“Nahi duena izango da”

Atalak: Feminismoa

“Hankartean hau dauka baina berak erabakiko du neska edo mutila den” –guraso aurrerakoien modako esaldia–. Elkarrizketarik ez da sortzen plazan, ea bakoitzaren ustez “neska” edo “mutila” izatea zer ote den hankartean genital bat izatetik harago. Jarrera ireki bat azaltzen du guraso aurrerakoi horrek, “berak nahi duena izango da eta nik onartuko dut”. Ume horren nahiak eta izaera kanpoko eraginik gabeak, berezkoak balira bezala. Hain justu gurasook gure haurren izaera eta nahietan eraginik ez bagenu bezala.

Ikerketek diotenez, munduratu berri den haur bat besoetan hartzen dugun lehen momentutik elkarreragiten dugu eta elkarrengana egokitzen goaz: haurraren keinu batzuk gustuko ditugu, atseginak zaizkigu, agian grazia egiten digute, eta hankagorriak perzibitzen du erreakzio positiboa sortzen duela gehien maite dituenengan. Aldiz beste keinu, soinu, mugimendu batzuk arraroak zaizkigu, agian desatseginak, edo ulergaitzak, eta hankagorriak gutxienera ezerosotasuna perzibitzen du. Zergatik egiten dute irri sei hilabeteko umeek? Umorea garatu dutelako? Edo irri eginda ingurukoen arreta lortzen dutelako, imitazioz helduek irri batekin erantzuten diotelako eta haien artean jolas edo komunikazio positiboa sortzen delako? Eta pentsatzen jarrita, gure gorputzek egin ditzaketen keinu eta hots guztiak kontuan hartuta, ez ote da gama oso murritza pertsona guztiek adierazteko erabiltzen duguna? Ez dago gizartetik kanpo hazitako umerik, ez nortasuna adierazteko gizartetik kanpo garatutako modurik.

“Berak nahi duena izango da”, ados, demagun “barra libre” bat daukagula gure etxeko paradisuan, edo arropategi amaiezin bat umeak uneoro nahi duen outfita aukeratu dezan bere barrena adierazteko. Gurasook erlaxatzen bagara eta une batez eranzten baditugu bakoitzak plazara ateratzen duen kamisetako aldarria eta bere etxearen bertsio ofiziala –“gureak lehen egunetik eta beti gau osoa egin du lo” eta tar-tar-tar–, bakoitzak gure buruari aitortu diezaiokegu gure ondorengoen zein hautuk edo haien izaera adierazteko zein moldek egiten diguten atximur sabelean. Atximur horrek gure buruaz hitz egiten digu, gure nahiez, gure uste eta sinesmen sendoenez, gure beldurrik larrienez… Jende “matxista” edo “normatibo”en atximurrak erraz seinalatuko genituzke: “Bere alabak galtzak, ile motza, jarrera ausarta eta lotsagabea, ekimena, kirolerako anbizioa izatea gaizki darama, begira nola eragiten duen guraso horrek gaztetxoarengan, erreprimitzen, gizarteko araua indartzen eta erreproduzitzen”.

Baina ARGIA ez dugu jende horrek irakurtzen. Jende kontzientziaduna gara, generoaz hausnartu dugu, edozein pertsonak, hankartean edozein genital izanik ere, edozein aukera egin ahal izan dezan ari gara eguneroko lanean. Beraz? Guri ez digute gure ondorengoen erabakiek eta izaera islatzeko moduek atximurrik sortzen sabelean? “Barra eta arropategia libre, maitia”? Alabak beti arrosaz eta gorputza markatuz jantzi nahi duenean ere bai? Semeak egun osoa futbolean ematen duenean ere bai? Alabak flekiloa eta melena gero eta luze eta lisoagoa daramatzanean ere bai? Semea ahoz beharrean beste umeekin kontaktu bidez erlazionatzen denean ere bai, edo ahozko adierazkortasun kamutsa eta zabarra duenean ere bai? “Barra libre, maitia”, baita genero arauak eta Disney-k eta gizarte matxista normatibo honek bultzatutako horixe aukeratzen duzunean ere?

Atzerakoitzat ditugun pertsonek haien seme-alabei uneoro genero araua exigitzen dietela uste dugu. Baina gure burua aurrerakoitzat dugunok gure seme-alabak uneoro genero arautik irtetea txalotzen badugu, gure etxean arau bat sortzen ari gara. Biak dira arau, eta txarrena da biak dabiltzala esterotipo edo marra gorri beraren bueltan. Sabelean sentitzen ditugun atximurrak aukera paregabeak dira heldu bakoitzak gure izaera, sinesmen, beldur eta abarrez hausnartzeko. Onartzen al ditut izaeraren adierazpide guztiak? Zeintzuk jartzen naute urduri? Benetan barra librea eta arropategi amaiezina guztiontzat eta aniztasuna nahi baditugu, heldu bakoitzak badugu lana, izaeraren adierazpide guztiekin adiskidetzen. Gizarteko genero arau hegemonikoa jarraitzen duten adierazpide horiekin ere bai, maitia.