La Grandeur de la France edota hiru txurro

Atalak: Sailkatugabeak

Hexagonoa presidentzetzarako kari

Frantziako presidentetzarako bozak heldu dira eta hauen inguruko lehenengo artikulua egitea egokitu zait gurean. Egokitu baino “tokatu” zait, bigarren adiera hau egokiagoa delakoan.

Beranduegi.tv saioan artikulua aipatu dute, Frantziako hauteskundeei buruzko analisia hitza entzun dut lankidearen ahoan. Eskerrik asko, baina, eta barka, banitate faltsua ematen badu ere, nik horrelako artikuluen aurrean, txurrogile sentitzen naiz. Izan ere, analisia hitz handiegia egiten zait zintzurretik pasatzeko unean.

Analisia delako horri txurroa deitzen diot, behin burmuina sakatzen  hasiz gero –txurrogileak txurro-gailua sakatu nola–, funtsean eta finean, ez baitakit zein eitez edo formaz aterako zaidan-eta, artikulua. Noski, txurroetan forma baino funtsezkoago da mamia. Baina, tira, ura, irina, gatza –apur bat azukrea– besterik ez duzu txurroa. Forma desberdina, baina mamia beti bera. Hots, ni ere, demokrazia gairekin egiten den antzera, nire motzean, hiruzpalau gai urri horiekin orea legamiatzen eta moldatzen aritzen naiz,

Bai, badakit nirea ez dela txurroak saltzeko propaganda egokiena, areago propaganda ezkor hau etxekoen kalterako izan daitekeela ohartu ere.
Barkatu, beraz. Eta barka berriz, txurroen eiteko nire umiltasun tolesdun zuri hau.

Alta bada, horiek horrela, nire blogaren bitartez artikulua, txurro edo analisia –lagun eta lankideei esker– horren propaganda egiten ausartu naiz –ausartu hitza erabili dut, egungo demokrata zintzoen gisara–.

Hau lotsa! Hau lotsabakoa, hobe esanda. Izan ere, neronek ere, Europako demokraziaren ereduan –esateko modu bat da, frankismo-kumea bainaiz– eta sehaskan hezi –berandu bada ere– naizen honek bi zentimetroko hipokresia geruza daramat azalean –hipokresia gure garaiko krema moderno erabilienaren izena da. Barka propaganda–.

Txistea esplikatuko dut, enkaxka: txurroa saltzen ari naiz lankideek analisia iritzi duten artikuluaren prezioan.

*  *  *

Hibernatus et La grandeur de la France

Sarrerako bat idazten hasi dut… baina, baita luze eta astun idatzi ere. Egungo demokraziaren diskurtsoaren eredu eta isla da nirea ere: luzegia eta astunegia.

Funtsean, idatzi nahi nuena jarraian dator. Hauteskunde kanpaina kari, honako hauetxek esateko asmoa nuen Hexagonoa hizpide:
– Frantsesek ez dute ulertzen zergatik mundu osoko hiritarrak ez diren frantziarrak. Izan ere, eurak munduko demokraten artean demokratenak izaki, horixe litzateke logiko eta normalena. Horretan funtsatu da, besteak beste, La Grandeur de la France. Charles de Gaulle demokrataren ibilerak gogoan, atzoko eta egungo gaullismoaren aitapontea. Besteak beste, diot, frantziarren historia handia eta sekulakoa baita, batez ere eta bereziki, eurek kontatzen duten gisara interpretatua eta ulertuta.

Aurreko ikuspuntu hau gaurkotu aldera:
– Frantsesa eta demokrata bitasun guztizko izate hori, orain gutxi arte horrela ikusia izan da behintzat, bizi dugun krisialdi dela-eta –krisi ekonomikoa, sozial, kultural, etikoa…– frantses batek baino gehiagok zalantzan jartzen du egun. Oroz gainetiko eta guztizko beren eredu demokratikoa, alegia. Nonbaitetik hasi beharko du mendebaldeko “demokrazia” garaile honen ereduak hondoa jotzen, eta zein egokiago hondoa jotzeko jaio –demokraziaren aro modernoaz ari naiz– zeneko sehaskak berak pitzadurak –ur sarbideak– nozitzen baditu, ezta?
Izan ere, mendebaldeko demokrazia sistemaren –sistema kapitalistaren eredu demokratikoa– boterea ez da gauzatzen engoitik, demokraziako hiru oinarri eragileen arabera: legegilea, exekutiboa eta judizialaren eskutik, hots. “Demokrazia” jendartearen eliteek kudeatua eta ezarria da. Erran nahi baita, multinazionalek eta bankuek inposatua. Beraz, frantsesen demokraziak berak ere funtsa galdu du. (barka berriz ere, pernandokeria hau).
– Frantsesak –ez denak baina– monarkiaren erresuminez (erret-minez) bizi dira, britainiarren eta espainiarren inbidiaz eta bekaizkeriaz. Erregeari (Louis XVI) burua moztu zioten, baina errege-erreginen falta ei dute egun, antza. Hartara, Nicolas Sarkozy presidentea Napoleon Bonaparte-ren pare ezarri nahi dute. Enperadore eta monarkiaren berrezartzaile.
– Duela bost urteko bozetan, Nicolas Sarkozy ezean, Ségolène Royal pronto zuten frantziarrek. Hots, “errege” ezinean, “erregina” nahi zuten euren tronoan. Oraingoan, Royal-en ordez, honen senar ohi François Hollande dute tronorako hautagai berria.
Marine Le Pen, Jean-Luc Mélenchon, Françoise Bayrou, Eva Joly, Nathalie Arthaud, Nicolas Dupont-Aignan, Philippe Poutou eta Jacques Cheminadek osatzen dute gorteiatzea. Gorterako bidean, kortesia plus bat da, Frantzian politezia (politesse). Printzipioz, pertsonen nortasun balore bat. Demokrazian baina, kortesia eta politezia erabiltzearen poderioz hipokresia geruza edota estalkia bilakatu da.

