, 2022, urtarrilak 1):
Italia: 59 milioi bizilagun. Koronaldia hasi zenetik, Covidez hildakoak: 185.000.
Hegoafrika: 60 milioi bizilagun. Hildakoak, 103.000.
Tanzania: 57 milioi bizilagun. Hildakoak, 845.
Hiru herrialde horietan populazioaren %80, %45 eta %2 daude txertatuta, hurrenez hurren. Portzentaia hauek ez dira hildako horiei buruz esanguratsuak: hala Covidez nola txertoen beraien ondorioz, zenbat txertatu hil diren, ez baita zenbatzen.
Interesgarriagoa litzatekeena ere: Covid-19az ez, baina larrialdiaren, esan nahi baita, agintariek hartu zituzten neurrien eraginez zenbat jende hil den ere, jakina, alferrik bilatuko dugu.
Aipatu hiru herrialdeetako hildakoen gaineko esplikazio klimatikoa deskartatu egin behar da: hor dago Hegoafrikako datua.
Hortaz, eta hartaz, duda haundirik gabe esaten ahal da Covida eta garapena (osasunaren industria barne dela) intimoki lotuta daudela.
Horretaz, isila.
Osasungintzak hartu duen zori txarreko joeraz, isila.
Hogeita batgarren mendeko orain arteko masa-krimenik haundienaren aurrean…
Isila.
Gerrariak.
Hartu duen dimentsioaz, daukan penetrazio ahalaz, haren hil-ala-bizikoaz, humanoen azkeneko gerra, gure alderditik, lehenengo lerroan, ikusi ala ez, emakumeek libratuko dute; gizonen azpiko egiten dituen hartaz eta gizon egiten dituen hartaz askatu eta, beren armekin libratuko dute.
Ez daukagu beste proportziorik.