Politikoei eta botereari kritika (II)
– Memoria kolektiboa norberaren baitatik eraikitzen hasten da. Literaturak, esaterako, pertsonaiak eta egoerak eraikitzen ditu, eta fikzioa izanagatik ere, memoria kolektiboa eraikitzen lagundu dezake, literatura errealitatetik hornitzen eta elikatzen baita. Hartara, literatura errealitatearen erreferentzia edo isla bilaka daiteke. – Memoria ez da literaturaren testutik eraiki den erreferentea soilik. Memoria kolektiboa ez du sortzen literaturak bakarrik, sozializazioaren ondoren ere...
Read MoreLiteratura memoriaren lagun (I)
Larrunaren 178. zenbakiak Literatura eta memoriaz (euskal gazta politikoaren memoria) hausnartzeko parada eman digu. Gaiak nola solasaldiak hala. Gatazkak antzina garamatza, latza da historia biltzea, zaila memoria zehaztea. Azkeneko bost hamarraldiko memoria biltzen “soilik” lan gaitza daukagu herritarrok. Hots, euskal gatazka politiko historikoaren korapiloak ez dira aise laxatuko. Literatur adituak eta arituak murgildu ziren solasean, bakea bilatzen duten gerlarien gisara: kuraiatsu....
Read MoreItxaro Borda, esperantzan
Hendaiako Mediatekan, maiatzaren 18an, Literaturaren menturan taldearekin (Akelarre elkartea) mintzatu zen Itxaro Borda, bere poesiaren karietara. Eta segidan jende multzo baten aitzinean hamazazpi poema errezitatu zituen Maddi Oihenart kantariak eta Jeremy Garat musikariak lagundurik. Itxaroren beraren poemen hitzez beste lau kantu emanik, osatu zuten ekitaldia. Medearen iratzartzea eta beste poemak Itxaro Borda idazlearen obra literarioa erreferentziala da Iparraldea ezagutzeko. Hiru...
Read MoreIdazleak saretuz saritu du Maiatzek emakumea
Sareinak taldeak apailatutako mahai-inguruan Itxaro Borda, Amaia Lasa eta Marikita Tambourin mintzatu ziren, Josune Muñozek gidaturik. Otsailaren 23an izan zen hitzordua, Baionako Euskal Museoan. Museoko leihoez bestaldean elurra mara-mara ari zueno, Maiatz, euskal emakume sortzaileen leihoa lemapean ari ginen literaturaren mentura zaleok: hogeita bost emazteki inguru eta lau gizon. Literatura eta emakumea zen gaia. Sareinak taldeak saretu literatura zen objektua, Maiatz aldizkarian nahiz...
Read MoreKirmen Uriberen euskalduntasuna
Literaturaren (h)egian… ibilki, literaturaren barnea eta kanpoa bereiziko nituzke. Kanpo edo estra-literatura hizpide, honatx Argiako Kirmen Uriberekin elkarrizketak utzi zizkidan kontuok. Aldez aurretik, ekar ditzadan Kirmen Uribe literatura egilearekiko aurre-juzkuok: – Kirmen Uribe idazlea bilakatu zen –edo genuen–, artean libururik publikatu gabe. – Neronek Bitartean heldu eskutik liburuan poetaren ahotsa ediren nuen. – Bilbao-New York-Bilbao nobelan berriz, poetaren ahotsa ez...
Read MoreEkialdetik heldu den haizea
Ekialdetik heldu den haizea duzu liburu hau. Hitzak –Pentsamendua– ez dira aski haizea adierazteko. Irudika ezazu liburua ene baitan daramadala, neure barne-zorroan, eta mendebaldetik abiatu naizela. Bidean noa. Lehenbizi, liburuaren bi egileei ene diosal amultsua helarazten dizuet sentitu duzuen plazera partekatzeagatik, Benito lagunaren hatsa hitzen bitartez transmititzeagatik. Lan ederra egin duzue. Hitzak ez direla aski erran dut, ene barne-mintzoa erabiliko dut hartara: “Bidean noa:...
Read MoreMilioi begiraturi begirasuna (I) Bizitzeko zailtasunetik idatzia (II)
Milioi begiraturi begirasuna (I) eta Bizitzeko zailtasunetik idatzia (II) Bi iruzkin dituzu, Ramon Saizarbitoriaren Martutene nobela hizpide. Lehenak Berrian ikusi du argia (Estekan duzu). Bigarrena, hemen duzu jarraian. * * * Martutene kartzela bat da. Martutene nobela, ez da kartzelan birsortzen, alta bada, pertsonon “bizi-kartzela” islatzen duelakoan nago. Martutene labirintua da bizitza nola. Nobela konplexua da, kale eta bidegurutze anitz ditu, eta gainera, kale horietako asko...
Read MorePablo Sastre
Pablo Sastre idazlea elkarrizketatzeko parada ukan dut oraindik orain, Gauzen presentzia eta Gizajendearen ahitzea liburuen karietara. Bi liburuak elkarren segidakoak dira, oso interesgarriak biak ala biak. Bere bizitzako hainbat gauza tartekatzen dira beraietan, bizitzari buruzko gogoetak, ikusitakoak, baita esperientziak barne ere. Solasaldian kontatutako guztiak ezin izan ditut paperera ekarri. Bestela ere, hainbat kasutan, ekarriak edo emariak, hobe liburuetatik jasotzea. Horretarako...
Read MoreLiteratura: talentua eta afektua
Bernardo Atxaga-ren Soinujolearen semea hizpide aritu ginen atzo Hendaian, Akelarre elkarteko Literaturaren Mentura klubaren eskutik. VIII. Literatur mintzaldia izan zen. Lehen partean, klubeko lagunen artean jardun zuen idazleak, eta ondoren publikoaren aurrean. Atxagak hitzaldia eman zuen bitartean, Bruno Aguerrek koadro bat margotu zuen. Ekitaldiaren marka, seinale eta oroigarri gisa geratu da margolariaren lana. Koadroa Bernardo Atxagari eskaini genion, bere bisitaren opari. Obabakoak...
Read MoreSoinujolearen semea edo gure herriaren fatalismoa
Datorren urtean hamar beteko dira, Bernardo Atxaga Soinujolearen semea nobela argitaratu zela. Komeni da hori aipatzea, nire kasuan, orain bederatzi urte irakurri bainuen lehen aldikoz. Berriki irakurri dut, bigarrenekoz, baita Hendaiako Alekarre elkarteko Literaturaren menturazaleak taldeko kideekin batera irakurri eta komentatu ere bai. Premisa bat abiaburuan, handi-handika: denbora da nobelaren ezaugarri funtsekoetakoa bat –eta literaturarena orobat–, denbora da, eta berarekin denbora...
Read More
Iruzkin berriak