Erromantikoak

Atalak: (H)endaika

Hendaiako Bakhar Etchea Pierre Loiti karrikan, gaur egun.

Hendaika izenburu bereizgarria zuela ekin nion idazteari Oarsobidasoako Hitzan; Boga astekarian, 2012ko irailean. Hendaiako ene ibileren pasadizoak hartu nituen hizpide, helburu zehatzik gabe, bidea nuela jomuga. Eta halatsu jardun dut, batzuetan bale, bestetan kale. Kalez kale, zokoz zoko! Zokoburu lerroburu eta helmuga ukan zituen lehenbiziko idazki hark.

Aurtengo apirilean mareek Ipar Euskal Herriko Hitza honetara arribarazi ninduten. Hendaia talaia nuela, Hegoaldera begira egin nuen boga iraganean eta Iparraldeari so ari naiz orain. Bi urteko itsasaldia burutu ondoren, batela portuan atrakatu dut bulta batez.

Zokoburu eta Tonbarrien arteko Ondarraitz-en barrena noa, lehorrean berriz ere, San Joan gaueko suan gaindi jauzi egin dut uztailaren atarian, izpiritu gaiztoak  jareginez. Solstizio garaian promenatzen naiz, noizbait beteko ditudan isilpeko  promesek gatibu; ausaz eta menturaz, udaldiaren menturan.

Herriko Etxekoaren harginek pikoan ezarri dute Itsasoko bulebarra. Neguko itsas bortitzaren erauntsiek eragin desmasiak konponduta daude jadaneko. Gurera heldu diren turistak –gabacho, espagnol, kaskoin… – loriatsuak dabiltza han-hemenka. Eta gu, ustezko bertakook, udatiar turistak bilakatu gaituzte etxean bertan.

Udako harrabotsetatik aldendu nahian egin dut bide Txingudin barrena. Antzina portu izan zen Beltzenia ingurumariaz harago noa, behialako arrantzaleen nondik norakoen arrastoen xerka. Portu karrikara heldu naiz eta Kaneta portura jaitsi. Endaika traineruko arraunlarien oihuek eta antxeten txilioek hausten dute Bidasoaren ur-hobiko isiltasuna. Endaika Arraun Elkartea 1889an sortu zuten, alegia deus ez. Ez da antxeten gauerdiko eztula, ez horixe!

Hamaika etorbide eta kale zapaldu ditut bi urteotan, denak ez ditut ekarri hizpidera haatik. Pierre Loti karrika duzu horietako bat. Loti zenaren Bakhar-Etcheak ematen  dio izena karrikari. Louis Marie-Julien Viaud (Rochefort, Itsas Charente, 1850eko urtarrilaren 14an/Hendaia, 1923ko ekainaren 10ean) Euskal Herrian bizi zen marinel eta idazle frantziarrak Pierre Loti izan zuen ezizen.

Amoros berriak Ramuntxo eleberriko protagonistak antzo irudikatu ditut, lintzuran goiti abian, udaldiko zaratatik iheska, bakardadean xerkatzen dute gerizpea. Bakhar Etchea, iragan mendean

Ingurumari horretako bidexketan kurri ibili ohi naiz sarri. Bidexketan barna ote egungo erromantikoen habiak?

Amoros berriak Pierre Lotiren Ramuntxo eleberriko protagonistak antzo irudikatu ditut, lintzuran goiti abian, udaldiko zaratatik iheska, bakardadean xerkatzen dute gerizpea. Nago baina, Gatchutcha eta Ramuntchoren arteko maitasun idilikoa ez ote den Euskal Herriko historiaren memoria idealizatua baino. Egungo amorosok, maitasuna egunero berritu ezinean, ilusiozko istorioetan asmatzen dugu-eta maitasuna.

Mende luze bat geroago, 2011n, Hendaitz taldea sortu dute herriko gazteek.  Gazteok ere erromantikoen habiak bilatu ohi dituzte Bidasoa bokalean. Alta, bada,, engoitik ez dago arrantzalerik ez kontrabandistarik. Abenturazaleak menturazaleak dira/gara, are eta mentsagoak bilakatutako menturazaleak.

Zorionekoak gu, hala ere: amets eta ments eleek XXI. mendean izenkideak izaten jarraitzen baitute.