Gorka Bueno: “Zabalgarbin ezin zaio balorizazioa esan argindarrik sortzen ez duen hondakinen erretzeari”

Atalak: Sailkatugabeak

Bizkaiko hiri hondakinen egoera azalduko dut. Ekologistak Martxan taldeak egindako lana eta unibertsitatean egin izan dudan lana hartuko dut oinarri. Ekologistak Martxan taldeak txostena aurkeztu genuen Bizkaiko Batzar Nagusietan (bertan duzue hemen azalduko dudan informazio osoa).

Diputatu Nagusiak azaroan Zabalgarbiren urteurrenean (2 urte daramatza martxan) esan zituen hitzak: “Bizkaia estatuaren barruan Alemania txiki bat gara. Erreferentzia gara nazioartean, eta gehieneko exijentziak betetzen ditugu”. Aldundiak 2014ko datuak argitaratu zituen eta esan zuen energetikoki %30 baliagarri egiten dela eta Bizkaiko birziklapena %70era iristen dela. Ez da hala, %40tik beherakoa da birziklapena 2014an. Gainera ez du bermatzen Europako helburuak betetzea (2020rako %50 izatea).

500.000 tonelada zepa sortu ditu 12 urteotan Zabalgarbik. 609.000 tona zabor sortu ziren 2014an. Nahastuta biltzen da horietatik 200.000, eta hauetatik 183.000 doaz Zabalgarbira. Beste 370.000 selektiboki bildua da: hauetatik 4.000 tona bakarrik dira konpostean biltzen dena. Hauetatik 121.000 tona TMB plantara doaz eta tratamendua jaso ondoren Zabalgarbira doaz hauek ere. Beraz, Zabalgarbira gehiago doa esaten dutena baino. Hor dago tranpa: birziklapena nahasten dela sailkapen selektiboarekin. Eta indikadore hau biltzen du 2020rako Jaurlaritzaren plana. Hondakinen tratamenduan “bilketa eta sailkapen selektiboan” aurrera egitea aurreikusten da, baina hori ez da birziklapenean aurrera egitea.

Zabalgarbik urteko sortzen dituen 43.000 tona zepa material birziklatu gisa konputatzen ditu Aldundiak. Zepak ez dira birziklatzen, beraz, Aldundiak egiten duen tranpa da. Zabalgarbitik irteten diren beste 182.000 tona “galera” gisa kontabilizatzen ditu, eta zer dira galera horiek? ba gasa dira, atmosferan galtzen direnez, galera gisa kontabilizatzen du, eta tonelada pila hori kentzen dio Bizkaiak urtero sortzen duen zaborrari. Kontatzeko modu horrek erabat bortxatzen du hondakinen hierarkia. Metodologia honekin Aldundiak erraustegia parekatzen du hondakinen sorrerarako prebentzio neurri gisa. Horrela esaten du Bizkaian %67 dela birziklapena.

Aldundiak primeran daki benetako birziklapen datua %40tik beherakoa dela. Ezinezkoa da 2020rako birziklapen tasa Europak markatutako %50era pasatzea, Zabalgarbik ezinezko egiten duelako.

Zabalgarbiko zepak Zalla eta Igorreko zabortegira joaten dira, eta zabortegira badoaz ezin dira birziklatu modura kontatu. Baina kontseilariak onartu du zabortegitik kanpo ere isurtzen ari direla, eraikuntza lanetan erabiltzen ari dira. Europako araudian, zepetan bereizten dira arriskutsuak direnak (* batekin markatzen dira) eta ez direnak. Zabalgarbi martxan jarri orduko egin behar zuten zepen karakterizazioa, eta oraindik egin gabe dago, beraz, ez dugu daturik zepa horiek ez direla arriskutsuak bermatzeko.

Balorizazio energetikoaren eredua

%18-%25 arteko efizientzia dute erraustegi modernoenek. Zabalgarbiko erraustegia berezia da. Ziklo konbinatukoa da, behar duen energiaren %70 gas naturaletik datorkio, eta erre den gas bero hori berriro ur eta bapore galdara berotzeko erabiltzen da, eta bigarren fase honetan erabiltzen dira hondakinak. Zabalgarbik sortzen duen energiaren %15 da berriztagarria (hondakinetatik sortua).  Zabalgarbiko efizientzia osoa %43 ingurukoa da, baina erraustegi arrunt bat baino altuagoa den arren, gas naturaleko plantekin alderatuta askoz txikiagoa da. Alegia, gas naturaleko planta batekin efizientzia gehiago lortuko genuke, zaborrik erre behar izan gabe.

Hondakinen balorizazio energetikoa izateko, elektrizitatea sortu behar du, baina elektrizitatea sortu behar du bigarren fasean, ur eta bapore galdara berotzean. Zabalgarbik 2003an lau hilabetez ez zuen batere argindarrik sortu. 2005ean gorabeherak izan zituen sortu zuen argindarrean eta 2007 arte 40 megawatio sortuz jardun zuen, gas turbinarekin bakarrik funtzionatuz, eta beraz, hondakinak erretzetik batere argindarrik sortu gabe. Hau legala da, esan ezin dena da tona pila hondakin balorizatu direla. Argindarrik sortzen ez duen hondakina ez da balorizatzea.

Zabalgarbi sorreratik baliatu da energia berriztagarrien primez, eta erabat ilegitimoak dira. 2012an 20 milioi euro jaso zituen prima hauetan. Zabalgarbik gas natural pila behar du martxan egoteko, eta Zabalgarbitik irteten den argindarrak merkatuan duen prezioa  txikiagoa da behar duen gas natural kostua baino.

TMBko langileak greban daude

Baliatzen dut aukera langile hauekin elkartasuna publikoki adierazteko. Soldata oso eskasak dituzte, 1.000 eurotik oso beherakoak, zaborrekin lan egitea oso gogora da.