Iberoamerikako haur eta gazte bertsolarien topaketak

Atalak: Bertsolaritza

Aurten bosgarrenez antolatu dute “V Jornada Iberoamericana de niños y jóvenes poetas troveros y versadores” jaialdi ibiltaria (abuztuaren 12tik 25era). Mexikoko bost estatutan aritu dira Kuba, Argentina, Panama, Txile, Venezuela, Kolonbia, Puerto Rico, Brasil eta Mexikoko inprobisatzaileak. Euskal Herriko ordezkari izan dira Miren Artetxe, Iñaki Murua, Esti Alberdi eta Blanca Lopez. Iñaki Muruak gogoeta hauek ekarri ditu bueltan:

Artistak

I. Murua: “Gu ez beste guztiak aritzen dira musika instrumentuekin. Gure kantakera erritmoan oinarritzen da. Kolonbiarrek deitu didate arreta, oso saltseroak dira, jendartera jaitsi eta zirikatzen artistak. Bakoitzak bere estiloa erakutsi du. Oso onak ziren denak bat-batean, maila oso ona zuten. Argentinarrekin sentitu hurbiltasun gehien: kantaera, presentzia, eszenategia betetzea asko gustatu zait haiengan”.

Haur eta gazteen erakusleiho

“Gaztetxoak eta beteranoak joan dira taldean herrialde bakoitzetik. Jende nagusia zen batez ere arriskatzen zuena. Alondrak deituriko hiru mexikar zeuden, eta haien artean koplari modura edo cuartetak egiten zituen 12 urteko neskato bat: Tesi. Zer zen hura, kristoren gatza zeukan! Adibidez, Artetxek bota zion Euskal Herrira ekarri nahiko lukeela hemengo bertsolariekin lehiatzeko eta Tesik erantzuna zapla, ea ba al zeukan anaia gazterik. Hurrena ni nintzen eta bota nion nik baneukala seme gazte bat eta ‘gracias, suegro’ erantzun zidan. Ez zen batere mozten. Bixkorra. Niri hura geratu zitzaidan”.

Transmisio lanean, Kuba

“Nik perzibitu dudana: uste dut Kuban ari direla ongi eskoletan lanean. Gainerako herrialdeetan (Argentinan, Panaman…) bakarka ari dira: inprobisatzaile horietako bat edo bi ari dira eskoletara, etxeetara, udaletara joan eta gogoa dutenei eskolak ematen. Argentinarrak, esaterako, payadore eskolak sortuak ditu eta formatoa patentatuta. Ikusi dut estatua daukaten lekutan kultura indigena indigena dela. Estatuak kultura indigenaren aldeko lana desaktibatu gehiago egin du herrialde horietan, eta norbere burua salbatzen ari dira. Gurean ere kultur gauzak egiteko estatuaren zain egotea denbora galtzea da. Guk Bertsozale Elkartearen lana azaldu genuenean miresmena besterik ez zuten sentitzen. Ez dakit erabat ongi ari garen, baina ez gara gaizki ari”.

Kopiatu beharrekoa

“Asko ikasi, erabili eta kopiatu dezakegu besteengandik. Eta geu erabil gaitzaten ere aukerak eskaini. Lehenago segidillak Kubako dezimistengandik hartu genituen. Oraingoan, bertso eskoletan landu daitezkeen ariketak ikusi ditut. Esaterako, ridikuluari beldurra kentzeko ariketa inposibleak jartzea. Pertsonaia ezagun bat lotu alzeimherrarekin eta hirugarren mugarri batekin, adibidez amaren azken egunarekin. Lotura inposible horietatik badakizu ezin dela ezer onik atera, eta kaka egiten ikastea. Frakasoa ikasteko erabili. Gauza gehiago ere badira: grabazio eta argazki asko ekarri dugu, memoria bat osatuko dugu eta Xenpelar Dokumentazio Zentroan egongo dira laster”.

2000. urtean Kulturarteko Topaketak antolatu zituen Bertsozale Elkarteak Euskal Herrian. Errepikatzeko gogoa piztu omen du Iberoamerikakoak.

Hurrengo bideoan, iazko jardunaldietan Mexikoko gazteen emanaldia:
http://

Lehen topaketetatik (2009an) beteranoen erronkatzar hau berreskuratu dugu: Argentinako hiru payadore, Panamako Arcadio Caamaño dezimistarekin buruz-buru.
http://