Erradikalak al gara?

Atalak: Bertsolaritza, Feminismoa

Argazkia: Cesar Marcos.

Barre, negar eta hesteak estutu egin genituen emanaldian (martxoaren 11n, Andoaingo Bastero antzokian). Beso zabalik eskertzeko oparia da bi artistak geruzak eranzten joatea emanaldian zehar, beren bizipenetatik eta zintzotasunez. Lortu zuten ikusentzuleok bat egitea bizipen horiekin, eta horrela gure buruari, gure kontraesanei, aurpegira begiratzea: kontraesan bakoitza izendatzea gordin eta esplizituki, tarteka umorez eta adibideetan islatuta. Nahasketa honekin oso emaitza indartsua lortu dute.

Ane Labaka eta Beatriz Egizabal ikusi genituen eszenatokian: bertsoa eta antzerkia. Bakoitza den bezala eta elkarren ondoan. Bi arteak eta bi artistak batere behartu gabe. Bakoitzak bere espazioa hartuz, bakoitza bere estiloan, eroso. Eta elkarren ondoan, elkarren kontrastean, batak bestea zirikatuz, biribildu zituzten gaiei buruzko lanketak.
Entzuleei erreparatuta, bi mundu behintzat elkartu ginen: bertsozaleak eta feministak. Emanaldiaren hasieran gai horixe landu zuten, Egizabalek kontatu baitzuen bertsolaritzarekiko bere harremana nola joan zen garatzen. Zer pentsa asko ematen du, bi aldetarantz, egin zuen kontaketak: batetik, euskara eremu ez euskaltzaleetara nola hedatu pentsatzen ari direnek ondorio esanguratsuak ateratzerik izango dute adibide zehatz honetatik. Eta bestetik, euskaltzale labeldunok gutxitan bezala jasoko dugu, aurpegira eta umore handiz esanda, zer sentitzen duen labeldunon aurrean bere burua talde horretatik kanpokotzat duen batek.
Feminismoak interesa piztu digunontzat eta eguneroko bizitzan askatasun zentimetroak irabazteko jarreran jarri gaituenontzat oparia iruditu zitzaidan bertso emanaldi hau. Gaiak, galderak, tentsioak, bere horretan taulan ikusi genituelako eta bertsotan mezuak zuzen eman zirelako. Ez da eroso ikusteko emanaldia, baina emozio gogorrak positiborantz bideratzea lortzen dute, liseritzeko elementuak emanaz, eta behar den unean eta dagokion dosian umorea erabiliz. Batzuk aipatzearren, gogoan iltzatuta geratu zaizkit “zergatik naiz heterosexuala?” galdera planteatzen duen eszena erotikoa, ama izateari buruzko bertsoak eta eszenaratzea, aniztasunaz ahoa bete eta oso berdintsuon artean egiten dugun bizimodua… eta feminista kaputxatuak oholtzara eramaten dituen eszena, datu eta adibide zehatzetan indarkeriak seinalatzen dituzten bitartean.
Eszenako elementu denak daude zerbaitetarako, sujerentzietara irekiak. Eta bertsoak sorta gisa argitaratzeak merezi luke, zaleok buruz ikasi ditzagun.