Nire ordez zaintzen dituena ez dadila emakumea izan

Atalak: Feminismoa

M8 baino 10 egun lehenago: ardo ona atera du mahaira eta bizikidea eta umeen aita duen gizonari kontatu dio, emozioa jarriz, lantokiko asanbladan atera dela emakumeek greba egingo dutela. Zurrutadatxo bat ardoari, eta tonu lasai bezain solemnean Aldebakarreko Adierazpena egin du:

– Egun horretan zaintzarik ere ez dut egingo. Nire lehen erreflexua izan da umeen eguna antolatzen hastea, baina uste dut ez dudala hori egin behar. Zuen esku, nahi duzuen bezala, nola moldatu.

Baietz, noski, moldatuko direla, kasualitatea, aste oso lotua duela lantokian, arratsalde bakarra ere ezingo duela libratu, baina egoteko lasai, noski, egingo dutela nolabait…

Pausa bat utzi du emakumeak, baina gaia hoztu aurretik eta ahalik goxoen adierazi du:

– Eta… nire ordez zaintzen dituena ez dadila emakumea izan.

Begietan antzeman dio gizonari M8rako zituen lehen bi komodinak erori berri zaizkiola, baina oso duin eutsi dio gizonak poker aurpegiaz, “ez zen besterik falta” momentuari. “Ahal duguna egingo dugu” esaldiarekin zin egin du gizonak tonu lasai bezain solemnean Aldebakarreko Konpromisoa eta bukatutzat eman dute etxeko gaia. Ardo botila hustu ahala emozio gero eta handiagoz jarraitu dute solasaldi bizian M8ko grebak mugiarazten duen guztiaz, urtetik urtera irabaziko duen indarraz, urte gutxi batzuk barru izan daitekeenaz…

[Tira, tartekatu aurreko eszenari purea jan nahi izan ez duen ume egoskorraren kasketa, “badakizu?”ka elkarrizketa uneoro moztu dien sorginaren sartu-irtenak, eta umeen arteko borrokaldi pare bat. Bizitza ez da perfektua, eta baldintza horietan negoziatzen dira etxeko mahaian eguneroko gai txiki-handiak].

*****************************************************************

Aliantzak josi ala askatasunen hierarkiak bistaratu?

Emakumeon (beraz, tamalez, praktikan “gehiegizko zaintzaileon”) aliaturik onenak dira zaintzaren eremu zabalean diharduten langileak. Normalean, feminizatutako lan esparruak, alegia: irakaskuntza, haurreskolak, jangelak, zaharren egoitzak, garbitzaileak, zaharren zaintzaileak… Familia sistemak emakumeon bizkar jarritako zaintza zama arintzen dute aipatutako lanbideek. Emakume denok borrokatzekoak dira langile hauen lan baldintzak, solidaritateagatik, baina baita ere hauen lan baldintzek eragin zuzena dutelako gure etxekoek jasoko duten zaintzan, eta eragina dutelako emakumeok bizkarrak gehiago edo gutxiago kargatuko ditugun zaintzarekin. Era berean, lanbide hauek badira lan ikusezina eta aitortu gabea ogibide bihurtzeko modua, eta zaintza lan hauek duten garrantziagatik, askoz txalotuagoak eta hobe ordainduak behar lukete izan.

M8ko Greba lau eremutako greba izango da. Grebaren alde gauden emakumeon ametsa, ez da oso urrun ibiliko, greba hau lau eremuetan gogor egin dadin. Eta horretarako, ezinbestekoa da emakumeon aliantzak jostea, sektore guztien gainetik, eta lau eremu horien azpitik. Baliagarri izan dakiguke esaldi labur hori: “nire ordez egiten duena ez dadila emakumea izan”. Mezu hori pasarazteak zabaltzen dizkigu, eremu denetan, emakume gehiago grebara batzeko ateak. Eta mezu hori, juxtu eremu batetik bestera pasarazten dugunean da eraginkorren. Bestela, zer gertatzen da nik emakume gisa nire eguna libratu eta horrek inguruan sortutako kontraesanekin? Hor konpon gainerako emakumeak, kargatu daitezela pixka bat gehiago lanez egun horretan edo bestela molda daitezela euren greba egiteko (nahiz eta, noski baietz, bakoitzak egin behar duen bere iraultza)? Norberak bere burua libratzeaz batera, horrek inguruan sortzen dituen kontraesanen aurrean, gainerako emakumeei greba egiteko eta gizonei ardurak hartzeko mezua pasarazteak errazten du emakume guztion borroka.

