Haizea dator iparraldetik

Atalak: (C)politika, Ekonomia

Haizea dator ifarraldetik, hego berotik ekaitza...

“Haizea dator ifarraldetik, hego berotik ekaitza…” dio Xabier Leteren kantuak. Kantu batzuen hitzak eternalak dira gure herrian. Entzun… entzun kantua oso-osorik.
Haizeak iparraldetik ufatzen du oraindik ere. Ekaitz beroa ez da baretu hegoan. Okzitaniako Tolosatik eta Paris inguruko Dammarie-Les-Lys herritik bueltan dator haizea.

Anartean, Hexagonoan, Akitanian eta orobat Iparraldean eskualdeetako bozen haizeak heldu dira bigarren bueltan.

Batera plataformak antolatutako herri galdeketak ere haize zirimola eragin du han-hemenka. 34.610 jendek parte hartu dute; herritarren %17,89k. Hona hemen, parte hartzaile gehien nahiz gutxien bildu duten herrien datuak: Garaziko Gamarte herrian %62,92k eman du boza, Angelun %5,9k. Herri edo hiri bakoitzak bere jitea dauka, bistan da.

Angeluko auzapeza Jean Espilondo da, PSko (Alderdi Sozialista) jakobinista sutsua. Herri kontsulta galarazi nahi izan du Espilondok. Erabakia ez zela jendearen gustukoa ikusirik, amore eman zuen nolabait. Ez ditu lanak erraztu haatik. Eta horra, erreferendumaren marka bat lortu du Angelun. Baionan, esaterako, %10,54k parte hartu zuen. Baionako hautesle jakobinista batek, parte-hartze kopuruarekin amorraturik, hauxe adierazi zuen: “Hemen ere Angeluko auzapeza behar genuke”.

Behin elkarrizketatu nuen Jean Espilondo (ARGIA 1999-10-03). Lizarra-Garaziko Akordio garaia zen. Garai haren ondoren gatazka armatuak hartu zuen izaria ikusirik, ETAren jarduera Bidasoaz iparrera zabaldu litekeela pentsatzera iritsi nintzen. Pentsatze hutsak izua sorrarazten zidan, laborria. Frantziako Asanblea Nazionalean diputatua zen Angeluko egungo auzapeza jo muga gisa agertzen zitzaidan pentsamenduan.

Hamar urte luze joan dira Espilondo elkarrizketatu nuenetik, baina bi pasarte ditut gogoan.

Afrika Pirinioz hegoaldera hasten zela eman zidan aditzera solasaldian. Afrika, noski, europar eta bereziki frantziar demokraziatik oso urrun izaki. Hona erran zidana, hitzez hitz:
«Nous ne jetons pas les ordures comme vous, derrière la maison ou sur le point des rivières».

Behin baino gehiagotan, bera ez zela nazionalista aditzera eman zidan: «Je ne suis pas nationaliste ». Hori gutxi balitz, bera ez zela nazionalista esatearekin aski ez, eta «comme vous» gehitu zuen halako batean:

–¿Comment?  ¿Vous étés pas nationaliste? Moi non plus!
– Bon, vous étés abertzale…
– ¿Abertzale? ¿Moi? ¿Pourquoi?
–Vous écrivez en basque. Je croyais…
– Justement, c’est tout,  je suis basque: euskalduna!

Hamar urte iragan dira eta –eta zorionez edo–, hegoko ekaitzaren beroak ez du artean iparra kiskali. Zorionez edo.

Alta bada, “Haizea dator ifarraldetik, hego berotik ekaitza…” dantzut oraindik ere.