Koldo Saratxaga: “Zer izan nahi duzu 20 urte barru? Zoriontsu? … Eta zer gehiago?”

Atalak: Hezkuntza

Hik Hasik antolatuta “II. Herri hezitzailea, eskola herritarra” jardunaldiak burutzen ari dira Donostian. Koldo Saratxagak “Parte-hartzearen eta partekatzearen garrantzia hezkuntzan eta jendarte-ereduan” hitzaldia eman du.

Hona hemen adierazitako ideia batzuek:

Sarrera:

“Eskola ereduari buruz hitz egingo dut, larritasuna ematen baitit. Pena da, esango ditudan gauzak batez ere etorri ez direnentzat dira, Jaurlaritzarentzat eta abar. Hemen zaudetenak mugituta zaudetelako etorri zarete. Zenbat diru gastatu dugun Finlandia ezagutzen, hango eskolak… gero hemen apenas ezer ez aplikatzeko. Horregatik diot gastatu eta ez inbertitu. Askatasunerako hezi behar ditugu ikasleak. Enpresa ereduan bezala eskolan, pertsonak dira oinarri. Aldiz, zertan erakusten diegu ikasleei? Lehiatzen”.

Lanerako prestatzeaz:

“Egungo ereduan ateratzen omen dira inoizko prestatuen ikasleak. Prestatuak zertan? Gure enpresa ereduan lan mundua eraldatzea dugu helburu eta lan munduan ikusten ditugu ikasle izandako horien jarrerak eta gaitasunak. Jarrera eraldatzaileak ikustea asko kostatzen da eta gaitasunak esperientziarekin irabazten dituzte. Gure hezkuntza ereduak oraindik industriarako eta lanerako prestatzea du helburu. Gizarteak lan mundutik dituen beharren arabera irakasten da unibertsitatean. Ez balioen arabera.

Nik langile ez, pertsona esaten dut, ‘lanera noa’ esan orduko bizkarreko mina jartzen zaigu, eta ‘proiektu bat partekatzera’ esaten badugu, apasionagarria da astelehena. Bizitza osoa da gozatu behar duguna, ez lanera joan eta bukatu orduko oporretara ihesi egin.

%70ak ez du lan egiten ikasi duen horretan. Beraz, libre izaten ikastea, zoriontsu izateko gakoak eta abar ikasi beharko lituzke. Ez bost urte barru “irteera” edukiko duen sektore horren arabera, beste laurogei urtean biziko da eta!”.

Eskolako notak:

“Ni noten kontrakoa naiz. Sekula ez nuen ireki nire alaben noten sobre bakar bat ere. Egun nire alabak bilobaren notak jasotzen ditu eta barrenak erretzen dizkit, ez delako ezer aldatu. Zazpi urteko bilobak entzuten ditut notez hizketan eta ditudan kanak erori egiten zaizkit”.

Aniztasunaz:

“Aniztasuna ulertzea oso erraza da, baina barneratzeak liseritzea esan nahi du, eta hori gehiago kostatzen da. Aniztasuna gizakiena, lurrarena, denarena jabetzea ezinbestekoa da bizitzan, eta txikitatik barneratu behar dugu. Harreman estiloa aldatu behar dugu. Etengabe egon behar dugu ikusten zer izan nahi dugun, eta izan behar dugu besteekin.

Denok gara ezberdinak, eta egunero gara ezberdinak. Gaur jada ez gara atzokoak. Bizitza pasatzen dugu epaitzen eta sailkatzen, baina beti iragana sailkatzen.

Piramide harremanetik horizontalera igaro behar dugu. Zuhaitz batek dena estaltzen badu, besteentzat argirik eta urik ez bada sartzen, basoa ez da hazten. Dauden harreman ereduak boterezkoak direnez, ez du uzten pertsonak eurak berak izatea eta garatzea. Talde lanean gakoa konplementatzea da, saskibaloian bezala. Baina talde lana gehitze hutsa bada, gure arteko lehia dagoenez tartean, txikitu egiten gara.

Denentzat azterketa berak daude eskolan, ikasle bat tximinoa, bestea elefantea, bestea arraina, bestea foka bada ere. Pertsonak diamante gordinak bagara, ezin ditugu denak galbahe beretik pasa. Ezin dugu aberastasun hori dena alferrik galdu. Gelan beti daude ezinegona dutenak, inkorfomistak, ikonoklastak. Irakasleek eskuak burura eramaten dituzte, ezin dute programa jarraitu horien “erruz”… arranoak gara eta oilo bihurtzen gara. Pertsonak hegan egin nahi du, baina hegoak ebakitzen dizkigute”.

Egunez amesteaz:

“Euskal Herria txikia da, naturaren kapritxo bat. Daukagun neurria, ematen dizkigun aukerak, marabila bat da. Eta konformatzen gara Gaztelakoen media ematearekin. Konformatzea da. Eta gakoa ez da lehiatzea, da pentsatzea zer amestu genezakeen eta ez genuen amestu. Gorriti eskultoreak esaten zidan atzo: “Egunez amestu behar da, gauez edonork amesten du!”. Arrazoi, egun osoan amestu behar da!.

Gizarte pasiboa sortu dugu. Ohitura handia dugu begiratzeko nola egiten dugu eta nola egiten genuen, eta zergatik egiten genuen horrela… beti atzera begira. Aurrera begira amestu behar da, lehen egindakoa egiteak beti emaitza bera ematen du. Kualitatiboki aldatzea da gakoa. Ahaztu iragana, zugan dituzu bizipen horiek, baina jarraitu gozatzen eta amesten. Amesteak gauzak egitera zaramatza, erroreak egitea, haietatik ikastera, eta lorpenak ospatu egin behar dira. Mundua etengabeko aldaketan dago. Etorkizunean aldaketa etengaberako eta dimentsio handiagokoetarako prestatuta egongo gara”.

Sormenaz eta berrikuntzaz:

“Pertsonak sortzaileak gara. Enpresan batzuek produzitu eta produzitu aritzen dira, eta sormenarena utzi lasai, hori bi-hiruk erabakiko dugu eta. Onenak direlako? Ez, goian daudenak eurak direlako.

Egun berrikuntza teknologian dago oinarritua. Baina ez gizartearen berrikuntzan, harremanen berrikuntzan, erakundeen antolakundeen berrikuntzan… Betiko eredua da, berritu ahalik gehien esportatzeko.

Gauzak bilatzen ditugu, ez dakigulako zer den nahi duguna. Gauza hauez da hitz egin behar duguna, ez ohiko eskola ibilbideaz, eskola-lanpostua… Zer nahi duzu 20 urte barru? “Zoriontsu”. Bikain, baina jarri esaldi horri koma, eta jarraitu zehazten”.