Zubernoako hegadarrak

Atalak: (H)endaika

Hendaiako Plaza Nagusian San Pantzart-ez mozorratu zen Richard Beitiari su eman genion brauki.

Martxoak 8 zituen. Usaian baino aste bat berantago ospatu ditugu Inauteriak, astearte inautearen ondoko ebiakoitzean. Hendaian hori da usaia 1977z geroz. Karrikan, desfilean, usaian legez.

Usaiak usaia, Akelarre elkarteak –izena eta izanari atxikia– Lantz, Altsasu edota Mundakako inauteriak ekarri ditu gurera iragan berrian. Aurtengoa berezia izan da. 2014. urtea iraganaren eta geroaren arteko mugarria da: Zubernoako hegadarrak sortu dute Akelarreko kideek.

Inauteria tradiziotik heldu den espresioa da. Iturri zaharretik heldu eta iturri berritik isurtzen den emana. Sorkuntza berria da Zubernoako hegadarrak. Akelarreko lagunek euren lagunen laguntzaz sortua. Dantza zaharretik heldu zaizkigun urratsei urrats berriak gehitu dizkiete Claude eta Jon Iruretagoyena dantzari-koreografoek. Aitor Furundarena musikariak zortziko, biribilketa edota baltsaren nota berriak ere ondu ditu. Inauteria berritzen doan emana eta ikusgarria da.

Hendaia, behiala, Zubernoa deitua omen zen. Zubernoa Arrizabaleta auzoan dago –egun Bas-quartier deitua–, Ansoborlo eta Agorreta alderdietatik beherako ezpondan. Halatsu dut nik entzun. Baliteke nik asmatu izana. Zer besterik da, baina, inauteria?

Hegadarrak izena ez da nik asmatua, Akelarreko kideok baizik. Euskaldun bizitzeko asmatu beharra baitago. Gure karriketan ibilitako Artza Agorretakoa da. Karrika batek Agorreta etxaldea izan zenari hartu dio izena egun. Dantzari bihurriak Ansoborlo karrikan jaioak dira. Etxalde horrek ere karrika bati eman dio izena.

Zubernoatik Hendaiako kaskora heldu gara Akelarreko kideok. Ansoborloko  Bihurri hegaldun makiladunak Agorretako Artzaren inguruan ibilki dira. Puskabeztiek, Adardunek eta Buruhandiek bide ertzeko ikusleak inarrosi dituzte. 50 arizale ibilki gara Iruñeko Muthiko Alaiak fanfarreko musikari nekaezinen erritmora, Peio Belaskoain tronpeta-jole prestua aitzindari.

Kaosa eraman dugu herriko plaza nagusira. Inauteria kaosa baita, edo hala beharko inauteria izanen bada. Inauteria kaosa da, eta bazar gisakoa ere bada, organizatua nolabait. Festa komiteko kide batzuek badakite zerbait horretaz. Omen, aurten, inauteriak herriko boz garaian izanda, ez zuten politika egiterik nahi: “San Pantzarti jujamendurik ez”, erran omen dute.

Zubernoako hegadarrak ez da izan inauteriko agerraldi bakarra, bistan da. Beste taldeen artean, gu beste bat ginen. Edonola ere, San Pantzart goait genuen denok. Eta Akelarrekook, hari so, ele andana hauxe erran diogu: “Bozen garaia izanagatik, hautagai guztiak euskararen alde omen dira. Hara San Pantzart, ez gaitzazu tronparazi. Zoaz sutara!”.