Saudi Arabiara bideratutako armei buruzko eztabaida Legebiltzarrean

Atalak: Sailkatugabeak

Ongi Etorri Errefuxiatuak mugimenduak kontzentrazioa egin du azaroaren 23 goizean Eusko Legebiltzarraren aurrean, gerren aurka eta errefuxiatuen eskubideen alde. Argazkia: @otero_mikel

Eusko Legebiltzarrean eztabaidatu dute azaroaren 23an, Saudi Arabiara Bilboko portutik igorri diren armei buruz. Hona hemen legebiltzarkideek nabarmendu dituzten ideietako batzuk:

Iñigo Martínez Elkarrekin Podemoseko kideak aurkeztu du talde parlamentario horrek EH Bildukoarekin batera landu duen mozioa, Bilboko portutik Saudi Arabiara armarik ateratzea eta Jaurlaritzak Saudi Arabiakekin dituen harreman denak eteteko eskatuz:

“Saudi Arabiarekin dugun negozioa eta armen salmenta salatu nahi dugu. Yemenen egiten ari diren giza eskubideen urraketa salatzea eta hemen egindako armekin egiten direla salatzea. Saudi Arabiari Yemen interesatzen zaio, bere geoestrategiagatik, oleobidea eraiki nahi duelako bertan. Eta salatzen dugu Europako, Espainiako eta Euskal Herriko armen salmenta: errege familia islamista erradikalak agintzen duen diktadura bat da Saudi Arabia. Terrorismo islamistaren sustatzaileetako bat da Saudi Arabia. Hori bai, inbertitzeko herri bat ere bada Saudi Arabia eta Eusko Jaurlaritzak badaki hori, horregatik ari da une hauetan bertako ordezkaritza bat Saudi Arabian negozio berriak lantzen. Etikoa da harreman politiko eta ekonomikoak edukitzea horrelako herrialde batekin?

Munduko komertzioa hazi eta hazi ari da. Espainiako esportazioen bezero nagusia Saudi Arabia da: hegazkinak, armak, munizioa… informazio hau sekretua denez, Saudi Arabiara bideratutako arma denek zutenez beharrezko baimena, beraz, pentsatu behar dugu ez dela Yemenen sarraskiak egiteko erabiliko. Baina Instalaza enpresako armak aurkitu dira Yemenen. Espainiako arma salmenten %15 Euskadikoa da. Estatuko liderra da arma arinen salmentan eta horietako %15 Saudi Arabiara doaz, Agencia Tributariaren datuen arabera. Euskadiko industria aeronautikoaren zati bat helburu militarretara bideratzen da. Horregatik uste dugu ezin dela kolaboratu eta sustatu industria militarra: 2009tik armak egiten dituzten enpresek gutxienez 10 milioi euroko diru laguntza jaso dute garapen eta berrikuntzarako. Euskal industria militarra rekonbertitzea eskatzen dugu, giza garapena bultzako duten eremuetara. Auzolana, giza garapena, denon ongizatea, horretan denok ados gaude, Urkullu jauna ere bai, baina industria militarra ez da giza garapena, ezta guztion ongizatea ere. Legala da? seguruena, baina etikoa da?

Proposatzen dugu armetan araudia lantzea, goi mailakoa izan dadin esportazioak bermatzeko. Yemengo herritarrekin elkartasuna adieraztearekin batera, eskatzen diogu Jaurlaritzari harreman guztiak etetea Saudi Arabiarekin, eta proiektu estrategiko guztiak etetea. Une honetan bidaia bat egiten ari da han Jaurlaritza, eta harreman komertzialak dauden seinale da hori. Bilboko portutik gerran dauden herrialdeetara eta giza eskubideak urratzen dituzten herrialdeetara (Saudi Arabia nabarmen) ez armarik ateratzea exigitzen dugu”.

Mikel Otero EH Bildu:

“Ekimen hau ez da EH Bildu eta Podemosena. Gerraz, armagintzaz, eta errefuxiatuen krisiaz nazkatuta dauden guztiena izan nahi du. Eskerrik asko armagintza eta militarismoa ezbaian jartzen duten hainbat elkarteei. Eskerrik asko Bilboko portutik armak ateratzen direla salatzen ari zareten guztioi eta Ina Robles suhiltzaileari gaia ezkututik ateratzeagatik, eta Yemendik etorri diren bi herritarrei.

Txanpon beraren bi aldeak irudikatzen dira: armentzat alfonbra gorria, errefuxiatuentzat trabak. Arma industria argitik hurrun ibiltzen saiatzen da, eta argia ipintzen dugunean arma industriak sufritu egiten du. [Espainiako Estatutik Saudi Arabiara bideratutako esportazioen zerrenda errepasatu du]. Hau primeran doan negozio baten lagin txiki bat baizik ez da. Armamentu honen zati handi bat Bilboko portutik ateratzen da. Saudi Arabia ez da arma kolekzionista, erabili egiten ditu. Yemenen erabiltzen ari dira, kolaborazio askorekin eta bestaldera begiratzen duten autoritate gehiegirekin.

