Leihotik ihesi
root@apen:/# echo "blog hau Ez da teknologia albistegi bat"

Drop Site News hedabideak (botere-abusuak mundu mailan agerian jartzeagatik ezaguna) argitaratutako ikerketak interneten bilakaeran kezka sortu beharko lukeen joera baten adierazle den albistea argitaratu du. Facebook, Instagram eta WhatsApp-en jabe den Meta multinazionalak scraping masiboa egin du, mundu osoko sei milioi webgune baino gehiagoren datuak automatikoki kopiatuz. Tartean Euskaltzaindia, Emakunde, Naiz, Deia, EITB, Halabedi, Ikasbil, Euskadi.net, Justizia edo euskarazko fedibertsoaren instantzia handienak ere (mastodon.eus, mastodon.jalgi.eus eta peertube.eus, adibidez).

Hau da: auzoko liburutegira sartu da, bertako liburu guztiak fotokopiatu ditu (argitaratu gabeko eskuizkribuak barne) eta horiek bere entziklopedia pribatu propioa eraikitzeko erabiliko ditu, gehien ordaintzen dion horri saltzeko. Ez dago trukerik, ez dago baimen eskaerarik eta ez dago edukia sortu duen komunitatearentzat onurarik. Dagoen gauza bakarra balioaren erauzketa unilaterala da.

Metak euskarazko edukira jotzea ez da kasualitatea.

AAko ereduak garatzeko orduan, hizkuntza-aniztasuna aktibo baliotsua da: sistemari mundu osoan jarduteko gaitasuna ematen dio, inklusibitate berniza ematen dio eta merkatu berriak irekitzen dizkio. Baina “aberastasun” horren kostua, euskararen kasuan, komunitatearen bizkar geratzen da erabat, ekoizpen digitala merkatu-kuota eta irabaziak handitzea helburu duen korporazio baten esku (ere) geratzen delako. Ondorio legalak argiak dira: kopiatutako eduki gehienak egile eskubideen babespean daude (izan Copyright, Creative Commons edo bestelako Copyleft lizentziak) eta baimenik gabeko erabilera legez kanpokoa da. Hala ere, arazoaren muina ez da juridikoa, baizik eta etikoa. Hau erauzketa digitalaren adibide garbia delako: datuen eremuan kolonialismo ekonomikoaren logikak errepikatzen dituen praktika. Komunitate periferikoek sortutako baliabideen apropiazioa botere korporatiboaren kapital teknologikoa elikatzeko.

Autonomia digitalaren printzipio oinarrizkoenen urraketa.

Edukiak irekian argitaratzen dituzten proiektuek konfiantza-esparru baten barruan egiten dute: euren lana zabal dadin espero dute, bai, baina egiletza, testuingurua eta jatorrizko helburuak errespetatzen dituen ekosistema batean. Meta bezalako multinazional batek datu horiek kopiatzen, testuingurutik ateratzen, prozesatzen eta eredu pribatu eta itxi batean integratzen dituenean, hitzarmen hori apurtzen du. Ekintza horrek internet irekiaren oinarria degradatzen du eta kultura digital partekatu baten euskarriak higatzen ditu. Arazoa are larriagoa da euskararen eta beste hizkuntza gutxituen kasuan. Emaitza paradoxa perbertsoa delako.

Baina hau ez da akats txiki edo momentuko oker bat.

Metak datu asko behar (nahi) ditu, kosturik gabe, bere AA merkatuan nagusitu ahal izateko. Eredu honetan, datuak baliabide natural bat dira eta horiek sortzen dituzten komunitateak ustiagarri gisa ikusten dira. “AA demokratizatzea” dioen diskurtso korporatiboak praktikan gertatzen dena ezkutatzen du: arpilatze isil, sistematiko eta global bat.

Horri bere izenez deitzen ez diogun bitartean, arpilatzeak jarraituko du.