Sektorekako grebetatik, irtenbide komunitarioetara

M8a baino lehen, greba honek dagoeneko garaipen handia lortu du: haserreak eragitea (gure bizitza zuzenean ukitzen duen seinale), norberaren miseriak mahai-gainean jartzea (kontraesanak azaleratu dizkigun seinale), kalean bazter guztietan eztabaidak piztea eta greba egitearen aldeko giroa egunetik egunera berotzea, azken astean.

Tamalez, seguruenera gehienok berandu mugitu gara (herritar orokorroz ari naiz). Azken momentuan norberak bere irtenbideak bilatu ditu, eta lehendik grebetan engrasatutako makinariak (emakumeen lan eskubideetan ongien dauden sektoreak eta enpresak) dira errazen martxan jarritakoak, lehendik zaintzan inplikatuen dauden gizonak dira batez ere aktibatu direnak (hauek nor bere etxekoen zaintzaz arduratzea izan da erantzun orokorrena), eta greba egiteko zailen zuten sektore berriak batu badira, dudarik gabe, mugimendu feministaren aurretiazko lanketa luzearen emaitza da.

Hurrengo urterako, herritar arrunt gisa autokritika eginez, emakume gehiagok lau eremuetan greba egin dezagun bideak zabaltzeko lan egin dezakegu, aurretiaz, kide garen kolektiboetan:

Adibidez, M8ko greba ikastetxeetan Organu Goreneko gaia izan behar da, ezinbestean (guraso, irakasle, langile, eta udal ordezkariak biltzen diren erabakigunea). Ikas komunitate osoari eragiten digulako. Ikastetxeetako erabaki organo nagusi horretan landu ahal izango dugu, ikuspegi osoarekin eta guztion artean, nola lortu egun horretan emakumeen greba lau esparrutakoa izatea, alegia, irakasle emakumeek egun osoko greba egitea, jantokiko langileek ere berdin egitea, amek zaintzarik ez egitea, eta eskola egun hori eta bazkalordua ikas komunitateko gizonen artean moldatzea, auzolanean.

Organo Goreneko gaia, eta beraz, eragile bakoitzak (irakasle, guraso, ikasle, udal…) aurrez landu beharrekoa izan dadila hurrengo M8a. Eta guztiok zabaldu dezagula mezu hori norabide guztietan, alegia, “gure ordez egiten duena ez dadila emakumea izan”. Adibidez, pozik irakurriko genuke amok mezu hori eskolatik jasotako zirkularrean, M8an eskola itxita egongo dela edo ez dela jantokirik izango jakinarazten digun ohar horretan. Eta noski, beste norabidean berdin, Organu Goreneko lehen bileran amok pozik defendatuko dugu egun horretan gure umeen zaintza eta heziketa ez dugula beste emakumeen bizkar utzi nahi eta beraz, irakasle eta jantokiko zaintzaile emakumeek greba EGUN OSOZ egin dezaten nahiko genukeela.

Beste adibide bat, eremuen azpiko aliantzan, ARGIAko langileon asanbladan proposatu zena, etxetik enpresetan eragitea bilatuz: bakoitzak bere bizikide(e)ari galdetzea grebaz; bizikidea emakumea bada ea zer egitea erabaki duen egun horretan; eta bizikidea gizona bada, ea euren enpresan zer egingo duten emakumeek. Gaia ez dadin, gutxienez, planteatu gabe geratu, denok erraztu dezakegu greba egiteko aukera mahai-gainean jartzea gure inguruko enpresetan.

Gauza bera gure familietako zaharrak zaintzen dituzten zahar-etxe eta zaintzaileez: guk ere planteatu behar dugu egun horretan ez dugula emakumeek zaintzerik nahi. Zein irtenbide komunitario landu ditzakegu egun horretan zahar-etxeetan eta kale zein etxeetan zaharren zaintza gizonek egin dezaten?

Norberak bere egoera zehatzari bilatu behar dio M8an irtenbidea, baina emakume guztiek eremu denetan greba egiteko moduak lantzeak emakume guztiok indartzen gaitu. Eta auzolanketa horietatik iritsi gaitezke etxe askotan emakumeek zaintza grebarako pausoa eman ahal izatera, baibaitirudi eremu hori dela greba egiteko zailena, askok lan bezala ere ez baitute onartzen. M8ko poz bat, lantoki, ikastetxe, zaintzaile greba, ez dezan beste pena batek lausotu, horiek zaintzen ariko diren ama eta amonen egun horretako lan “extra”k.

Lehen urtea izanik ere, irtenbide komunitarioa bilatu duten adibiderik bada (besterik ezagutuz gero bidali feminismoa@argia.eus helbidera, eta pozik emango dugu bere berri): Egia, beste behin, eredu.