“Kazetariengandik komunikabide osoarengana pasa behar da ardura”

Atalak: Sailkatugabeak

Oihana Etxebarrieta Legrand eta Arantza Santesteban Perez hitzaldian.

UEUren “Generoaren tratamenduan kazetaritzan” ikastaroaren baitan, Euskal Herriko kazetaritzaren kritika egin zuten Arantza Santesteban Perez eta Oihana Etxebarrieta Legrandek, bi ataletan zentratuta: prentsako sailak eta maiztasuna. Banaka lantzea merezi du bi hizlarien edukiak, honakoan Oihana Etxebarrieta Legrandena:

Argitalpenaren eremua eta maiztasunaren arabera dago generoaren lanketa

“Zientifikoki” frogatu ez badu ere, bere hipotesia jaulki zuen Etxebarrieta Legrandek: “Komunikabideak geroz eta lokalagoak izan, orduan eta gehiago agertzen dira espazio pribatuko gaiak eta horrekin batera emakumea. Espazio publiko-pribatua apurtu egiten da pixka bat. Eta maiztasunaren faktorea aztertuz, emakumea gehiago agertzen da argitalpenaren maiztasuna zenbat eta aldizkakoagoa izan, egunerokoaren aldean”. Hau lotu zuen lan pausatuarekin, gaiak eta iturriak lantzeko denborarekin, gaien hierarkia kuestionatzeko aukerarekin… Hala ere nabarmendu zuen: “Eremu pribatuko gaiei lotuta emakume protagonista gehiago ateratzen ditugu albisteetan, baina banaketa dikotomikoak jarraitzen du, eremu publikoa-gizona pribatua-emakumea”.

Estilo liburuak eta aplikazio planak

Langileen generoaren datuak plazaratu zituen: %62,4 dira emakumeak Espainiako Estatuko erredakzioetan, eta proportzioa altuagoa da euskal komunikabideetan. Eguneroko lanean hartu daitezkeen erabakiak zerrendatu zituen: estilo liburua garatzera, kuotak jartzea (Aizu aldizkariak, esaterako, azalen %50 eskaintzen dio genero bakoitzari), gaiak nola landu aztertzea… Hala ere ohartarazi zuen: “Estilo liburuak aplikazio plan bat behar du. Estilo liburuak berez ez du ezer konpontzen. Baina eman beharreko urratsa da, barne funtzionamendua arautzen duelako. Horrekin batera martxan jarri behar dira ebaluaketa planak, aurrera begirako urratsak…”. Alegia, erredakzioetako kazetari feministengandik komunikabide osoarengana pasa behar da ardura.

Hainbat praktika on

Hainbat dekalogo gomendagarri eskuratu zizkiguten entzuleoi (Madrilgo Vallecas Irratiarena, Kataluniako Observatori de les dones en els mitjans de Comunicació-rena eta Euskal Herriko Bilgune Feministarena). Arantza Santesteban Perezek dekalogo hauen eta gehiagoren bateraketa lana egina duela iragarri zuen.

Jarraian, euskal hedabideetan jarri zuen lupa:

“Nik ere abortatu egin dut” tabua hautsi zuen Berriako erreportajea.

Berria: Estiloliburua garatu du, eta bere egituran arduradun bat jarri zuen gaia lantzeko. Edukietan ere antzematen da, adibidez, Samara Veltek Palestinatik egindako seriearen barruan, talde feministak ere landu zituen.

Gaztezulo: Kupoa jarria du azal parekideak egiteko. Sexualitatearen inguruko lanketa egiten ari dira adibide anitzak eskainiz…

Topatu.info: gaiak ateratzerakoan saiakera antzematen da (pospornoa, moon-cup-a…).

ETBko Azpimarra saioa: parekidetasunerako ahalegina oso nabarmena da, eta kualitatiboki ere emakumeak konfort guneetatik at agertzen dira, “gai nagusiei” buruz hizketan.

Ikuspegi feministatik sortutako proiektu komunikatiboak: Amapola Morea, Gonekin ero bero, Pikara Magazine… Gune askeak dira kazetari eta kolaboratzaile askorentzat. Arriskua, konfortgune bihurtzen ote diren medio horrentzat.

Argia: “gaitegi anitza lantzen du, emakume protagonistak bilatzen saiatzen da, eremu publiko-pribatua dikotomia hausten saiatzen da, parekidetasuna zeharlerrotzat lantzen du (adibidez, jai herrikoiei buruzko erreportajean)… baina azaletan ez da islatzen eta azalak indar handia du”.

Garaipen bat

ETBko “Cuadrilla busca pareja” saioa kendu izana lanaren emaitza da: “Egindako praktika eta diskurtsoaren ondorioz, jendartean gauza batzuek onartezinak bihurtzen dira. Balio oso kontsumista eta matxistetan eraikitako saioa bertan behera erori zen, oso azkar lortu zen horren kontrako iritzi kritiko eta mugimendu indartsua sortzea”. Bere hitzetan klabea, eremu ezberdinetatik egindako ekintzek batera jo izana (alderdiek parlamentuan mozioa jarri zuten, mugimendu feministak komunikatu bateratua egin zuen, sare sozialetan traola bidez oihartzun handia hartu zuen… horrek guztiak dinamika politikoa sortu zuen).

Arratsaldeko saioan, Oihana Etxebarrietak Eider Olazarrekin batera lantzen ari den aditu eta aritu emakumezkoen datu-basea aurkeztu zuen.