Sarkozy ou Royal, voilà la question

Atalak: (C)politika

Igande honetan, maiatzaren 6an, hurbilduko dira bigarren aldiz frantses hiritarrak boz ontzietara. Duela hamabost egun ez bezala, bi politikarien arteko aukera egin beharko dute hiritarrek. Alta, bukatu da boz erabilgarriak eragiten omen duen kontzientziako mina. Oraingoan bi dira hautagaiak, eskuina eta ezkerra ordezkatzen omen dituztenak: Nikolas Sarkozy eta Ségolène Royal. Bietariko bakoitzak sorrarazten duen begirunea (filia), etsaigoa (fobia) bilakatzen da bestearentzat. Hedabideek markatu zuten lehen itzulirako kanpainaren erritmoa, eta bigarren aldiko honi jite bera antzeman diogu.

Lehen itzuliaren emaitzak aztertu ostean, François Bayrouren esku utzi genuen bi hautagaien patua edo destinoa. Alegia, “Bayrou ezkerrak dioen bezain eskuindarra edo eskuinak dioen bezain ezkertiarra ote den ageriko zela” kanpainaren bigarren itzulian, aipatu genuen. Gaur egunera etorrita, Bayrou ez dela ezkerrera lerratu ez eskuinera, esan dezakegu. Bera hori horrela ager dadin saiatu da. Alabaina, eta egiari zor, Bayrou Royalen aldera lerratuago ibili da Sarkozyren aldera baino. Bayrouren UDFko kide askoren jarrera bestelakoa izan da, bistan da. Kide esanguratsu askok Sarkozyren aldeko hautu publikoa egin dute-eta. Bayrouk, azken unean, bere boza ez dela Sarkozyren aldekoa adierazi du, baina ez du Royalen aldeko boto eskatu, hala ere.

Orain kontua da UDFko hautagaiari boza eman zietenetatik zenbatek emanen ote dioten Royali. Igandean izanen da benetako inkesta eguna.

Dena dela ere, Bayrouk Frantziako hauteskunde kanpaina batean egundo ikusi ez den telebistako eztabaida burutu zuen Royalekin. Hots, bigarren itzulian hautagaia den eta hautagaia ez den baten artean lehen aldiz Frantziako historian. Bayrouk Sarkozyrekin liskarrak besterik ez ditu izan, baina ez dio horregatik Sarkozyri parez pare jartzeko eta eztabaidatzeko aukerarik eman.

PSko eta UDFko politikariek telebistan burutu zuten eztabaidan ia puntu guztietan bat etorri ziren, gizarte gaietan orokorrean ados agertu ziren, ekonomia alorreko puntuetan ez ordea. Bayrouren ustez Royalek agindu eta hitz eman dituen diru kopuruak ez dira errealak, eta gainera Frantziako ekonomia ez da berpiztuko diru asko erabiltze hutsarengatik.

Hauteskunde hauetako ondorioetako bat Bayrou eta Sarkzoyren arteko etsaigoa izan da. Bayrouk ez du bere gizarte eredu eta proiektu politikoa eskuinaren postulatuen bidetan garatzerik ikusten. Ekaineko boz orokorretan –Asanblea Nazionalerako hauteskundeetan– ageriko da UDFko politikariak hautu duen bideari zer-nolako atarramendurik ateratzen dion.

Hauteskundeak hedabideen erritmoan garatu direla esan dugu aurreko gogoetan, eta halaxe izan da ere bigarren itzulian. Iragan asteazken gauean Frantziako kate nagusietatik (FR1 eta FR2) zabaldu zen Sarkozy eta Royalen arteko eztabaida lekuko. Bi ordu luze iraun zuen eztabaidak, eta berau xake partida legez arautu zuten debatearen kudeatzaileek.

Sarkozy, azeriaren eta otsoaren larruan sartutako politikaria da, baina eztabaidan bildotsaren rola jokatu zuen. Royalek, berriz, izaera sendoa agertu zuen mahaiaren inguruan, zenbaitetan ondoan zituen bi kazetariak deseroso jartzeraino, Sarkozy bera baino deserosoagoak izan baitziren zenbait unetan.

Zer nahi gisaz, eztabaidak ez bide zuen bakoitzaren proiektuak ekar ditzakeen berrikuntzetan deus berririk argitu. Bakoitzak besteari berak dituen ahuleziak aurpegiratu zizkion, kanpainan bezala funtsean. Esaterako, Sarkozyk “35 orduko lanaldia Frantziarentzako hondamendia” dela dio, eta Royalen arrapostua espero genezakeena izan zen, alegia: “Ereduak horrenbeste kalte egin badu, zergatik ez duzu kendu?”. Dirua da kontua. Hau da, bakoitzak nola erabiliko duen ondo azaltzea, eta hautatua ahal izateko ondo erabiliko duela agertzea. Finean, Frantzian, segurtasunaren, etorkinen edota Europako gaietan krisi larria bada, krisia ekonomikoa ez da apalagoa.

Telebistako eztabaidan ez zen Sarkozy ez Royal nagusitu. Nekez onar zezakeen batek nahiz besteak saio horretatik galtzaile ateratzea. Bakoitzak dituen jarraitzaileak eta boz emaileak kontentatzea lortu zutela esan genezake. Agian, Royalek ezkerretik agindu dioten boz emaileen gogoa hobeto beteko zuen, Sarkozyk eskuin muturretik boz eman diezaioketeen hiritarren gogoak baino.

Nolanahi den ere, Bayrouk ordezkatzen duen sektore sozialaren bozak behar dituzte biek hala biek. Horixe bi hautagaien patua. Inkesten arabera, Sarkozyk bizpahiru punturen aldea ateratzen dio Royali. Bera da faboritoa. Alabaina, Royalek sorpresa emateko abagunea landu du. Puntu bakar baten aldean bada ere, presidentea izan liteke. Frantziako historian lehen emakumea eta V. Errepublikako seigarrena.