Tramayesko Michel Maya auzapezaz

Atalak: Ekonomia, Energia

Michel Maya

Tramayesko Michel Maya auzapeza dugu sujeta. Ingeniari honek energiari buruzko mintzaldia eman du Baionan, berriki. Bere hitzaldiaren karietara erreportajea osatu dugu Argian. Lerro eta lotura hauek, bere herriko esperientziaz kontatutakoa amiñi bat gehiago osatzeko ekarri ditut orri honetara.

Hona, hasierako zenbat zertzelada:

Bere jatorriaz mintzatu zitzaigun Michel Maya, hitzaldiaren hasieran. Tramayes eskualdean Maya izenekorik ez dago. Bere aita Suitza aldean jaio zen. Bere aitona, iragan mendearen hasieran, gaueko lanetan aritzen zen, kontrabandoan, hor nonbait. Euskal  Pirinioetatik Alpe aldera ihes joan zen. Handik berriz, ondorengoak, Tramayes aldera aldatu ziren. Ziburukoa zuen aitona.
Tramayes herriak 1000 bizilagun ditu. Herri honetako agintariek –eta herritarrek– lan handia egin dute jasangarritasunaz kezkatuta. Eta hara non, Europak energia berriztagarrien garapena saritzen duen 4.500 herri sartu zuten Tramayes, baita lehen saria irabazi ere.

    Michel Mayaren hitzak:
– Itsuen erresuman begi-okerrek omen dute ikusmena onena. Guk gure herrian egin dugunak ez du deus apartekorik. Guk nahiago genuen saria ukan ez izana, benetan diotsuet, hobe da anonimatuan geratzea eta gure lana are hobe egitea. Tramayes ez da bakarra, badago beste herri –eta herri elkargo– asko lan interesgarriak egiten ari direnak energia berriztagarrien eremuan”.
– Konferentzia hauen bidez, besteak beste, hauxe eman nahi dizuet aditzera: Ez da beldur izan behar, ausartu behar da energia sistema berri hauetan inbertitzen. Nik badakit ez dela erraza horrelako proiektuetan sartzea, hautetsien artean sortzen direla gorabeherak. Agian, ezin da denetan menturatu, baina alor asko dago lantzeko, esperimentatzeko”.

Bizitza esperimentatzea lema izanda, hona, alkate legez, berea.
– 1995ean izan nire lehen agintaldia, eta energia berriztatzaileen egitasmoa ez zegoen nire programaren barruan.
– Bigarren agintaldian programa aurkeztu behar zen, hitzaldian azaldu dudana. Artean aztertzen ari ginen, baina ez genuen herria berotzeko sistema horretan sakon pentsatu. Auzapez nintzen, baina ez nuen pentsatzen milioi bat euroko proiektu batean sartuko ginenik energia berriztatzailean.
– Aurkeztu naizen hiru alditan, hartu dudan neurria –eta prekauzioa– izan da, zer egingo genuen ez iragartzea; ez sobera aireratzea proiektua landu eta abiatu arte.
– Proiektuak eginbidean direnean aireratzea ez da ona. Besteak beste, iragartzen baduzu, baina proiektuak ez badoaz jendearen nahiekin batera, guztiz behintzat, kontuz egizu.
– Konparazione: Azken urteetan herri eta herri arteko organismoentzat diru laguntzen beherakada izugarria izan da. Hots, aurreikusten genuena eta orain egiten ahal denaren artean izugarrizko aldea dago. Krisia dela medio ezin dituzu proiektuak eraiki paperean. Laguntzak eskatu ondoren, handik eta hemendik etorriko direlakoan. Beraz, herritarrei esan diegu: “Ez dizuegu ezer prometatzen”. Hori bai, behin proiektua abian delarik, praktikan jartzen den unetik, informazio guztia eman behar zaie herritarrei, informazio buletinean argi eta garbi azalduz, eta bilkura publikoen bidez. Guk horrela egin dugu, baita eztabaidatu ere. Hitz bitan: prudentzia eta zuhurtzia. Aukera kontua da. Askatasunez  ere jokatu dugu.

Michel Mayaren beste gomendioak:
– Energia kontsumoa ari da igotzen, idealena gutxiago kontsumitzea da: neurritasuna.
– Pairatzen dugun egoeraren errua ez da politikariena edo gobernuena, ez, ez, ez… Ez eurena soilik. Egoeraren ardura partekatu behar dugu herritar guztiok.
– Gure eguneroko bizitzan energiaren kontsumo minimoetan funtzionatzen ikasi behar dugu: efikazia eta sobrietatea lantzen. Guk geuk, saiatu behar dugu, norberak saiatu behar du. Hasteko saiatu behar dugu ea gauza garen bizitzeko moldea berritzen. Horretarako baina lehen urratsa geure kontsumoa apaltzea da.

Nire ikaspena:

Michel Maya auzapez izan baino lehen ingeniari da; eskolako mekanika irakasle. Politikaria da, baina politikan aritzeko funtsezko ezaugarri teknikoak menperatzen ditu: etxebizitzaz, energiaz, garraioaz informazioa landu eta ikasi du.
Energian adituek eta teknikariek esan diote “proiektu hau zure herriaren ezaugarrietara egokitzen da. Ona da”. Baina, berak zehatz-mehatz zergatik den ona ikasi du. Proiektua(k) eztabaidatzeko gauza da.
– Hautetsiek eta politikariek politikaren ofizioa baino ez badute menperatzen, politika-kerian erortzeko proportzio handiak dituzte.
– Politikariek, politikaren kudeaketa orokorraz beste, herri mailako proiektuei buruz ikasi behar dute, ikastaroak eginez eta mintegietara joanez.
– Hautetsiek beste herrietara joan behar dute, tokian tokiko esperientziak ikustera, berauez galdetzera: hau edo hori egiten ahal dugu? Zergatik? Nola?

Nire azken hitza Bizi! mugimenduko kideentzat: Bejondeizuela!