“Pobreak gara denborarik ez dugulako elkar zaintzeko”

Atalak: Feminismoa

Olatukoopek antolatuta, Ekonomia feministari buruzko tailerra eman zuen Mundubat-eko Cony Carranzak apirilaren 16an Oreretan. Bertan azaldu ziren hainbat ideia jaso ditugu.

Lurrarekin konektatzeko errituala egin ostean, lau kontzeptu hauek landu zituzten taldeka: lanaren zatiketa sexuala, neoliberalismoa, arrazakeria eta heteropatriarkatua. Kontzeptu hauetako bakoitza identifikatzen zuten lau hitzekin lotzea izan zen ariketa, eta lau zapalkuntza hauek elkarren artean txirikordatuta daudela agerian geratu zen. “Feminismoak lotuta dauden zapalkuntza handiak zergatik gertatzen diren aztertzen du, proposamenak egiteko. Zer esan nahi du apeta dudanean supermerkatuan aguakatea eta tomatea erosi eta jateak? Zer eragiten du planetaren beste puntu bakoitzean?” .

Pilpilean diren korapiloen arteko loturak aztertu ostean eta emakumeen gorputzak jasandako indarkeriaren zauriak sendatu beharra azalduta, eraldaketarako balio dezaketen ideia hauek entzun ziren bukaeran: “Gizakien inteligentzia handiena lurra zaintzea da: gure kidea da, ez da baliabide bat, bizitza duen ondasun bat da eta konektatuta gaude berarekin”. Kulpan kateatu gabe baina bizitzaz hausnartzeko galderak pausatu zituen, sistema ez baitago kanpoan, gure barruan baizik: “Non erosten dugu, zergatik, nola aurre egin kontsumoari, zer hutsune betetzen digu, elikadura osasuntsua zer da, zer da sanazio pertsonal eta kolektiboa…”.

Dekrezimendura, gutxiago egitera gonbidatzen duen ideia hauek entzunda irten ziren, pauso lasaian, kalera: “Presa handia dugu, baina zertan okupatzen dugu denbora? Hau da egungo pobrezia berria: denbora falta. Pobreak gara denborarik ez dugulako elkar zaintzeko. Azkar bizitzeak eta kontsumitzeak ondorio hori du. Geratu gaitezke? Bai. Herri denek izan dute harremana naturarekin eta bizipen hori berreskuratu behar da”.

Emakume defendatzaileengandik ikasten

Testigantza oso indartsutan oinarritutako bideo honetan, besteak beste, sanazioaz mintzo dira. Borrokan jarraitzeko osatzea ezinbestekoa dela diote eta min historikoak ere osatu behar direla.

Hona hemen tailerrean taldeka landu zituzten lau kontzeptuak:

Lanaren zatiketa sexuala: “Bizitzari eutsi diona emakumeen gorputza izan da”

Taldeari irten zaizkion lau hitz: Zaintzak, kate globalak, kristalezko sabaia, desoreka etengabea eta epaia (lanean soilik gaizki, etxean soilik gaizki, bietan iritsi ezin).

Carranzak hainbat azalpen gehitu dizkio taldeak egindako aurkezpenari: “Bizitzari eutsi diona emakumeen gorputza izan da. Feminismoak lana kuestionatzen du, bizitzari eusten dion lana ezkutatua baita. Marxismoa ez zen iritsi ikustera nork eusten zion fabrikara zioan langileriari, umeei…”. Eremu publiko eta pribatuko lanak bereizita daude eta eremu publikokoak dira balioa aitortzen zaienak. Baina nortzuk egiten dituzte lan horiek egun? “Nortzuk datoz zaintzera, zein baldintzetan? klase, genero, arraza, ez da kasualitatea bakoitzaren bizitza ekonomikoa”.

Etengabe eman eta hartu egiten dugula oroitarazi du Carranzak: “Ekonomia feministak pertsonak independienteak garenaren ideia hausten du: interdependienteak eta zaurgarriak gara. Hemen gaude zaindu gaituztelako, jaio orduko ez bagintuzte zaindu hilda geundeke. Bizitzaren etapa guztietan dugu besteen beharra”.

Neoliberalismoa: “Zein dira benetako beharrak eta zein desio amaigabeak?”

Taldeari irten zaizkion lau hitz: pilaketa, esklabutza-esplotazioa, maltratoa, desberdinkeria.

Kontsumismotik eta promesa faltsuei tiraka, Carranzak azaldu du behar eta inoiz lortuko ez ditugun “satisfaktore” faltsuak etengabe deseatzera garamatzatela. “Ekonomia feminista pertsonen beharretan oinarritzen da, eta ez kapitalismoak sortutako behar kontsumistetan. Elikadura behar bat da, aldiz, kapitalismoak behar horretatik sortu duena janari zaborra da, horrek dakarren guztiarekin. Garaiz kanpoko jakiak kontsumitzea, transgenikoak, oso hurrun ekoiztutakoak zer dakar? Hemen soja modan jartzeak zer ekarri du Paraguay eta Argentinan? Fumigazioa, minbizia, desplazamendua, monokultiboa, lurra agortzea… Planeta mugatua da, eta sistema biozida da, heriotza eta txikizioa dakartza, herriak arpilatzen ditu batzuen pribilegiorako. Natur elementuak ondasun naturalak dira, ez baliabideak”.

Sortutako premia faltsuen aurrean, esanguratsua den moduan bizitzeko behar ditugun ondareak zerrendatu ditu Carranzak: ura, airea, lurra, elikagaiak, identitatea, berotasuna, afektua, harreman sozialak eta beste izaki bizidunekin harremanak.

Arrazakeria: “Arrazakeriak legitimatzen du esplotazioa”

Taldeari irten zaizkion lau hitz: azala, atzerritartasun legea, hegemonia-kriminalizazioa, entzute aktiboa (proposamen bezala arrazakeria lantzeko, posetik ateratzeko eta benetan eraldatzeko).

Carranzak azaldu du arrazakeria ekonomikoki esplotatzeko erabiltzen dela, “arrazismoak legitimatzen duelako zuriak ez diren emakumeek zaintza lanak egitea”. Arrazismo estrukturala eta likidoa dela azaldu du, erabat normalizatua dugula: “35.000 pertsona hil dira Mediterraneoan eta? Ez da ezer gertatzen”.

Heteropatriarkatua:

Taldeari irten zaizkion lau hitz: arau establezitu inplizitua, botere harremana (heterosexismoa, emakumeak gizonen interesak zerbituko ditu), zapalkuntza intersekzionala, zibilizazioa zapalkuntzatik sortzen da.

Carranzak azaldu zuenez, “feminista beltzek esaten digute zapalkuntza anitza dela, adinak ere badu zerikusia, bizitzaren zikloa, sexualitateak… ikuspegi konplexua behar da eta anitza, egoera ezberdinak aztertzeko”.