Gaurik minenak ere argi egiten baitu

Atalak: (A)iruzkin literarioak

Altzako idazlearen Bi urtetako kronika fakultatiboa. 

Bi urtetako kronika fakultatiboa
Joan Mari Irigoien
Elkar

Bi urtetako kronika fakultatiboa ez da poesia stricto sensu, poesia izpi zenbait dario, alta. In extremis isuritako bizitzaren hondar tantak jaso ditzakegu berean, baita hil osteko intsentsu usaindu ere.
Imanol Irigoien margolariaren azalean irudikatu dezakegu Joan Mari Irigoien poeta. Kronikaren egilea, gaixotasun batek harrapatua, gau ilunaren barrenetik zirrikituaren xerka dabil. Gauaren iluna nola, halakoxeak hiriko etxe erraldoiak.

Altza auzoa heldu zaio gogora literatur kronikari honi. Irigoien poeta kronikaria Donostia hiriaren goian ibilki. Literaturaren zirrikituan argia bilatzen den nola, halatsu nabil neroni. Hitz zirrikituen xerka, hor nonbait.
Imanolen irudi iradokigarria da, esanguratsua. Poetaren azalean paratu da margolaria. Anaia beti ondoan, margolariak poeta bere gogoan betiere. Ederra. Hain krudela ez balitz, ederragoa apika.
Eskerrak anaiari. Eskerrak argiari, baita lagundu duten guztiei. Esklerosiak edota depresioak jota dagoen batek, halakorik inoiz inork espero ez duenak, gaixotasun horien aurka borrokan ari diren mediku eta erizainei, ikertzaileei eskainia. Guztiei ere, elkartasun handiz.
Eskerrak nola, eskaintza hala, hiru hitz adierazgarrietan: “Borrokan ari direnei”. Bi urtetako kronika fakultatiboa delakoan, borroka da hitza –nagusiki–, borroka bizitza!

I. Lehenengo gau-kolpeari eutsi ostean, gauari zirrikitu bat bilatu behar izan zion gaixo kroniko kronikariak. Naski, bere jite baikorrari esker, bere izaera ironikoari esker eutsi ere –futbolari ameslari izandakoari esker, abentura maite izan zuenari esker, bere berezko jiteari esker–.
Bizitza Misterio bizi-sortzailea dela sinetsia, “falangea” eta “alardea” hitz “kidekoei” irri eginez, medikuak emana jaso zuen kronikariak gaixotasunaren berria: Esklerosia. Jainkoa delakoarenganako abiatu zen, ironiaz, Jainkoarekin mintzatzera, herio hurbil sumaturik nonbait.

II. Bigarren gau-kolpeari aitzi egiteko Spinoza filosofoaren berbak lagun hartu zituen, baita ikaspen hau ere eskaini: “Jainkoaren maitasun intelektuala ez da pozezko afektu bat, kontzientziak eragindako egoera baizik”.
Kontzientzia ere hitz gakoa da, borrokaz beste.
Galderak pausatu dira poetaren leihoan, usoak larrazken arratsetan nola. Leihora hurbildu da erantzunak ematera:
– Ba ote da maitemina baino maitasun handiagorik eta sentituagorik?
– Sentituagorik nekez, baina handiagorik, bai, beharbada.

Ez da Rambo, baina uste baino ausartagoa bai, akaso. Drakularekin edota Frankensteinekin lehiatu behar du horregatik. Serotonina-lore sorta baten beharra dauka.
Egundo holakorik!

Izan zen gazte ausart hark lagundu dio egungo helduari. Izaera horrek, Ramborenak, badu lotsagabekeria puntu bat, nagusikeria. Ilobarekiko poema gogoan:
– Zer egiten duzu hor, putakume horrek?
– Ez al dakizu inozo horrek bide guztiak zulora daramatela?

Jesukristo gogoan dauka poeta kronikariak. Preso politikoa izan zen hura. Pontzio Pilatos asko dago munduan ordea.

– Ba ote da maitemina baino maitasun handiagorik eta sentituagorik?
– Bai.
Lizardi du orain bidaide, poetak poeta lagun:
(…) Ederra baita bizia,
urrezko itsaso bebilt urduria,
itzal dudala laguntzaile lerden (…).

Latza izan zaio. Hobe “zitzaion” pentsatzea. Udaberria beti heldu baita.

III. Bizitzak aurrera darrai. Itxaropena hari batetik zintzilik izan arren, hiri goieneko gau anker ilun hura joan zitzaion Joan Mariri. Gaurik minenak ere argi egiten baitu.

– Consummatum est?
– Ez oraindik, zorionez!