Eguerdiko mahai-ingurua

Atalak: Sailkatugabeak

Mahai-kideak: Paloma Lopez (Europako parlamentaria GUE/NGL taldean), Iñigo Suberbiola (familia-medikua) eta Gorka Bueno (EHUko irakaslea).

Gorka Bueno: Hiri hondakinen erreketa konparatzen denean ikatz zentral batekin, edo ziklo konbinatuko gas naturaleko planta batekin, bada alde oso larri bat: errauste planta batean ez dakigula zer sartzen den. Ikatz zentral bat oso toxikoa da baina badakigu zer sartzen den. Erraustegi batean ezinezkoa da kontrolatzea zer irteten den, ezinezkoa delako kontrolatzea zer sartzen den.

Iñigo Suberbiola: Zer gertatzen da azken 3 urtean zaborretara bota duzun guztia 500 gradutara erretzen badugu? Ikerketek diote ezin dugula jakin erreketa horretatik irteten den emaitza kimikoa ez dugula ezagutzen. Irteten diren elementu kimiko ezagunak adina dira ezagutzen ez direnak. Esperimentu kimiko etengabeko bat da erraustegia. ETBn agertu zen Zabalgarbiko langile bat esanaz han lan egiten zuela eta oso osasuntsu zegoela. Hori da bezala ni irteten banaiz bezala kamara aurrean esanaz “begira, zigarroa erretzen ari naiz eta ez naiz akabatzen!”. Dauden ikerketa gutxiek diote bertako langileek askoz arrisku handiagoa dutela gainerako herritarrek baino.

Birziklapen balantzeaz

Gorka Bueno: Gipuzkoarako bi eredu aztertu genituen, bata erraustegian oinarritua eta bestea bilketa selektiboan. Energetikoki ere, hobea da balorizatzea materia osoetan, zeren birziklatzen dugun material bakoitza sortzeko ere energia kopuru bat behar da. Objektu baten balio energetikoa handiagoa da materia modura duena, erretzean eragiten duena baino.

Zer egin daiteke?

Paloma Lopez: Araudi europar bat egoteak ez du esan nahi estatuak aplikatu behar duenik, ezta europar araudiak dioen bezalaxe aplikatu behar duenik ere.

Europak ez ditu energia berriztagarritzat hartzen erraustegiak. Espainia ez da iritsiko energia berriztagarriko araudia betetzera iritsiko. Europak bide bat darama araudietan, eta estatuek beste batzuek daramatzate. Eta Europak ez du zigortzeko eskumenik? Bai, kontua da duen eskumena hain txikia izanik, estatuei bost axola zaiela betetzea edo ez.

Fiskalitatea estatuen eskumena dira, eta eurek erabakitzen dute fiskalitate berde bat martxan jartzea edo ez. Etengabeko eskaria da Europako komisiotik, fiskalitate berdea jarri dezaten, baina ez da lortzen jartzea.

Noski egin daitezkeela gauzak: galdera parlamentariak egitea (hilean 9 egiteko muga jarri digute), datuei buruz, horrela agertuz gai batzuekiko arduratuta gaudela. Kasu zehatz bat aurkeztera ere joan daiteke komisiora eta eskatu neurri zehatzak hartu daitezela horrekiko. Bide hori irekita duzue.

Gorka Bueno: Defizit fiskalarekin ez da ba hain malgu ibiltzen Europa!

Paloma Lopez: Estatuari esaten ez diotena da nondik egin behar duzun murrizketa. Estatuak erabaki zezakeen ebasio fiskala gutxitzea. Estatuek egin dezakete euren erako politika fiskala.

Europako araudiaren arabera, erraustegiko zepak arrisku handikotzat zaindu behar dira eta zabortegi bereziak behar dituzte. Zabalgarbikoak zementuarekin nahastuta botatzen direla esan duzu.

Gorka Bueno: Zalla eta Igorreko zabortegira eraman zituen 2009-2012an 208.000 tona. Izan daitezke arriskutsuak edo ez, horretarako karakterizazio bat egin behar da eta Aldundiak ez du hori egiten. Kontseilariak onartzen du zabortegira eraman direla eta gainera isurketa eremutik kanpo bota direla. Isurketa eremurako bideak egiteko ere erabili dira. Baina euriarekin eta nahastuta filtratu egiten dira.

Errautsak ere atera behar ditu filtroetatik eta labearen hondotik, eta hori hondakin arriskutsua dira: 16.000 tona errauts sortu ziren 2009-2012 artean eta Zabalgargbi ondoko enpresa batera eramaten dira, estabilizazio prozesu bat egiteko. Prozesu horretan nahasten dira hondar eta zementuarekin. Hortik ateratzen den hondakina masan bikoitza edo hirukoitza da (hondarra eta abar nahastu zaizkiolako), ez du galtzen arriskugarritasuna, eta zabortegi kontrolatu batera eraman behar dira, Larrabetzu eta Lemoara. Aztertu behar litzateke zer tratamendu eman zaien errauts horiei, nola eraman diren zabortegietara…