Berriztagarriak non?

Atalak: Sailkatu gabea

Eguzki energiarako Jaurlaritzak aurreikusia duen esklusio gunea.

Energia eolikorako Jaurlaritzak aurreikusia duen esklusio gunea.

Biomasarako Jaurlaritzak aurreikusia duen esklusio gunea.

Geotermiarako Jaurlaritzak aurreikusia duen esklusio gunea.

Eusko Jaurlaritzak EAEko Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (LPS) egiteari ekin dio. Gurdia idien aurretik jarrita goaz, hiru urte baitira Eusko Legebiltzarrak plan hau berritzeko eskatu ziola, eta plan hau gabe hasiak dira enpresak han-hemenka eguzki plakak eta haize errotak egiteko proiektuak aurkezten. Helbide honetan daude ikusgai LPS horretako hainbat dokumentu. Dokumentu horien artean bat da “LPSren aurrerapen dokumentua”, eta horien artean bat da “planoak”. Horietara joz, ikus daiteke EAEko zein eremu dauden izendatuak “esklusiogune” moduan energia fotovoltaikorako, eolikorako, biomasa elektrikorako, entalpia handiko energia geotermikorako, energia ozeanikorako eta minihidraulikorako. Mapa guztiak gainjarriz gero, ez dakit gorriz markatu gabeko zenbat gune izango diren.

Klima larrialdiaren aurrean CO2 ahalik gutxien isurtzen duten energien alde egitea ezinbestekoa da. Edozein modutan, ordea? Gaiaz mahai-inguru oso interesgarria egin zuten Altzon, hiru mahaikide hauen artean: Olatz Azurza (Ekopol), Aitziber Sarobe (ekologista) eta Hodei Arzak (Krean ingeniaritza enpresa). Sarobek adierazi zuen etorkizunera begira tenperaturaren igoera bezain arazo larri bat badugula: bioaniztasunaren galera. Eta berak oinarri hau planteatu zuen energia berriztagarriak non kokatu erabaki behar denerako: jada artifizialduta edo asfaltatuta dauden lurretan egitea, gure porlan lurralde industrializatu hau lehendik oso kastigatuta eta masifikatuta dagoela azpimarratuz.

Badirudi Sarobek planteatutako irizpide hau bat etor daitekeela agroekologia mugimenduak plazaratu duen adierazpenarekin: “Gure mendiak aske nahi ditugu eta horien defentsa autodefentsa agroekologiko gisa ulertzen dugu”. Arreta deitzen du lur berak direla hainbat energia berriztagarrirentzat “esklusiogune” izendatutakoak, eta horiek mendi kateak eta landa eremuak dira.

Berriztagarriak negozio lerro dira ingeniaritza etxeentzat, hauen piezak egiten dituzten industriarentzat… eta mendipuntetan jartzen badira hobe, asfaltolarientzat. Hauen denen marketin mezuek lotzen dute edozein berriztagarri proiektu “burujabetzarekin” (nahiz denek onartzen duten azalera osoa berriztagarriz okupatuko bagenu ere ez genukeela egungo argindar kontsumoa asetzeko adina lortuko), “etorkizunarekin”, “planetaren aldeko ekintzarekin”… Baina gaia kontraesanez beteta dago, eta xehe aztertu behar da horietako bakoitzak benetan zer kalte eragiten dion bioaniztasunari, azpiegitura hauen material guztiak ekoiztetik ezartzen direnera guztira zenbat CO2 eta kutsadura eragiten duten, zenbat lur eta ur erabiltzen duten, ekonomikoki guztira zenbateko kostua duten… eta benetan zenbat den hortik sortuko den energia, zenbat urtera iraungiko diren azpiegitura hauek, ekonomikoki errentagarriak diren, eta bioaniztasunari egindako kaltea asumitzea merezi duen.

Energia hidraulikorako Jaurlaritzak aurreikusita duen esklusio eremua.

Eta energia hidraulikoaz zer? Eztabaida puntu berean, bioaniztasunean

Eolikoen eztabaida pilpilean dago, baina badirudi epe motzera hidraulikoak ere eztabaida piztuko duela. Altzoko mahai-inguruan hala gertatu zen: Azurzak Euskal Herrirako energia berriztagarri egokiena moduan hidraulikoa ikusten duela azaldu zuen, eta Europako Hidrottipi ikerketaren berri eman zuen (Goienerrek hemen azaldua duena). Euskal Herriko orografia zaila energia hidraulikoarentzako abantaila dela azaldu zuen, eta bere garaian martxan izan ziren eta egun utzita dauden ur salto eta zentral hidroelektrikoak berreskuratzearen onurez mintzatu zen.

Sarobek, ordea, aukera hori “bioaniztasunarentzako txikizio” handia litzatekeela esan zuen. Gure errekak eta ibaiak itxuratzea lortu dela esan zuen, “juxtu azpiegitura horiek erabiltzeari utzi izanari esker”. Eta horiek berriz martxan jartzeak kasu askotan “itzulezina” litzatekeen galera ekarriko lukeela esan zuen (horrekin batera, esan zuen egungo kontsumoarekin alderatuta energia hidraulikoarekin lortzen den argindar kopurua oso txikia dela). Publikotik basozain batek adierazi zuen berak egunerokoan ikusi duela energia hidraulikoak sortu dituen kalteak eta ez lukeela horretara itzultzerik nahi.

Amaitzeko, hitzaldian aipatu zen puntu batek izulaborria eragin zidan: guretzat oso garestia den hemen sortutako energia elektrikoa oso merkea dela Europarentzat. Eta Pirinioetako pasabidea izanik, Iberiar penintsularen hegoaldean sortutako energia Europa iparralderantz eramateko “autopista elektrikoz” josiko dizkigute itsaspe, lurpe eta zeruak.