Itxaro Borda, esperantzan

Atalak: (B)literatura, Musika

Itxaro Borda, Maddi Oihenart eta Jeremy Garat-en artean, Jean-Pierre Artola-ren begietan

Hendaiako Mediatekan, maiatzaren 18an, Literaturaren menturan taldearekin (Akelarre elkartea) mintzatu zen Itxaro Borda, bere poesiaren karietara. Eta segidan jende multzo baten aitzinean hamazazpi poema errezitatu zituen Maddi Oihenart kantariak eta Jeremy Garat musikariak lagundurik. Itxaroren beraren poemen hitzez beste lau kantu emanik, osatu zuten ekitaldia.

Medearen iratzartzea eta beste poemak

Itxaro Borda idazlearen obra literarioa erreferentziala da Iparraldea ezagutzeko. Hiru hamarkada joan dira Basilika plazaratu zuenetik. Tokiko gizartearen zutabeak inarrosi zituen nobela harekin. Nobelagile oparoa bilakatu da harrez gero. Amaia Ezpeldoi pertsonaia ezaguna da euskal nobelagintzan, Boga boga nobelan (Susa) berriki berragertua.
Borda, poeta gisa, Bizitza nola badoan liburuarekin jalgi zen plazara. Halaber, 30 urtera, Medearen iratzartzea eta beste poemak (Maiatz) liburuan bere poesiaren antologia bildu du. Eta gutxi bailitzan, antologiako poema horiek nahiz bestelakoek Poesiaren (hitz)ordua poesia-musika-emanaldia apailatzera animatu dute.
Bere poesia lirikotasunaren irudiz abiatu zuen poetak ekitaldia, Gogoan poema oroituz, bizitza nola badoan iradokiz: Begiratzen dut gogoan/ memoriaren gozoan / arin doan haize ona,/ogien uhain horia/ zeru urdinen sakona eta larrosen loria.
   Itxarok Oragarre herria gazterik utziz gero, Zuberoan, Lapurdin nahiz munduan gaindi bide luze egin du. Medearen iratzartzeaz gatibaturik, bere iratzartzea xerkatu zuen luzaz. Andreak bidelagun, Louise Bougeois ekarri zuen errezitaldira. Zakur (Dog’s life) bizitza da Itxarorena: Xanpa egin nezake, dei mutu isila/ Munduari luzatuz, odola hain bare/ Nork inarrosiko du ene bihotz hila?
Sorterria eta familia gogoan, Otsozelaiko harpean ehortz dezaten nahi du poetak. Alta, bizirik ehortzea nahi du, hil aitzin, tribal soinuz (Tribal Song) lagundurik.
Itxarok muga anitz zeharkatu ditu, mitologia zaharren bideetan eraikitako hormak deuseztatu ditu, eta bidenabar, Blues again poemaren melodiaz, haurrak esportatu dituen herri bateko alaba dela gogoratu digu. Umezurtz agertu zaigu, eta Lasturko Milia heroinari birbisita (Milia Lastur revisited) egin ondotik aitzina joan badoa, desertuetan (Desertuak) ibiliz, esperatzen ohituta eta desesperatzen zailduta.
Goldea poeman (K.rentzat eskainia) agertutako espirituaz goldatu ditu basamortuak, eta Credo baten bitartez, bere poesia basamortuan oihu bat baino ez dela erran ere: poesia a-soziala dela berea. Segidan, Anselm Kieferen margo irudiak, basamortuaren (Wüeste) irudiak, eskaini dizkio Evryko Shifari, baita entzuleei ere.
Parisetik Madrilera bide egin eta Llorando eskaini digu. “Ez duzu Madrile ikusi…” erran digu. Luisa Villalta poeta galiziarrari eskainia: Madrilgo 2004ko martxoaren 11ko atentatuak Nunca Mais deiadarrez, Gernika bat gehiago legez ekarri digu Madril. Poemak armonia edota sesioa sorrarazi digu Literaturaren menturan taldeko kideoi. H-rik gabeko armonia.
Bartzelonako adiskideei eskainitako Be my woman eta Eixample poemaren bitartez poeta eta andrea, nor den nor, azaltzen entseatu da Itxaro Borda. Goenkale telesailaren mundua ere berea dela erranez, andreak laket dituela gogoratuz; Dublinen edota  Elantxoben dabilela:“Larderiatu naute eta burua apaldu dut. Isildu arazi naute eta mihia irentsi dut (…). Sekula ez dute ordea, alde batekoek zein bestekoek, ene barne kalipua itzali ahal izan”.

I wish you were here (Zu hemen ez egotea arrangura dut) izan dira Itxaroren hondarreko hitzak.

Maddi Oihenart eta Jeremy Garat zuberotar musikari-kantarien ekarpena entzun gabe ezin duzu gozatu arestian idatzitakoaz. Nago gainera, hirukoteak emanaldi gehiago eginez gero saioak irabaziko duela harmonian. H-dun harmonian alegia. Horra irakurle, Itxaro Bordaren poesiaren entzule nahi izatera, eraman zure herrira eta, naski, poesiaren eta musikaren bertuteen batasun harmoniatsua zeureganatuko duzu.

Araiz eta agian! Gure ekialdekoen gisan!

Izan ARGIAko bazkide: Astekariko harpidedun edo webgunearen laguntzaile.