“Presioak ez dakar ezer onik, libre jokatu behar da”

Atalak: Sailkatu gabea

Pilota udalekutan ari diren gaztetxoek bisita berezia jaso dute uztailaren 4an: Iñaki Artola eta Oñatz Bengoetxea etorri zaizkie, eta jarrerak izan dira gaurkoan entrenatu dituztenak. Villabonako Behar Zana elkarteak bigarren urtez antolatu dituen udalekuetan begirale diren Iker Elizegi “Patas”, Asier Arteaga, Jonpe Artetxe, Eneko Maiz eta Iñaki Lizasok ere parte hartu dute. Hitzaldi bizia izan da eta bakoitzak bere bizitzako eskarmentuak azaldu ditu. Hona bost gakotan laburtuta:

1.-“Gehien gozatzen duena, hori da pilotari onena”

Oñatz Bengoetxea jarri du gozatzearen adibide Iñaki Artolak. Gogora ekarri du Artola debutatu berria zela, binakako txapelketako partida garrantzitsua jokatu zutela elkarren aurka Tolosan inauterietan: irabazten zuen bikotea finalaurrekoetara pasatuko zen, galtzen zuenak oso zail izango zuen aurrera jarraitzea. Partida bikaina egin omen zuten lauek, eta 21na jarri ziren. Azken tantoan, Bengoetxeak txokora dejada (“paradita”) bota zuen: txapagainean izan balitz tanto garbia izango zen, baina txapa hotsak galduarazi zion partida. Artola gaztetxoa aldagelan isil-isilik omen zegoen, Bengoetxea izarra zer jeniorekin sartuko ote zen zain, baina Bengoetxeak iritsi orduko bota omen zuen: “Bai ari ginela gozatzen! Nahiago nuke partida 25era izan balitz!”. Bengoetxeak gehitu du: “Pilota batzuetan txapa gainean gelditzen da eta beste batzuetan txapan. Hala da. Dejada bota eta txapa jotzea ez da galtzea. Hori gauza ederra da”.

Pilotan garrantzitsuena gozatzea dela azpimarratu du: “Urrian utziko diot zuriz jokatzeari. Atzera begiratuta gehien gogoratzen dudana da umetan zenbat gozatzen genuen jolasten. Gozatzen baduzu entrenatzen eta jokatzen jarraituko duzu, bestela ez. Horregatik da gozatzea inportanteena”. Eta gozamenarekin lotu du pilotari izatea: “Nik oso argi daukat, pilotari onena ez da irabazten duena edo txapela gehien dituena. Gehien gozatzen duena, hori da pilotari onena”.

2.-“Beste jokalariei errespetua”

Pilotak eman dien gauzarik garrantzitsuena lagunak direla adierazi dute biek; “eta lagunak zaindu eta maitatu egin behar dira”. Bengoetxeak zehaztu du pilotan lagunak direla bikotea eta partida horretako kontrarioak ere bai.

Artolak aitortu du gaztetxotan atzelari jokatzen zuela eta batzuetan berak egin izan zuela sakea, irabazteagatik. “Herriarteko Txapelketan irabazi egin nahi genuen partida, eta 20na gindoazen, eta nik egin nituen azken bi sakeak, entrenatzaileak hala eskatuta. Irabazi genuen, baina damutzen zait lagun min bati sakea kendu izana, atzera begiratuta nahiago nuke berak sakatu balu, galdu edo irabazi”.

Bikoteak huts egiten duenean errieta edo keinu itsusiak egiten badira, kontrako efektua lortzen dela azaldu du Lizasok: “Gero eta txikiago egingo da zure bikotea, gero eta okerrago jokatuko du. Alderantziz, animatu egin behar zaio, eta bien artean aurrera egin”. “Lehena errespetua” dela esan du Bengoetxeak, errespetuagatik ezin zaiola lagunari keinu itsusirik egin, “eta batez ere: alfer alferrik delako! Bera ere ahal duen ondoen jokatzen ari da, zu bezala, eta inori ezin zaio gehiago eskatu. Animatu beti zure bikotea eta horrela agian hurrengo tantoan ongi egingo du. Eta aizu! Zuk ere txarra egiten duzu eta zuk ere batzuetan gaizki jokatzen duzu!”.