Saudi Arabiak eginiko erasoen ostean, kolera izurrite handiena bizi dute Yemenen. Munduko krisi humanitario nagusia da une honetan. Badakizue non izan diren trebatuak Yemenen bonbardaketak egiten ari diren pilotuak? Moron de la Fronteran. Eurofighterrak gidatzen dituztelako, eta iris-t misilak jaurtitzen, hein batean Euskadin eginak direnak. Eusko Jaurlaritza ez da betetzen ari bere legea, hirugarren artikuluan baitio ez duela kolaboratuko armak ekoizten eta finantzatzen dituzten enpresekin. Gaitek eta Hezitek bezalako programekin, armak ekoizten dituzten enpresetara doa diru publikoa eta hori eten egin behar da. Suedia, Herbeereak, Valoniak izan duten duintasun bera eskatzen dugu, esportazioak eteteko, hauek bezala. Valonia ez da estatu bat, ez ginen autonomia gehien duen Europako lurraldea? erabaki nahi dugu zer irteten den Bilboko portutik, eta arma industriara bideratzen den dirua etetea. Zergatik ez duzue egia esaten? Armen negozioa oso handia dela, gustuko duzuela, eta legala denez eutsi egin nahi diozuela. Hori uste baduzue, esan hori, ez gaitzazue mareatu”.

Carmelo Barrio Euskal Talde Popularra:

“EH Bilduk lezioak ematea ere armen trafikoaz… Legea betetzen dela fidatzen gara Eusko Legebiltzarrarekin eta Espainiako Gobernuarekin, nazioarteko legeak betetzen direla. Dudak dituenak jo dezala epaitegietara. Saudi Arabian egoera konplexua da. Badakigu arma trafikoa nondik pasatzen den eta Errusiak duen papera. Teknologia militarreko euskal enpresek legalki jarduten dute. Espainiako Gobernuak dio ez duela ezagutzarik Saudi Arabiara esportatutako armak Yemengo gerran erabili direnik. Espainiako legea da esportazioak kontrolatzen zorrotzenetakoa. Europar Batasunaren markoan aritzen gara, eta han erabakitzen diren arauak eta zorroztasunak onartuko ditugu”.

Charli Prieto Talde Sozialista:

“Saudi Arabiak Yemenen erabiltzen dituzten arma berekin mehatxatua izan den herritarretako bat naiz eta beraz, erraza zait hango herritarrekin elkartasuna adieraztea. Euskal Herriak ez zuen inongo gerrarik, demokrazian bizi zen, eta eskuak odoletan dituzten herritarrekin bizi gara. Agian beste mundu gerra baten atarian gaude eta konpromisoak hartu behar dira, bai horixe. Gerrek balio dute gorrotoa handitzeko, eskuin muturrak gora egin dezan, amerikar-errusiar-korear banak mundua xakean jar dezaten. Herrialde txiroenak dira kastigatuenak. Pertsonei armak ematea, berauek erabiltzeko aukerak ematea da. EAJ eta PSEk elkarrekin aurkeztu dugun emendakinak badu oinarri bat: markoa Europa dela. EH Bildu-Podemosek aurkeztu duenak badu aje bat: armenak ez diren jarduera ekonomikoak ere barne hartzen dituela, harreman ekonomiko denak etetea eskatzen duela. Harreman ekonomikoak lotuta daude herrialde horietako herritarrekin, ez gobernuekin. Ezberdindu ditzagun Jaurlaritzaren konpententziak eta Espainiako Gobernuarenak, esaterako, Bilboko portua ez da Jaurlaritzaren konpetentzia. Yemengo biztanleek eskubidea dute garraiorako, modarako, energia berriztagarrietarako, petrokimikarako… Euskadik han garatzen dituen jardueretarako. Hiru komunitate autonomok ez beste guztiek dituzte esportatzen dituzte armak Espainian, eta beste hiru komunitate autonomo horiek badituzte harreman ekonomikoak herrialde horiekin. Erabat ados gaude, enbargatu behar direla armak, kontrol handiagoa eskatu behar dela nora doazen horiek… horregatik gure emendakinak %75 onartzen du Podemosek eta EH Bilduk proposatutakoa”.

Xabier Agirre Euzko Abertzaleak:

“Ez dakit zein den proposamen honen helburua. Yemengo populazioa bost axola zaizue eta beraien sufrimendua erabili egiten duzue. Testu originalean behin bakarrik aipatzen duzue, eta gaur diskurtsoa horri eskaini diozue, gure emendakinetik hartuta. Gerra hotza gertatzen ari da Iran eta Saudi Arabiaren artean. Harremanak eten behar badira Saudi Arabiarekin, zergatik ez hautsi Venezuelarekin? Iranekin? Arma esportazioak kontrolatzeko bermeak handitzea eskatzen dugu eta Europar Batasunari eskatzen diogu Saudi Arabiarako esportazioak blokeatzea. Baina armen salmenta eta esportazio eskumena Espainiako Gobernuari dagokio. 18 proposamen egin genituen Espainiako Gobernuan, armen kontrola zorrozteko. Zer egin zuen EH Bilduk? ezer ez, ezta proposamen bakar bat ere, ez zenuten lanik egin, Podemosek bai. Eztabaidak ekartzea eskumen gutxi dituen ganberara ongi dago, baina batez ere Bruselan egin behar da eta Madrilen. Guk gure osoko zuzenketa bozkatuko dugu”.

BOZKETA: EAJ-PSEk aurkeztutako osoko zuzenketa onartu da

Bozketara pasatzeko garaian pankarta hauek zabaldu dituzte Errefuxiatuak Ongi Etorri taldekoek. Bakartxo Tejeria Legebiltzarreko presidenteak oroitarazi die barne araudiak dioen moduan kendu ezean, kaleratu egin beharko dituela:

Bozketaren emaitza hau izan da:

Jarraian, EAJ-PSEk elkarekin aurkeztutako osoko zuzenketa bozkatu eta onartu da: