Hainbat pista Olentzerorena egiterakoan

Atalak: Feminismoa

Lekeitioko udalak hirugarren urtez zabaldu du “Ipuin eta jostailu ez sexistak aukeratzeko gida”. Hementxe duzue PDF formatoan: GIDA EZ SEXISTA.

Emakundek gomendio hauek zabaldu dizkie hezitzaileei:

– Saihetsi behar dugu joko jakin batzuk eskuragarri izatea eta horiekin jolastea: indarkeriazkoak eta estereotipo sexistak sortzen eta justifikatzen dituzten guztiak.
– Joko eta jostailuen iragarkiak umeekin komentatu behar genituzke, ikusle kritikoak trebatzen joateko. Iragarkien helburuak eta mezuak interpretatu eta berrinterpretatu behar genituzke, publizitatean agertzen diren estereotipo edo irudi sexistak antzeman ahal izateko. Iragarkiak elkarrekin aztertzea laguntza handia izango da, besteak beste, publizitate jakin bat baztertzeko: gorputza gurtzera, modu jakin batean janztera, lehian ibiltzera eta kontsumitzera bultzatzen duen publizitatea, txikienentzat oso desegokia baita publizitate-mota hori.
– Helduok sormena, irudimena, gaitasun psikomotorrak eta berdintasunean oinarrituko harremanak lantzen dituzten jokoak balioetsi eta saritu behar genituzke —batez ere, joko edo jostailu bat aukeratzerakoan—, adingabeak aurrean ditugula. Jokoa edo jostailua umeekin batera aukeratu beharko genuke, eta, bide batez, saihestu egin behar genituzke konpultsioz kontsumitzeko ohituren aldeko mezuak.
– Joko eta jostailu bat edo bestea aukeratzerakoan kontzienteki aukeratzea, sexua kontuan hartu gabe; horra hor genero-estereotipoak nola hautsi. Prebentzio horri esker sustatuko dugu mota guztietako jokoak eta jostailuak erabil ditzaten, joko eta jostailuok tradizioz zein sexuri izendatu zaizkion kontuan hartu gabe. Jolasteko orduan, gizarte berdinzale batean nahi genituzkeen rol sozialak sortu nahi dira.
– Umeak zaurgarriak izan daitezen ekiditeko, gero eta beharrezkoagoa da umeei informazioa ematea teknologia aurreratuko joko eta jostailuen iragarkiei buruz, eta pantaila digitaletara eta testuinguru birtualetara sartzen laguntzea, txikitatik. Garrantzitsua da umeekin batera jolastea, eta internet eta sare sozialen erabilera gidatzea.
– Gure ardura da gure umeetako bakoitza zuzen gara dadin, baina ardura hori gizartearena ere bada; beraz, gure inguruan zabalduko ditugu gomendio guztiak.

 Amelia Barquinek Kinka blogean titularretik botea digu enbidoa Nor ausartuko da panpina bat erosten (bere semea ez den) mutil bati Gabon hauetan? artikuluan. Inbertsioaren araua delakoa proposatzen digu bertan: “Neska batentzako opari bat aukeratzeko orduan, nire buruari galdetzea ea mutil bati gauza bera oparituko niokeen. Eta alderantziz. Galderak balio dezake konturatzeko ea ni ere neska/mutil binomio tradizionala eraikitzen laguntzen ari naizen. Eta gero erabakia hartuko dut, noski, zeren mutikoak baloi bat nahi badu, ba horixe nahi du, zergatik ez. Baina batzuetan ideiaz aldatzen dut”.

Euskal Herriko Bilgune Feministako kide den Oihana Etxebarrietak Olentzeroren gutuna umeekin aztertzea proposatu digu: etxeko guztiek kritikoki eztabaidatzea zer den objektu horiekin bilatzen duguna, dauden aukera guztiak errepasatzea… Iragarkiak elkarrekin komentatzea ere beharrezko ikusten du, interpretatzen trebatu gaitezen. Eta jolas bat ere proposatzen du: opari guztiak zaku berean sartu eta begiak itxita zoriz bat hautatzea.

Olentzerorena egitera zoazenean, adierazi dendariei zure iritzi eta sentipenak. “Neskentzako” eta “Mutilentzako” ipuinekin ikusi dugu, guztiok gure jarrera azaltzen badugu lortu dezakegu saltzaileen erantzuna. Saltzea bada helburua, zure iritzia oparia da ekoizle eta dendentzat, herritarrengan atxikimendu handiagoa lortzeko pistak ematen dizkiozu. Gauzak era batera edo bestera egin, erosleoi ez zaigula berdin jakinarazi behar dugu. Hauek adibide batzuek dira, bidali ekiteko proposamen gehiago eta pozik gehituko ditugu:

– Dendariak “Neska edo mutila da?” galdetzen dizunean, erantzun bat eman, ez isildu. “Opari hau erabakitzeko ez du batere axola, erakutsi mesedez dituzuen aukera guztiak” izan daiteke erantzun bat. “Berdin da, x urte ditu” beste bat.

– Adibide positiboak ere badira, esaterako, guztiontzako jolas kooperatiboak saltzen dituzten dendak eskura ditugu, eta aurten lehen aldiz bere katalogoan parekidetasuna zaindu duen saltokirik bada. Kontsumitzaileok pauso positibo hauek txalotzeak laguntzen du bide horretan urrats handiagoak ematen jarraitzeko.

– Produktu batek bi gama aparteko baditu, dendariari galdetu: “Ba al duzu beste aukerarik? ume guztiek neska-mutil bereizi gabe jolas dezaketela sentituko dutenik?”, “Kolore gehiago badituzu? nireari asko gustatzen zaio x kolorea”.

– Sarri apalategiak eta sailak oso bereizita daude, eta ez dugu aukera osoa ikusten. Galdetu dezakegu “Berokiak non dituzue?” (eta denak ikusi, “nesken” eta “mutilen” sailetakoak eta ondoren hautatu), edo “hizkuntzak lantzeko zer jolas dituzue”?

– Lasai hitz egin dendariarekin oparitzeak sortzen dizkizun kontraesan eta gorabeherez. Adibidez: “Hainbeste printzesa, hainbeste superman… ea zer amets elikatzen ditugun txikitatik! Baduzu beste era bateko irudirik duten baloirik, motxilarik…?”.

– Erreklamazio orriak eskatu eta bertan idatzi erosketa horretan ezegokiak iruditu zaizkizun kontuak (katalogo, apalategi, aukera…)