Back to back
Back to Leizarraga Kepa Altonaga Pamiela Upaingoa saileko saioa dugu Back to Leizarraga. Sail naroa osatzeko saio oparoa. Upaingokoak saio txiki handiak dira gutiz gehienak. Garaian garaikoak, tamainakoak. Aproposa(k) entsegua –eta ez entsegua– apenas leitzen ei den garaion. Back to Leizarraga entseguak euskara du sujet. Sujet eta gaia. Euskara euskaldunon tema betiere. Euskaldunok: jainkoaren sujet izateko sortuak, edo hark kreatuak. Euskaldun fededun! “Back to Leizarraga”...
Read MoreDenbora bere lekura, hitza eginkizun
Joseba Olalde argazkilari zenak zabaldutako leihoa. Denbora bere lekura Gerardo Markuleta Erein Kontxa hondartzako baranda begietaratu dut liburua eskuratutakoan (Nuria Bernardo Axpe). Poeta joan badoa denboraren tunelean, txakurra lagun. Tunelean barrena abiatu naiz, eta aspaldi joan zen Joseba Olalde lankide argazkilariak zabaldutako leihoan agertu zait Gerardo Markuletaren bisaia. Serge Gainsbourg heldu zait ere gogora, ke artean. Nola bestela? Argazki albuma poema hartu diot poetari,...
Read MoreKoldo Izagirre, gizonezko (elipsia) bat
Lorea Gernika (Andrazko bat) Koldo Izagirre Susa Begitandua neukan (irakurri elipsia) bisita… egilearen estiloa apur bat ezagutzen baitut. Harenean –edo haren pertsonaien bait(h)an– gailetak edota bixkotxak izan eze, speculooak izan ditzakezu. Alabaina, bere literatura tasuna aldatu daiteke, bere pertsonaiak nola. Lorea Gernika andrazkoak amiñi bat irauli dio bere jaidura. Amiñia diot. Ez nadin –ez gaitezen– lar loriatu, ezta uzkurtu ere horregatik. Entusiasmoa orekan betiere,...
Read MoreGaurik minenak ere argi egiten baitu
Altzako idazlearen Bi urtetako kronika fakultatiboa. Bi urtetako kronika fakultatiboa Joan Mari Irigoien Elkar Bi urtetako kronika fakultatiboa ez da poesia stricto sensu, poesia izpi zenbait dario, alta. In extremis isuritako bizitzaren hondar tantak jaso ditzakegu berean, baita hil osteko intsentsu usaindu ere. Imanol Irigoien margolariaren azalean irudikatu dezakegu Joan Mari Irigoien poeta. Kronikaren egilea, gaixotasun batek harrapatua, gau ilunaren barrenetik zirrikituaren xerka...
Read MoreHitzek gauaren muturreraino eraman ohi gaituzten legez, Ocasoraino eraman gaitzakete hitzek ere
Mikel Antza Ametsak ere zain poema liburuaren iruzkinaren ostean, hitzak ahitu zitzaizkion iruzkingile iruzurgile honi. Alegia, traduttore traditore nola, iruzkingile iruzurgile –izan naiteke– neroni ere. Hitzek gauaren muturreraino eraman ohi gaituzten legez, hitzek ere akaso Ocasoraino eraman gaitzakete. Eguzki ostertzean nola, ostendu zen nire gogoa. Ez da sekula berant. Ezpaldu ditzadan bada, bidean bide urratu ditzadan idazle lagunen aleak. Berbak eta hitzak, eleak besterik ez direla...
Read MoreEpistolak eta letaniak. Pistolak eta letaginak
Ametsak ere zain, Mikel Antzaren lehen poesia liburua. Ametsak ere zain Mikel Antza Susa Ametsen zain. Ametsak ere zain. Zainetan amets! Zainetan odol, odol gaizto egin, odol gordina irakin. Odol hotzean hil, hil egin ere, poesia egin ametsetan eta poesia idazten hil! ERE. Mikel Albisuk iraganean antza eman zion bere buruari eta orainean poesia erreala idatzi du Mikel Antzak. Poesiaren zorian jaio eta gizaldi baten ondoren erditu du lehen poema liburua. “Heriotza, kartzela eta gerra”...
Read MoreAskatasuna jaian bizi da
Galo Martinez de la Pera arabarra da. (Izarra, 1945). Euskaldunon komunitatea, independentziatik haratago Galo Martinez de la Pera XXVI. Becerro de Bengoa saiakeraren irabazlea. (Arabako Foru Aldundia) “Bere historia idazten ez dakien herria desagertzera kondenatua dago” maximarekin hasten da liburua. Egileak “bere historia ezagutzen” ez duen beharrean, “bere historia idazten” adierazpidea hobetsi du. Beste maxima hau ere ipini du segidan: “Idazkeraren ahalmena jaiaren bidez...
Read MoreEuskaldunon irudia osatzeko miraila
Eleberria idazle honen opera prima da. Biribilgune Katixa Dolhare-Çandumbide Elkar Biribilgunen sartu aitzin Ludwing Wittgentein filosofo austriarraren aipu hau duzu: “Ohidura ez da ikas daitekeen zerbait, ez da nahi denean berriz lot daitekeen hari bat. Gure arbaso propioak nahi bezala hauta ez ditzakegun bezalaxe. Ohidurarik ez duena, eta bat eduki nahiko lukeena, maitemindu dohakabearen irudikoa da”. Aipu horrekin ontsa baino hobeto islatu du nobelaren filosofia...
Read MoreNonbait bada zerbait johan ez dena!
Xipri Arbelbideren liburuaren azala Uxue Arbelbidek egina da. Euskal Elizaren Historia Xipri Arbelbide Elkar Elizarekin topo egin dugu. Topiko literarioa bada, horixe bera duzu. Cervantes gogoan, Kixote Santxori zuzentzen zaion pasarteaz ari naiz. Xipri Arbelbiderekin topo egin dut, eta topo egin ez ezik tropoan erori ere. Hots, erretorikan ariko naiz, baita idazleak aldarrikatzen duen Elizaren norabide aldakuntzan Xipriren bidaide izanen ere. Gogaide izan gabe, bidaide izan daiteke. Gogaide...
Read MorePlusbalio poetikoa
Azalaren irudigilea…: Xabier Gantzarain, Gerd Arntz-i gorazarre. Kapital publikoa Jose Luis Otamendi Susa Gainbalioa legez jaso dut Kapital publikoa (Susa). Ene baitan ez daramadan kapital poetikoaren plusbalioa zor diot Jose Luis Otamendi poetari. Mendi osoa ez da oreganoa, alta, bere mendia otez betea da, ote zuriaz nola beltzaz, bere poemak loreak dira, poema arantzadunak ere izaki, bistan da. Jaso ez ezik, leitu ere dut kapital poetiko hau. Diru paper berriaren hotsak aditu...
Read More
Iruzkin berriak