Objektibotasuna eta independentzia eraso sexisten albisteetan

Atalak: Feminismoa, Sailkatugabeak

Maria González Gorosarrik ireki zuen UEUk antolatutako “Generoaren tratamendua kazetaritzan” ikastaroa (2014-07-14). Ikertzen diarduen kalitatezko kazetaritzaren ikuspegitik landu zuen “generoa eta kazetaritza” gaia. Salatu zuenez, albiste itxura duten hainbat informaziok ez du albisteen elementurik. Horixe da aztertzen dena kalitatea neurtzerakoan. Kalitatearen bi printzipioak, objektibotasuna eta independentzia, generoaren adibideetatik aztertu zituen.

Objektibotasuna, kazetaritzaren metodoa, ez helburua.

Objektibotasunak eskatzen du gertaera bat egotea, horri buruzko informazioa ematea eta gertaera horren aberasgarritasuna azaltzea (gizarteari ekarriko dion ondorioa). Inpartzialtasuna da objektibotasunaren beste ezaugarri bat, alegia bi aldeei oreka ematea eta aurkezpen neutrala egitea.

Generoaren gaira etorrita honek praktikan sortzen duen dilema planteatu zuen: alegia, “neutraltasunaren izenean eraso baten aurrean distantzia bera mantentzen badugu erasotzaile eta erasotuaren artean, indar gehiago duenaren alde ari gara”. Erasotzaileak beti “ustezko” izenondoaz aipatu beharra ere aztertu zuen: “Gizarteak sexu eraso bat salatzen duenean, sexu erasoa gertatu da (nahiz oraindik epaitu gabe egon); bitxi-denda bat lapurtu denean edo sute bat egon denean, ez da “ustezko lapurreta”rik izaten. Estatistikek diote alderantziz dela, proportzio bikoitza da aseguru etxeei kobratzeko jartzen diren lapurreta eta sute salaketa faltsuak, emakumeek tratu txarrengatik jartzen dituzten salaketa faltsuen parean”.

Gainera oroitarazi zuen salaketa kasuetan bi aldeak ez direla erasotzailea eta erasotua, baizik justizia administrazioa (polizia fiskala…) eta erasotzailea. Kazetariak maiz erasotzailearen hitzak bere egiteko duen arriskuaz ohartarazi gintuen: “‘Heriotza’ aipatzen da batzuetan”. González Gorosarrik argi esan zuen bera erasotzailearen izena agertzearen alde dagoela: “Balantzaren alde batean dagoena da baten nortasun eskubidea eta beste aldean gizarte erdiaren segurtasuna. Ulertuko nuke argazkirik ez publiko egitea epaitu arte, denekin hala egingo balitz: lapurreta kasuetan argazkia publiko egiten bada zergatik ez erasotzaileetan, horrek emakumeak babesteko balio badu?”.

Independentzia, medioen aniztasuna bermatzen duena.

“Independentzia informatzeko askatasuna da” definitu zuen. Beste galdera bat pausatu zuen segidan: “Mugimendu feministak erabilitako hitzak zuzenean erabili behar ditugu? ‘bortxaketa’ bezalako zehaztapenak, esaterako?” (oraindik epaiketa egin ez denean alegia). Bere ustez hanka sartzeko arriskua duten hitz zehatz horietan, gakoa da kazetariak hortik aurrera informazioari jarraipena egiten dion, esaterako geroko epaiketari eta sententziari. Halako edo horiagoak diren xehetasunak ematea (biktimaren ohiturak, familia…) edo ez ematea, kazetariaren ekimena dela salatu zuen, eta hor neurtzen dela profesionaltasuna eta kontzientzia.