Moroa Hendaian

Atalak: (H)endaika

Alhambra Etxea, Hendaian

Behe-lainopean ari nauzue, bogan: Hendaika traineruan, boga-boga. Hondarribiko Txomin Artola bardoaren “Goizeko euria artean aterkiñarik gabe…”, notak eta letrak dantzut euria artean, euri tantoak nola: tok, tok, tok… Promenan hemen, paseoan han. Higerreko faroak ñir-ñir egin dit erreka-laino artean. Bruilarta hemen, bruma han.

Bidez bide noa, Alhambra etxea bisitatu dut ( ikusi 1. irudia). Begira natzaio eta: “Moro al naiz behe-laino artean?”, pentsu dut. Moroak gara behelaino artean? egilearekin akordatu naiz. Urtarril honetan, Mondragon Unibertsitateak antolatu ikastaroan Joseba Sarrionandia “gure artean” izango zela iragarri zuen. Eskoriatzan egongo zela iragarri zuten hedabideek iragan uztailean.

Heldu da? Ez da heldu! Ez ei da etorriko. Ez omen du baimena lortu. Omen eta ei! Eta moro honek ezin galdera honi itzuri egin: “Zabarrak ote gara euskal moroak?”.

Alhambratik Ondarraitz aldeko Kasinoraino iritsi naiz. Ez gara, ez dira ez aspaldi moroak gurean plantatuak (ikus 2. irudia). Horra eraikin dotorea. Hendaika segitzen dut, boga-boga. Bidasoa bokalean nago jada, Higerreko distira ahulari keinu egin dio Miarritzeko faro erraldoiak: “Moroak Parisen nola, euskaldunak Miarritzen!?”.

Hendaiako Kasinoa, Ondarraitzen.

Txingudi badian barrenean noa engoitik. Hondarribiko bardoaren notak berriz, tok, tok, tok, aterkirik ezean, buru gainean: “Eskuak sakelean pena bat bihotzean etxetik urruti nago kalean bakarrik”. Ai, moro gaixo hori! Bidasoako zurrunbiloak letrak eta notak berritu dizkit: “Lan bat hartu behar duzu gaur zerbait bazkaltzeko inork ez zaitu hartu nahi arrotza zarelako”.

Urte berriak ez digu Sarri ekarri. Urte berriak Charlie Hebdo-ren sarraskia ekarri digu. Hara, Allah, zer egin dugu guhaurrek destino petral hau merezi ahal izateko? Abandonatu nahi gaituzu, hala, ala, Allah!?

Ni ere moro al naiz? Euskaldunok ere, moroak bezalakoak al gara behe-lainoan?
“Anima hadi motel!”, erran dit barne ahots arrotzak: “Ez dakit zer pasatzen den azken aldi hontan dio Fermin Muguruzaren aspaldiko ahotsak, aspaldiko Sarri Sarri doinua berritu dut buruan: tok, tok, tok! Irungo Mosku dakusat han, behe-laino artean. Erreka-laino sarria han, erreka-laino sarria hemen. Hendaian bruilarta betiere.

Villa mauresque sur la Bidassoa

Arrantzaleen karrikara heldu naiz, Pierre Loti marinel-idazlearen karrikara: Une villa mauresque sur la Bidassoa delakoaren aitzinean nago. (ikus 3. irudia). Eder askoa hau ere. Moroak arrotzak ote dira bada, gurean? Euskaldunok nola?

Bardoaren notek gogor segitzen dute ene buruan jotzen: tok, tok, tok! “Batzuetan galdetzen diot neure buruari zertarako naizen hemen zergatik ari naizen betiro kezkatzen”.

Irungo punk-skalariaren notak eta hitzak dantzut nahas-mahasean ere, Bidasoako zurrunbiloaren artean: “Ez dakit zer pasatzen den azken aldi hontan jendea hasi dela zoratzen sarritan…”. “Ez dakit zer pasatzen den azken aldi hontan jendea hasi dela izorratzen sarritan…”.

Eta erreka-laino artean, bruma han, bruilarta hemen, nota eta letra hauek badantzut ere: tok, tok, tok!

Je suis Charlie!
Je ne suis pas Charlie!
Je suis Charlie!
Je ne suis pas Charlie!