Muga psikologikoarena gezurra eta ameskeria da

Atalak: (C)politika, Ekonomia

Laborantza Ganbara, Iparraldearen biziraupenerako eredua

Iparraldeaz: 2. partea (Euskal Herri osoa barne)

Ipar Euskal Herriko Laborantza Ganbarak  zortzi urte bete eta ospatzen ditu! Bejondeiola Ganbarari eta ganbararen ostalertsei.

Aurreko artikuluak bezala, gogoeta honek ere Industria Ipar Euskal Herrian du abiapuntu. Ekonomia oro har, eta orobat politika:

1/ Ekonomiaz: abertzaletasunaren izenean diharduten politikariek (EH Bai) ez badute argi eta garbi, Iparraldean bereziki, politika ekonomia dela, Lurralde Elkargoaren bidezko ekimen politikoak ez dira aski izanen (ezta gutxiagorik ere) Frantziako kolonizazioaren ondorioak gainditzeko eta herri honen eraikuntza bermatzeko.

Eredua –ez dut deus berririk erraiten– Laborantza Ganbararen filosofiaren ekinbidean dago. Laborantza Ganbararen eredua miraila eta miraria da. Ekonomiaren beste arloak ere halatsu egituratu litezke. Erreportajean ageri dira arlo horretako eragileen ahalak eta ezinak. Industriari dagokionez, hala nola turismoari dagokionez ere bai.

Gauza bera pentsa dezakegu tokian tokiko goi-mailako irakaskuntzari buruz. Itxura batez, kimera dirudi. Izan ere, ez da laborantzaren esparrua bezala. Hots, herri honen nortasuna eta berezkotasuna, hein batean –herria eta euskara– oraino ere lurrari atxikia bizi baitira. Alabaina, nork pentsa zezakeen duela 40 urte, gaur egungo Seaska izango zenik. Nork ere, AEK? Beraz, zerk galarazten du pentsatzea Iparraldeko eragileek berezko unibertsitatea eratuko dutela hurrengo 30 urtetan?

2/  Formazio eta komunikazioz: Seaska eta AEK fenomeno sozialak  aipaturik, ezin hedabideen alorreko Euskal Irratiak  (gora)aipatu gabe utzi. Ez dago dudarik, tokian tokiko hedabideek eta egin moldeek lagundu(ko) dute Ipar Euskal Herria historiako kolonizaziotik ateratzen.

3/ Kulturarekikoak –kultura zentzu zabalenean–: kultura berri baten aldeko parioak eraberrituko du Iparraldea, baina kultura horrek gaur egun herri hau menperatzen duen kultura politikoaren (frantses kultura politikoaren) bestelakoa izan beharko du. Hexagonoak mendez mende sarrarazitako kultura politiko moldearen analogoa garatzen ez da herria antolatuko eta emantzipatuko. Une honetara iritsita, egitura politikoa (Lurralde Elkargoa, anartean onartzear) eskuratu duzulako, horren bidez herri hori menperatu zaituen “Estatu horren parean” (erraiteko molde bat da) ari zarela pentsatzea ameskeria da.

Hona, ameskeriaz ameskeria, Iparraldean nahiz Hegoaldeko herritarrok, areago abertzaleok, uxatu hala nola barneratu beharrekoak –ene harroan erranak–:

–  Ezin da ulertu herri honen (Euskal Herri osoaz ari naiz) emantzipazioa, bere historia ulertu gabe. Historia aipatzeak, mugak aipatzea dakar. Muga fisikoak –lurraldearekikoak– eta kulturen arteko mugak.  Alta bada, otoi eta arren, ez barnebildu horiek guztiak, euskaldunon artean omen –ei eta bide– ditugun muga psikologikoak aipatzearekin. Muga psikologikoarena gezurra eta ameskeria da.

– Euskaldunon mugak, hegoaldekoen artean lehenik, eta areago hegoaldekoen eta iparraldeko euskaldunon artean, muga kulturalak dira (ekonomiarekikoak, politikarekikoak, hizkuntzarekikoak, historiarekikoak…) . Kulturaren bi osagai nagusiak ekonomia eta hizkuntza direlarik.
Onar dezagun Hegoaldekok zenbat dugun espainol izaeratik eta lehen muga jausten hasiko da. Hala berean Iparraldean, frantses izaeratik zenbat duten onartuz gero jautsiko dira ere bertze hainbertze muga. Onar dezagun halaber, ingelesez nagusitzen doan kultura estatubatuarraren bidez, ustez eraikitzen diren zubiek zenbat muga ezartzen dituzten. Izanez ere, herritik hirira, 30 urteetan teknologiaren bidez oro har, eta Irteneten bitartez berebat, hiri-baso- zibernetikoan murgilduta bizi baikara.

Munduko bi hizkuntza nagusi gure baitan ditugula, hirugarrena baitaratzen ari da, geure ekoizpenerako bitartekorik gabe, lurrik gabe, hizkuntza sendorik gabe, ba al dago euskaldun izaterik?
Ez dut arrapostu ezkorrik, ez baikorrik. Bertzerik gabe, galdera bera parioa da. Pario, apustu, erronka eta desafio!
Izan ARGIAko bazkide: Astekariko harpidedun edo webgunearen laguntzaile.