Iker Elizagik kontatu du gaztetxotan berak entzun behar izan zituela bikoteko “ahulena” izatearen komentarioak. Herriarteko Txapelketan izan zen: “Herrian ilusio handia piztu zen txapelketa horrekin. Ni txikien taldekoa nintzen. Nire atzelaria oso ona zen, eta herrian esaten zioten beste aurrelari bat tokatu bazitzaion seguru irabaziko genuela”. Halakoak ez direla atseginak eta ez dutela ezertan laguntzen azaldu du.

3.-“Nola ikasten da gehiago pilotan?”

Artolak hirugarren helburu bat jarri dio pilotan aritzeari: Ikastea. “Eta nola ikasten da gehiago? Bikote on batekin jokatuta, eta beti irabazita? Edo txarragoa den bikote batekin jokatuta, eta tarteka irabazi eta tarteka galduta?”. Gurasoei galdera bera luzatu die. Asier Arteagak azaldu du helburua “norberak gero eta hobeto jokatzea dela. Berdin du bakoitzaren maila zein den, bakoitzak egunero ahalegina egitea da balio duena, eta bakoitzak egunero zerbait ikastea”.

4.-“Irabaztea eta gozatzea beti ez datoz parean”

Jokatzen duen orok irabazi nahi du, noski, baina irabazteak beti ez dakar zorionik. Jonpe Artetxek azaldu du Herriarteko Txapelketa batean partida irabazteko estrategia hauxe izan zela: “Nik pilotarik ez ukitzea, nire bikotea askoz hobea baitzen. Nik beti keinu egin behar nuen, eta niri botatzen bazidaten paretik kendu behar nintzen. Irabazi genuen, baina frontoian gehienetakoa sufritu dudan eguna izan zen”. Aurkari haien kontra berriz jokatzea tokatu zaio handik urte askotara, eta bigarren partida honetan lauek jokatu zuten oso ongi, eta galtzea tokatu bazitzaien ere, oso pozik joan zen etxera.

Arteagak gogorarazi die: “Gizarte honetan badirudi irabazi baduzu putoamoa zarela eta galdu baduzu ez zarela ezer. Inor ez da bigarrenarekin gogoratzen. Baina ez da hala: irabazten duzuenean ez zarete hain onak, eta galtzen duzuenean ez zarete hain txarrak”.

5.-“Gurasoek berdin afaltzen al dute irabazi edo galdu duzunean?”

Gurasoek seme-alabei egiten dieten presioa asko landu dute hitzaldian. Adibide positiboak emanaz ere bai: Artolak gurasoei eskertzen die inoiz ez diotelako presiorik egin, nahiz eta etxean pilotazale amorratuak diren: “15-16 urterekin pilota uzteko asmoa ere izan nuen, eta orduan ere ez zidaten ezer esan. ‘Hik ikusi behar duk’, esan zidaten”.

Eneko Maizek, Jonpe Artetxek eta Asier Arteagak ere azaldu dute haiek ez dutela etxean halakorik jasan behar izan, baina izan dituztela lagunak partida galdutakoan gurasoek errieta egiten ziotenak eta haietako askok 15 urte ingururekin pilota utzi dutela. “Pilota gozatzeko da, ez sufritzeko. Pilotan libre jokatu behar da” bota du Bengoetxeak.

Artolak umore finez zer pentsa eman die gurasoei: “Builaka aritzen dira guraso batzuk, baina oso hitz gutxi nahikoa dira umeei presioa sartzeko. Umeak ikusten badu irabazi duenean oso pozik afaltzen dutela gurasoek eta galtzen duenean ez dagoela halako umorerik mahaian, ezer esan gabe ere ederki ulertzen dute mezua”.