Museo bat Santiago Zubian!?

Atalak: (D)kulturgintza, Azpiegiturak, Historia

Santiagoko Aduana zaharra

Erromatarrek hiriko Azken portu erakini zutenean, apenas zubirik egongo zen Bidasoaren gainean. Egun sei iraganbide daude Irundik Biriatura bitarte. Hala zenbatu ditut nik bederen. Santiago Zubia da entzutetsuena, naski –San Jakes Zubia ere deitua–.
Santiago Zubia dut hizpide. Nola aldatu den azken 25 urteotan ingurune hori, ezta? Azken urte honetan izan du berrikuntzarik nabarmena. Badago, dena den, zer berritua. Topo trenbidearen aduanako eraikin zaharra, kasu.
“Santano no hundas Santiago” irakurri nuen zenbait astez Santiago merkatal gunean zintzilikatutako pankarta batean. Aparkalekua berritzen ari ziren eta bertakoei ez zitzaien proiektua atsegin, antza. Bezeroen autoentzako leku gutxi izango ote zen kezkatuta zeuden nonbait, Irungo alkateari dei egin zioten.
Ni zur eta lur geratu nintzen: “Hiriko espazio berdeak behar direla? Ados denok! Baina gure interesak ukitu gabe, noski” pentsatu nuen. Nire aukera politiko ez den alkate baten alde egin nuen nire golkorako. Izan ere, tokia nola geratu den ikusirik, obra egokia iruditu zait.
Uneon, berriz, Zubiaren bestaldeko orubearen antolamendu obrak bukatzen ari dira. “Sancheskientzako gunea eraikitzen ari dira” izan zen obrari buruz izan nuen lehen berria: “Monopatin-en gazte zaleentzako orube hori osorik?” pentsatu nuen berau ikustean.
Gunea antolatu dute eta obrak niri iruditu zitzaidan toki erdia hartu du. Beste erdian –eraikitzen segitzen duten Bidegorriaren ondoko– parke egokia egin dute. Halaxe iruditu zait behintzat.   Ficoba Azoka gunea baino erakargarriagoa egin zait Santiagon egin dutena, bidenabar esanda.
Alabaina, ez nau ere guztiz ase Santiago Zubiaren ingurukoak. Egungo sistema sozio-politiko ekonomikoaren eredua begitandu zait. Kontsumorako merkatal gunea dago. Beharrezkoa, bistan da. Gazteen eta haurren kirol guneak, baita aisialdirako parkea  helduagoentzako ere. Ondo da.
Zer dudan eskas? Museo bat. Museo xume bat. Oiasso, Museo erromatarra nola, bada antzekoa. Xumeagoa ere aski litzateke. Arditurri Meazuloetakoa nola. Halakoxe edo: xumea eta duina. Museoaren gaia: Santiago Zubiaren historia. Frantziako eta Espainiako estatu modernoak eratu zirenetik gaurdaino bitarteko historia. Santiago Zubien gainetik mendetan iragan denaren lekuko Museoa. Imajinatzen duzue Bidasoa gaineko zubien begiek ikusi dutena? 1936ko Gerra Zibila, lehenagoko eta geroko bi Mundu Gerra, antzinako karlistadak ahantzi gabe…
Horra hor José Antonio Santano jaunari proposamena. Ideia ez da nirea. Behin nola Hendaiako Raphaël Lassallette auzapez sozialista ohiak eman zidan. Museoa Topo trenaren aduanako eraikin zaharraren inguruan eraiki liteke, ezta?
Nire proposamen xumea baino ez duzu, alkate jauna.