Josune Ariztondo: Primum vivere deinde philosophari

Atalak: (C)politika, (D)kulturgintza, (E)gizartea, Euskara

Jesus Mari Lazkanok Errealitatearen mugan diruditen paisaiak margotzen ditu gehienbat, horien bidez denborari buruzko hausnarketa eragin nahirik.

Jesus Maria Lazkano margolari bergararraren koadroa duzu Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura diputatuaren atzean dagoena. Hiria. Hor nonbaiteko hiria. Guk Bilbo hirian egin genuen berba.

Bizkaia frontoia hizpide abiatu genuen berbaldia Josune Ariztondorekin:

Bizkaia izena du Bilboko frontoiak: Bilbok Bizkaiaren markaren beharra ote?

Aurretik eduki genuen frontoia –nik ez nuen ezagutu– Euskalduna zen izenez. Euskalduna kalean zegoen. Euskalduna gerra aurreko mitinen lekua legez ezagutu genuen. Gerra ostean ez dakit zenbat denbora iraungo zuen. Ondarrutarrentzat, ni txikia nintzela, Bilbo New York zen.

Euskalduna izan ziren ontziolak. Ontziola Euskalduna Jauregia bilakatu da egun, nolabait. Euskalduna frontoia zen eta Bizkaia da egun. Frontoiari  txapeldun baten izena ipintzen zaio sarri. Lurraldean jaioa den txapeldunari, adibidez. Baina pertsona baten izena ipintzen duzunean, atzean datozen txapeldunak horren itzalean geratzen dira.

Bizkaia beraz. Izen horrek iraungo du.

Sarrerakoaz gain, galdera parrasta heldu zen. Paperean ez dira sartu ez  galdera ez erantzun guztiak. Honatx horietako baten galdera-erantzuna:

Krisia heldu zen. Murrizketek kultura politikan eragin dute oroz gainetik. Bizkaian ere bai?
Krisiak harrapatu gintuen kultur azpiegitura batzuk jada amaituta geneuzkala. Suerte hori izan genuen. Hala ere, guk ere murrizketa esanguratsuak izan genituen. Azpiegiturak amaitzen direnean berez dator jaitsiera. Azpiegitura horiek dinamizatu behar dira segidan.

Gure erakundean, gizarte ekimena izanda, azken urteetan jaitsi ez den sail bakarra gurea izan da, areago, igo den bakarra da. Klaru, berez, aurrekontuetan pisu handia daukan atala diru kopurutan handitzen bada, portzentajeari eusten badiozu, besteei dirua kendu behar zaie. Horretan ni Primum vivere deinde philosophari esaldiarekin bat eginda (Lehenik bizi eta gero filosofatu), solidarioa naiz.

Horrelako egoeratan ariketa egin behar duzu, esatea oso erraza dena, eta egitea oso zaila, hau da, lehentasunak zein diren erabaki behar dituzu. Guk ariketa hori egin genuen. Foru Aldunditik zuzenean egiten genituen azterketa eta sustapen konkretu batzuk atzendu genituen. Beste batzuek (udal inportanteek, kasu) horiek egingo zituztela pentsatu genuen. Hartara, krisi eta jaitsiera garaian izan arren, ekintza horiek iraunarazteko.

Beraz, ez dugu sakrifikatu izan gizartetik datozen ekimenak. Adibidez,  Euskara bizia eta Kultura bizia deitzen ditugun bi foroak sortu genituen berariaz. Beraietan gizarte ekimenak biltzen dira. Denak deitu genituen eta denekin bildu eta partekatu ditugu proposamenak.  Ondorioz, aldian-aldian, aldi zehaztuan, batzarrak egiten ditugu eurekin, dituzten proiektuak ekartzea eskatzen diegu. Guk ostera, zein diru eta asmo dauzkagun azaltzen diegu. Alde horretatik, krisiari aurrera egiten ari gatzaizkio.