Paradoxikoa da, baina, Nazioarteko Diru Funtseko presidente ohi Dominique Strauss-Kahn-ek (DSK) galdu zuen Frantziako Gorteko tronoa. Nork galdu eta multinazionalen eta bankuen boterea hobekien maneia zezakeenak galdu ere. DSK sozialista da, portzierto.

Hara, oraingoan ere beste txurro bat atera zait.

*  *  *

Hexagonoa, berriz ere, hor nonbait

Eta nik, besteak beste…:
– …Michèle Alliot-Marie hizpide izan nahi nuen. UMPko diputatua ez baitator bat Lapurdin AHT bide berria egiteko hartu den erabakiarekin.
Izan ere, pentsu dut, ez da ados, berak ez baitu erabakia hartu edo indarrean ezarri. Horra demokraziaren hipokresi erupzio bat.
–  …edota Jean-Luc Mélenchon hizpide izan nahi nuen, beste aldeko hautagai bat aipatu aldera (ez naiz espektro politikoaren bi aldekoen mutur-muturrera joan, frantziarren sen demokratikoa ez iraintzeko. Marine Le Pen dut gogoan). Hizpide izan nahi nuen, gogoratzeko, Mélenchon komunistak –eta jakobinistak bidenabar– dioena, funtsean, hautagai denek diotena, ñabardurak ñabardura: gutxiengoen hizkuntzei bai (erregionalak euren ahotan), baina, frantsesa da Errepublikako hizkuntz ofizial bakarra. Puntu. Hots, batzuek “hiritar” dira jaiotzez, eta bestetzuk, jaiotzez kondenatuta gaude “herritarrak” izatera. Guretzat, euskaldunontzat, ez dago demokraziarik.
Hots, Frantziako demokraziaren sehaskan bi mende luzez kulunkatu direnak, kulunkatzearen poderioz eta zorabioz, demokrazia sehaska kontua bailitzan jokatzen ohitu dira. Hots, munduko demokraten demokratenentzat ere hauxe da maxima: demokrazia ez da egunero lantzen den ekimena, jaiotzez jasotzen den dohaina baizik.
– …edota –egiari zor, dena ez da ezkor– Frantziako kazetaritza hizpide izan nahi nuen. Frantziako demokraziaren eredua gainbehera etorri den arren (Espainiako behetik goiti doa, baina unibertsoko azken planeta baino urrutiago dauka demokrazia), Frantziako demokrazia eredua, AEBetako ereduarekin gero eta antza handiago badu ere –hauteskundeen ereduari buruz ari naiz uneon– gustatuko litzaidake, oro har, Frantziako hedabideak eta kazetariak Euskal Herrian izatea. Hots, euskaldunok Frantziako egunkarien, kazetarien eta hedabideen lana, maila eta ofizioa izatea –oro har ari naiz, noski–, horiek baitira, neurri batean, Frantzian demokrazia –izan– denaren ondarea edo adibidea.
Sarritan pentsu dut, agian, beharbada, kazetaritza Euskal Herrian euskaraz egiten dugunok garela –izan gaitezkeela– demokrazia, euskal demokrazia hasteko, eraikitzen lagun dezakegun sektore funtsezkoetako bat.

Eta barka berriz ere, eta hau ez da banitate faltsua. Hau izatekotan, beste txurro bat da. Luze-luzea, agian luzegia eta irentsi ezina.

Kazetari baina, ez da jaiotzez izaten, demokrata legez, ekinez egiten –eta izaten– da.