Errepublika Katalan Aske, Independente eta Feminista baten alde

Atalak: Sailkatugabeak

Nuria Martí-k, ezkerretik hasita lehenengoak, frankismoaren aurkako emakumeen borroka kontatu zuen.

Urriaren 29an, Kataluniako Errepublika aldarrikatu eta bi egunera, Terrassan jardunaldiak antolatu zituen bertako CDRak (Errepublikaren Defentsarako Komiteak). Bertan feminismoaz esan zirenak bildu ditugu artikulu honetan, independentzia eraldaketa sozialei lotua den seinale:

Nuria Martí, osasun publikoaren aldeko borrokalaria eta feminista

“Amonaren batailak” kontatzera zihoala iragarrita, horrela azaldu zituen Nuria Martí-k Franco garaian ikasle eta langile mugimenduetan emakume borrokalarien bizipenak: “Guk ezagutu dugu frankismoa, eta bere ondorio ekonomiko, politiko eta ideologikoak: eskola, emakumeen domestikazioa eta bizitza sozialetik aldendua, gizonari lotua eta inoiz ez askea. Emakumeok jakin behar dugu nondik datozen gauzak: Pilar Primo de Riverak, Falangearen sortzaile José Antonio Primo de Riveraren arrebak, Emazte Onaren Gida atera zuen 1953an [sexuaren atala irakurri du], eta ez gaude hain urrun manual horretatik. Filosofia hau guztia frankismoaren oinarrian zegoen. Inork ez zigun esango frankismoaren kontra parte hartu ezin genuenik, baina esango zuten barne lanetan jarduteko egokiak ginela, kanpora begira ageri ziren izenak gizonenak ziren, edo asanbladan esandako zerbaitek ez bazien grazia egiten ‘neska, zoaz ontziak garbitzera’ esaten ziguten, edo ‘(neska) hau nik gozatu dut eta denek ere bai’, eta hori ezkerreko mugimenduetan bizi izan dugu”.

Ondoren, Independentziaren Aldeko Feministen Dekalogoa irakurri zuten publikoko bi kidek (hemen irakur dezakezu euskaraz).

Ezker-eskuin: Valcarca (ezkerretik hasita lehen biak), Sabadell eta Terrassako CDRetako kideak.

CDRak eta begirada feminista

Publikoarekin iritzi trukea zabaldu zenean, herritar batek galdetu zuen CDR Feminista bat sortua dela, emakumeek asanbladetan erosoago parte hartzeko, eta dinamikak antolatzerakoan zituzten zailtasunei aurre egiteko.

Valcarca-ko CDRko kideak (emakumea) mingostasunez kontatu zuen nola bizi izan zuen erreferenduma: “Aurreko asteburuan eskola okupatzen eta azpiegitura osoa sortzen emakumeak aritu ginen, eta erreferendumaren unea iritsitakoan, ahotsa hartu behar zenean gizonek baizik ez zuten egin. Emakume helduei kosta egiten zaie hitza hartzea, enpoderatzeko lan handiagoa egin behar dute gazteek baino. Pedagogia egin behar da emakumeen eta baita gizonen parte hartzeko moduaz ere. Nik orain arte ez nuen militatu 40 urtetik gorako emakumeekin, eta oso aberasgarria da. Emakumeek beharra sentitzen badute emakumeen espazioak sortzeko errespetatuko dut, eta aldi berean uste dut oso aberasgarria dela CDRetan gizon eta emakumeak aritzea”.

Publikotik emakume heldu batek hartu zuen mikrofonoa, eta irmo adierazi zuen “emakumeek hitza hartzea ez dagoela adinari lotuta. Ez estigmatizatu helduak. Batzuek betidanik hartu izan dugu hitza, eta beste batzuk, izan gazte edo heldu, inoiz ere ez”.

Salvador Perezek auzotarren borroka izan zuen hizpide, eta kontatu zuen gertakizunak emakume helduen parte-hartzeaz klixe eta duda denak uxatu ditzake: “Eskolara nola sartu eztabaidatzen ari ginen erreferendum bezperan, eraikina erabat itxita zegoen eta ez genuen sarbiderik ikusten. Eta 83-84 urteko bi emakumek esan ziguten: ‘Zer ari gara eztabaidatzen? atea behera botatzen da eta sartu egiten da, beti egin den moduan'”.

Terrassako CDRko kideak (gizona) zera adierazi zuen: “CDR feministak egon edo ez, beharrezkoena da oinarri sozialak eta CDRak begirada feminista izatea. Begirada hori beti egon behar du eta oso konstantea izan behar da. Asanbladak lantzerakoan, kide feministak ditugu eta eurek lantzen dute nola egin gauzak ikuspegi feministatik eta eskertzen diegu lan hori. Pedagogia ere egiten ari gara ahalik emakume gehien etor daitezen asanbladara eta hitza har dezagun denok. Kurdistango kodelegatuen sistema ezagutzen ari gara: Emakume-gizon, ideologikoki ezberdin eta adin ezberdinekoak izan behar dute bi kodelegatu horiek”.

Nuria Martík hartu zuen hitza, eta berriz ere Franco garaiko emakumeen borrokarekin lotura eginez, zoriondu zuen CDRetako lana: “Kartelak irakurtzean jasotzen ditudan mezuak dira ‘zaindu gaitezen’, ‘antolatu dezagun egunerokoa borroka eramangarria izan dadin’… hori duela 40 urte ezinezkoa zen, eta zaintza bere osotasunean borrokaren parte egitea bada ekarpen feminista”.